گروه نفت و پتروشیمی: به دنبال رفع تحریم‌های هسته‌ای، کشورمان توانسته طی ماه‌های اخیر با شتاب بالایی صادرات نفت خود را افزایش دهد. به این ترتیب، نه تنها بازارهای آسیایی بلکه در بازارهای اروپایی کشورمان توانسته بخش مهمی از سهم بازار گذشته خود (پیش از اعمال تحریم ها) را کسب کند. این موضوع سبب شده است که روسیه نیز برای حفظ سهم بازار، صادرات خود را افزایش دهد. بر این اساس، روز گذشته بلومبرگ در گزارشی اشاره کرد صادرات نفت روسیه در نیمه نخست سال ۲۰۱۶ حدود ۹/ ۴ درصد رشد داشته و به ۵۵/ ۵ میلیون بشکه در روز رسانده است. به گفته کارشناسان اگر این سطح از صادرات در روسیه تا پایان سال حفظ شود، رکورد تاریخی صادرات سالانه روسیه شکسته خواهد شد.

کریستوفر هینس، رئیس موسسه تحقیقاتی نفت و گاز BMI معتقد است این رشد صادرات بیانگر تشدید فضای رقابتی در بازار نفت است. آمارهای تولید نفت روسیه برای ماه ژوئن (ماه گذشته میلادی) نشان از رشد ۱۴/ ۱ درصدی و رسیدن سطح تولیدات به ۸۴۳/ ۱۰ میلیون بشکه در روز دارد. بر اساس اطلاعات وزارت نفت روسیه، این کشور از جولای ۲۰۱۴، هر ماه تولیدات نفت خود را افزایش داده است. این روند تولیدات در روسیه نشان می‌دهد پس از آنکه اعضای اوپک نتوانستند بر سر فریز نفتی (توقف تولیدات در سطح ژانویه ۲۰۱۶) به توافق برسند، این کشور نیز برای افزایش سطح تولید و صادرات خود در تلاش است. نفت اورال (Urals) شباهت زیادی با نفت صادراتی ایران به اروپا دارد و روسیه طی سال‌های تحریم هسته‌ای کشورمان توانسته بود از این مزیت برای فروش بیشتر در بازارهای اروپایی استفاده کند. اما پس از رفع تحریم‌ها در دی ماه ۹۴، صادرات کشورمان به اروپا در ماه مه (اردیبهشت-خرداد امسال) به حدود ۴۴۵ هزار بشکه در روز رسیده است که رقمی نزدیک به ۶۰۰ هزار بشکه در روز در زمان قبل از تحریم‌ها است. این موضوع سبب شده است تا رقابت بر سر سهم بازار نفت اروپا میان ایران و روسیه تشدید شود.

آرتم کنچین، تحلیلگر نفتی شرکت اوتکریتی فایننشال می‌گوید: تولیدکنندگان در خاورمیانه در حال توسعه سهم خود در بازارهای اروپایی و به ویژه بازارهایی هستند که به‌صورت معمول حضور نداشته‌اند. یعنی آنها تلاش می‌کنند به پالایشگاه‌های شرقی و مرکزی اروپایی که قبلا نفت خود را از سایر تولیدکنندگان تامین می‌کردند نفت بفروشند. در این میان، روسیه نیز تلاش برای مقابله به مثل می‌کند و در حال افزایش سهم خود در بازارهای آسیایی است. صادرات نفت روسیه در حال حاضر از سطح تخمینی الکساندر نواک، وزیر انرژی این کشور عبور کرده است (۰۵/ ۵ میلیون بشکه در روز) و انتظار می‌رود روند صعودی خود را ادامه دهد. صادرات نفت روسیه در سال ۲۰۰۷ به ۹/ ۲۵۳ میلیون تن رسیده بود که اگر امسال مطابق برآوردها به ۲۵۵ میلیون تن برسد رکورد جدیدی در تاریخ صادرات نفت این کشور ثبت می‌شود. در کنار تلاش برای حفظ سهم بازار، برخی عوامل داخلی نیز بر رشد صادرات روس‌ها اثرگذار بوده است. برخی انگیزه‌های مالیاتی، تولیدکنندگان نفت در روسیه را برای افزایش تولیدات ترغیب کرده است. این در حالی است که تولیدات بنزین در این کشور از ابتدای سال به دلیل عوارض صادراتی وضع شده کاهش داشته است. بنابراین کاهش حاشیه سود پالایشگاه‌های داخلی منجر به کاهش تقاضای نفت داخلی در روسیه و در نتیجه رشد صادرات شده است.