برآیند صفر در بازار نفت

گروه نفت و پتروشیمی: بازار جهانی نفت نخستین روز کاری خود را در هفته جاری در حالی آغاز کرد که نقاط مثبت و منفی تاثیرگذار بر این بازار با قرار گرفتن در مقابل یکدیگر، نوسانات نسبتا محدودی را برای قیمت نفت رقم زدند. بر این اساس با وجود اینکه در روز گذشته عوامل مثبت و منفی متعددی برای تحت تاثیر قرار دادن این بازار وجود داشت، این عوامل با خنثی کردن یکدیگر باعث شدند قیمت نفت خام آمریکا (شاخص بورس نیویورک) و نفت خام برنت (شاخص بورس لندن) با وجود جهش‌هایی در آغاز معاملات، نوسانات اندکی در ادامه تجربه کنند و در نهایت در حول و حوش قیمت آخرین معاملات در روز جمعه باقی بمانند.

نگاهی به عوامل اثرگذار بر بازار نفت در روز گذشته نشان می‌دهد افزایش ذخیره بنزین آمریکا، کاهش قراردادهای آتی بلند (long که انتظار رشد قیمت دارند)، ادامه داشتن نگرانی اقتصادی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، رشد شاخص دلار و کاهش تقاضای نفت از سوی آسیا، پنج عاملی هستند که پتانسیل عقب راندن قیمت نفت از محدوده فعلی را دارا بوده‌اند. با این وجود عوامل تقویت‌کننده قیمت نفت، با قرار گرفتن در مقابل پنج عامل یاد شده باعث شدند معاملات روز گذشته بازار نفت در فضایی نسبتا خنثی به پیش رود. قرار گرفتن عرضه و تقاضای جهانی در مسیر تعادل ابراز امیدواری وزیر نفت عربستان نسبت به تعادل رسیدن بازار نفت و تلاش برای حفظ آن و در نهایت ادامه داشتن اختلالات عرضه در کشورهایی مانند نیجریه و لیبی از جمله عواملی بودند که دیروز نوسانات محدود و رو به بالایی را برای بازار نفت به همراه داشتند.

بر این اساس اظهارات وزیر نفت و انرژی عربستان سعودی و دبیرکل اوپک مبنی بر حرکت بازار جهانی نفت به سمت تعادل و به ثبات رسیدن قیمت‌ها، باعث شدند روز گذشته معاملات جهانی نفت نیز در مسیری متعادل و مثبت رقم بخورند؛ هرچند در این میان نشانه‌هایی از کاهش تقاضا در آسیا نیز به چشم می‌خورد. به گزارش رویترز، به نقل از خبرگزاری رسمی دولت عربستان، خالد الفالح و محمد بارکیندو دبیر کل اوپک در شهر ظهران عربستان سعودی دیداری با یکدیگر داشته‌اند تا در رابطه با نقش اوپک در حفظ ثبات بازار بحث و گفت‌وگو داشته باشند. به نظر می‌رسد این گفت‌وگو پیش از به همراه داشتن هر نتیجه‌ای و در پی سیاست‌های پیشین عربستان مبنی بر تلاش برای تنظیم بازار و دست کشیدن از سیاست حفظ سهم بازار به هر قیمتی، توانست بازار جهانی نفت را به سمت تعادل هدایت کند.

اما قیمت نفت خام آمریکا تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۷ به وقت تهران) با رشدی ۱۴ سنتی نسبت به آخرین قیمت در معاملات روز جمعه، به قیمت ۴۹/ ۱۳ دلار رسید. نفت خام برنت نیز با رشدی ۲ سنتی در مدت زمان مشابه، روی قیمت ۵۵/ ۵۰ دلار ایستادگی کرد. آن‌طور که کارشناسان ارزیابی می‌کنند، عوامل بنیادین بازار دامنه محدودی را برای افزایش بیشتر قیمت نفت نشان می‌دهند، تا آنجا که انتظار می‌رود نفت برنت تا چند ماه آینده در محدوده قیمتی فعلی، یعنی کانال ۵۰ دلار، در نوسان باشد.

