دنیای اقتصاد: روز گذشته هر بشکه نفت خام آمریکا با رشد ۲ درصدی سقف جدیدی را در سال ۲۰۱۶ تجربه کرد. اختلالات ناگهانی در عرضه نفت و رشد پرشتاب تقاضا از سوی برخی اقتصادهای نوظهور، موجب غافلگیری در معادلات بازار جهانی نفت شد. موسسه معتبر گلدمن ساکس در جدیدترین گزارش خود، برآورد کرده است با رویدادهای اخیر، مازاد عرضه در بازار نفت پس از دو سال تخلیه شده و در ادامه سال جاری بازار با «کمبود عرضه» مواجه خواهد بود. گلدمن ساکس با اشاره به این اتفاق پیش‌بینی کرده است قیمت نفت در کوتاه‌مدت ۵ دلار نسبت به گذشته افزایش یابد.

گروه نفت و پتروشیمی، نسیم علایی: موسسه گلدمن ساکس بر این باور است که مازاد عرضه در بازار نفت بعد از دو سال به پایان رسیده و در حال حاضر بازار با کمبود عرضه مواجه است. این برآورد گلدمن ساکس در حالی بیان می‌شود که این سازمان طی یک سال اخیر به‌عنوان بدبین‌ترین پیش‌بینی‌کننده بازار نفت ‌شناخته می‌شد. گلدمن ساکس موسسه‌ای است که نفت ۲۰ دلاری را برای اولین بار پیش‌بینی کرد. تغییر بزرگ در برآورد گلدمن ساکس روز گذشته رشد ۲ درصدی قیمت نفت در بازارهای جهانی را به دنبال داشت. گلدمن ساکس بر این باور است که بالاخره تعادل فیزیکی در بازار نفت شروع شده است. هرچند کاهش قیمت نفت کسری عرضه را به وجود آورده اما این شرایط کوتاه‌مدت خواهد بود و در سال ۲۰۱۷ مجددا مازاد عرضه میهمان بازار نفت خواهد شد. به گزارش «دنیای اقتصاد» روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش(ساعت ۱۸ به وقت تهران) بهای نفت خام آمریکا ۸۸ سنت رشد کرد و به ۰۹/ ۴۷ دلار رسید. نفت برنت(نفت شاخص در بازار لندن) نیز با ۸۸ سنت افزایش قیمت، ۷۱/ ۴۸ دلار بر بشکه به فروش رسید. به این ترتیب قیمت نفت به بیشترین سطح خود از اکتبر ۲۰۱۵ تا‌کنون رسیده است.

کسری عرضه در بازار نفت؟

بعد از دو سال، این اولین بار است که به جای مازاد عرضه صحبت از کمبود عرضه در گزارش‌های بازار نفت می‌شود. دیروز گلدمن ساکس یادداشتی درخصوص بازار نفت منتشر کرد که بسیاری از مولفه‌های آن با آنچه پیش از این از سوی این موسسه و حتی دیگر موسسات برآورد می‌شد، متفاوت بود. گلدمن ساکس بر این باور است که بعد از دو سال بالاخره مازاد عرضه در بازار نفت به پایان رسیده و حتی در ماه مه یعنی ماه جاری میلادی با مازاد تقاضا یا همان کسری عرضه مواجه هستیم. به گزارش بلومبرگ، گلدمن ساکس بر این باور است که اختلال‌های ناگهانی در عرضه که در چند ماه اخیر از سوی برخی تولیدکنندگان نفت رخ داد، موجب کسری عرضه در بازار نفت شده است.

در چند ماه گذشته تولید نفت عراق، لیبی و نیجریه به دلیل برخی تحرکات تروریستی کاهش یافت. در کانادا نیز آتش‌سوزی افت شدیدی در تولید نفت ماسه‌ای این کشور داشته است. در ماه مارس(مصادف با اسفند و فروردین سال شمسی) تولید نفت شمال عراق به دلیل انفجار در خط لوله‌ای که نفت منطقه کردستان را به بندر جیهان در ترکیه منتقل می‌کند، حدود ۳۰۰ هزار بشکه کاهش یافت. نیجریه نیز در چند ماه اخیر با وقایع مشابهی مواجه شده است به‌طوری‌که تولید نفت این کشور به حدود ۶۵/ ۱ میلیون بشکه در روز رسیده که کمترین سطح طی ۲۲ سال اخیر است. همچنین رویترز برآورد کرده است اگر نیجریه نتواند مشکلات تولید در برخی از میادین نفتی خود را حل کند احتمال دارد که به تولید روزانه ۲/ ۱ میلیون بشکه برسد که کمترین سطح از سال ۱۹۷۰ محسوب می‌شود. اما در لیبی سال‌ها است که درگیری‌های نیروهای مخالف دولت مرکزی تولید نفت این کشور را کاهش داده است، تولید نفت لیبی پیش از سرنگونی معمرقذافی حدود ۶/ ۱ میلیون بشکه در روز بود که طی یک سال اخیر به میانگین ۴۰۰ هزار بشکه رسید. به تازگی مجددا درگیری‌ها در این کشور تشدید شده، به‌طوری‌که تولید نفت از میدان‌های مسله و سریر را از ٢٣٠ هزار بشکه در روز به ٨٠ تا ١٠٠ هزار بشکه در روز رسانده است.

ونزوئلا دیگر کشوری است که خطر کاهش عرضه بر سر آن سایه افکنده است.دولت این کشور به دلیل کسری درآمدهای نفتی که در پی افت قیمت‌ها رخ داده، با خطر سرنگونی مواجه است. حال بیم این می‌رود که شرکت ملی نفت این کشور نتواند سود اوراق قرضه خود را بپردازد. تولید نفت ونزوئلا به علت مشکلات شرکت ملی نفت این کشور برای پایدار نگه‌داشتن میزان تولید، از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون، دست کم ١٨٨ هزار بشکه در روز کاهش یافته است. اما در کانادا آتش‌سوزی در ایالت آلبرتا، ایالتی که نفت ماسه‌ای این کشور از محل میادین نفتی آن تولید می‌شود، موجب شد که به مدت دو هفته تولید نفت از این میادین متوقف شود. تولید نفت این ایالت حدود ۷/ ۱ میلیون بشکه در روز است. در حال حاضر هرچند آتش در این منطقه مهار شده اما به گفته کارشناسان مدتی زمان لازم است که تولید نفت از این ذخایر به سطح قبلی باز گردد.

غافلگیری از سمت عرضه

گلدمن ساکس یکی دیگر از دلایل شیفت در بازار نفت از مازاد عرضه به کسری عرضه را افزایش غیر‌منتظره تقاضا می‌داند. بر اساس برآوردهای این موسسه، تقاضای روزانه نفت در سال جاری میلادی به‌طور متوسط ۴/ ۱ میلیون بشکه رشد خواهد کرد، این در حالی است که این بانک پیش از این رشد ۲/ ۱ میلیون بشکه‌ای را برای تقاضای نفت پیش‌بینی کرده بود. در گزارش‌هایی که پیش از این توسط دیگر سازمان‌ها و موسسات منتشر شده است به این نکته اشاره شده، بر اساس این گزارش‌ها رشد در تقاضای بنزین نه به دلیل افزایش رشد اقتصادی بلکه از محل افزایش رانندگی و رشد تقاضای بنزین به خصوص در هند و آمریکا بوده است. گلدمن ساکس در یادداشت روز گذشته خود با توجه به کاهش عرضه نفت نوشت: کسری عرضه در بازار نفت به‌طور متوسط ۴۰۰ هزار بشکه در روز خواهد بود. در این یادداشت آمده است که اختلالات عرضه در نیمه دوم سال نیز اثرگذار خواهد بود، با این حال رشد قیمت نفت در نیمه دوم سال موجب اقتصادی شدن تولید نفت در میادین نفتی شیل خواهد شد و افزایش حفاری در این میادین را به دنبال خواهد داشت. این بانک سرمایه‌گذاری بر این باور است که در نیمه دوم سال مجددا تولید نفت در آمریکا افزایش می‌یابد و از سویی افزایش تولید نفت ایران و عراق را خواهیم داشت. بر اساس این گزارش، اگر افزایش تولید نفت از سوی این کشورها نبود کسری عرضه نفت در نیمه دوم سال به بیش از ۹۰۰ هزار بشکه در روز می‌رسید. بر این اساس گلدمن ساکس برآورد قیمتی خود از نفت خام آمریکا را در نیمه دوم سال از ۴۵ دلار به ۵۰ دلار افزایش داد.

بازگشت متأخر مازاد عرضه

بر اساس برآوردهای گلدمن ساکس، قیمت نفت تا پایان سال ۲۰۱۶ رشد خواهد کرد و حتی به ۶۰‌دلار بر بشکه خواهد رسید اما تاثیر کاهش‌های غیر‌منتظره عرضه تا سال ۲۰۱۷ رفع خواهد شد و با توجه به افزایش عرضه‌ در نیمه دوم سال جاری، در سه ماه اول سال ۲۰۱۷ مازاد عرضه مجددا به بازار بازخواهد گشت. بنابراین گلدمن ساکس پیش‌بینی خود از قیمت نفت در سه ماه اول ۲۰۱۷ را از ۵۵ دلار به ۴۵ دلار کاهش داد. گلدمن ساکس بر این باور است که تولیدکنندگان نفت ارزان به افزایش تولید خود در سال ۲۰۱۷ ادامه خواهند داد. در این گزارش آمده است، عربستان، عراق، امارات، کویت و روسیه تولید خود را در سال ۲۰۱۷ افزایش خواهند داد.

با این حال گلدمن ساکس با اشاره به رشد ۲دلاری قیمت نفت در دو هفته اخیر می‌نویسد: در حالی که در دو هفته گذشته عرضه روزانه نفت ۵/ ۱ تا ۲ میلیون بشکه کاهش یافت اما قیمت‌ها تنها دو دلار رشد کرد که نشان از ذخیره کافی در بازار نفت داشت. در واقع حجم ذخایر نفتی در برخی از کشورها در بیشترین سطح تاریخی خود قرار دارد، بنابراین کسری عرضه در حال حاضر چندان نمی‌تواند روی قیمت‌ها اثر گذار باشد.

چرخش در معادله بازارجهانی نفت