صف‌آرایی عوامل تقویت‌کننده قیمت نفت

همان‌طور که اشاره شد، ادامه داشتن اختلالات عرضه یکی دیگر از دلایلی است که باعث تقویت قیمت نفت در محدوده فعلی خواهد بود. برای مثال اگرچه پیش از این دولت نیجریه از توافق با شورشیان این کشور برای آتش‌بس در مناطق نفتخیر این کشور خبر داده بود، با این وجود گروهک‌های شبه نظامی مخالف دولت به تازگی پنج حمله تروریستی به زیرساخت‌های نفتی این کشور را عملیاتی کردند تا اعلام کنند با دولت نیجریه سر سازش ندارند. به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، حملات شبه‌نظامیان به تاسیسات نفتی نیجریه تنها در ماه می(اردیبهشت - خرداد) ‌باعث افت تولید روزانه ۴/ ۱ میلیون بشکه‌ای نفت در این کشور شده است که کمترین میزان تولید در سه دهه گذشته به شمار می‌رود. اگرچه اختلالات عرضه به‌عنوان اهرمی برای تقویت قیمت‌ها به شمار می‌روند، از دیگر سو به نظر می‌رسد کاهش تقاضا از سوی مشتریان آسیایی نفت، با دامن زدن به کاهش تقاضای جهانی، قیمت‌ها را تحت فشار قرار دهد. کاهش تقاضای نفت از سوی آسیا که نشانه‌های آن در معاملات روز گذشته نیز مشاهده شد، علتی اصلی به نام «چین» دارد؛ درواقع انتظار رشد اقتصادی پایین از سوی این غول بزرگ اقتصادی گمانه‌هایی را مبنی بر کاهش تقاضا از سوی دومین مصرف‌کننده نفت جهان مطرح کرده است. با این تفاسیر انتظار می‌رود با ادامه داشتن نشانه‌های افت تقاضا از سوی آسیا، شاهد فشار روی قیمت‌ جهانی نفت در روزهای آینده باشیم.

این اتفاق در شرایطی ممکن خواهد بود که هند نیز به‌عنوان دیگر مصرف‌کننده بزرگ نفت در آسیا، کاهش تقاضای چین را جبران نکند. در کنار عامل افت تقاضای آسیایی، افزایش ذخیره بنزین در ایالات متحده آمریکا عاملی دیگر برای تضعیف تقاضای نفت به شمار می‌رود. از نگاه کارشناسان واردات و تولید بیش از اندازه بنزین در آمریکا، با اندکی تاخیر خود را به شکل کاهش تقاضا از سوی پالایشگاه‌های تولیدکننده بنزین نشان خواهد داد. دیگر عامل آمریکایی برای تضعیف قیمت نفت، اضافه شدن بیشترین تعداد چاه نفت از سوی تولیدکنندگان نفت شیل در سال جاری است. به گزارش بیکر هیوز، تعداد چاه‌های فعال در ایالات متحده آمریکا با رشدی ۱۱ عددی که چهارمین رشد در ۵ هفته گذشته بوده است، به ۳۴۱ عدد رسیده است. تهدیدهای کارگران بزرگ‌ترین پالایشگاه نفتی در نروژ مبنی بر دست از کار کشیدن نیزدر روز شنبه و با توافقاتی که میان کارگران و کارفرمایان انجام شد؛ از میان رفت. آن‌طور که کارشناسان عقیده داشتند، چنانچه این اعتصاب به وقوع می‌پیوست، تولید نفت این کشور اروپایی تا ۶ درصد کاهش پیدا می‌کرد، اما حالا و با توافقات صورت گرفته، کاهش تولید از سوی نروژ که در روزهای گذشته تبدیل به اهرمی برای تقویت قیمت‌ها شده بود کارآیی خود را از دست داده است.

در کنار تمام این عوامل، آنطور که کمیسیون معاملات آتی کالا در آمریکا خبر می‌دهد، بررسی فعالیت‌های معامله‌گران نفت خام در آمریکا در هفته منتهی به ۲۸ ژوئن نشان می‌دهد که آنها معاملات بلند خود در حوزه نفت را کاهش داده‌اند. به این ترتیب این عامل نیز به خودی خود می‌تواند خوش‌بینی نسبت به رشد قیمت‌ها در آینده را از بین ببرد. با این تفاسیر اما به نظر می‌رسد بازار جهانی نفت در روز گذشته، با وجود تمام عوامل تضعیف‌کننده‌ای که برای قیمت نفت وجود داشته، نیمه پر لیوان را در نظر گرفته و چندان دستخوش نوسانات رو به پایین نشده است. به این ترتیب باید منتظر ماند و دید مسائلی مانند اختلالات عرضه نفت از سوی کشورهایی مانند نیجریه و لیبی و همچنین ابراز خوش‌بینی وزیر نفت عربستان سعودی نسبت به حرکت بازار در مسیر تعادل، تا چه میزان ثبات قیمت‌ها را در بازار جهانی نفت تضمین خواهد کرد.