نفت ایران در قاره سبز تخلیه شد
گروه نفت و پتروشیمی، نسیم علایی: دیروز اولین محموله نفت ایران بعد از لغو تحریم‌ها به خاک اروپا رسید. این محموله که از سوی نفتکش «مونته‌تولد» و حمل می‌شد، پس از ١٧ روز بدون خطر به مقصد رسید. اروپا از سال 2011 تحریم‌های خود علیه ایران را آغاز کرد و در سال 2012 واردات خود از ایران را متوقف کرد. اما با لغو تحریم‌ها برخی از شرکت‌ها و کشورهای اروپایی مذاکرات فشرده‌ای را برای واردات مجدد نفت از ایران آغاز کردند که در حال حاضر برخی از آنها به نتیجه رسیده است. از ژانویه سال جاری بعد از اجرایی شدن برجام تا‌کنون سه نفتکش در پایانه صادراتی نفت ایران به مقصد اروپا پهلو گرفته و بارگیری کرده‌اند و در حال حاضر اولین محموله به قاره سبز رسیده است.

خیز ایران برای بازگشت به پیش از تحریم

به گزارش «دنیای اقتصاد» اروپا تا پیش از تحریم‎‌ها یکی از مهم‌ترین‌ مقاصد صادرات نفت ایران بود. بر اساس آمار منتشر شده از سوی اوپک، ایران پیش از افزایش تحریم‌ها در سال ۲۰۱۱ بیش از ۷۵۰ هزار بشکه به کشورهای اروپایی نفت صادر ‌کرده که حدود ۶ درصد از نفت وارداتی این کشورها و بیش از ۳۰ درصد از مجموع صادرات ۵/ ۲ میلیون بشکه‌ای نفت ایران را شامل می‌شده است. اما با اعمال تحریم‌های اتحادیه اروپا و خزانه‌داری آمریکا، کشورهای اروپایی به غیر از ترکیه واردات خود از ایران را در سال ۲۰۱۲ به صفر رساندند و در سال‌های تحریم تنها ترکیه به‌طور میانگین روزانه ۱۰۰هزار بشکه از ایران نفت وارد می‌کرد که حدود یک درصد از واردات این قاره را شامل می‌شود. پیش از تحریم‌ها شرکت اسپانیایی سپسا به تنهایی روزانه حدود ۶۰ هزار بشکه نفت از ایران وارد می‌کرد. شرکت توتال نیز جزو بزرگ‌ترین خریداران نفت ایران بود که در حال حاضر این شرکت فرانسوی منتظر نفتکش آتلانتا است که نفت ایران را در اواخر ماه جاری به پالایشگاه توتال در لوهاور برساند. دیگر خریداران بزرگ اروپایی سابق ایران از جمله رپسول، انی و هلنیک پترولیوم با وجود مذاکراتی که انجام داده‌اند، هنوز نفتی از ایران نخریده‌اند.

بلومبرگ روز گذشته با اعلام خبر رسیدن اولین محموله نفت ایران به قاره اروپا بعد از لغو تحریم‌ها اعلام کرد: ایران قصد دارد صادرات نفت خود را به اروپا افزایش دهد و بازار از دست رفته خود را پس بگیرد. در زمان تحریم‌ها کشورهایی مانند روسیه، عراق، عربستان و برخی دیگر از کشورهای تولیدکننده جای ایران را در بازار اروپا گرفته‌اند. علاوه بر این ایران در حال حاضر با رقیب جدیدی مواجه است که در بازه چهارساله‌ای که تحریم بوده به بازار اروپا راه یافته است. این رقیب کسی نیست جز شرکت‌های آمریکایی اکسون موبیل آمریکا در حال حاضر یکی از صادرکنندگان نفت به پالایشگاه‌های واقع در سواحل دریای مدیترانه است. بلومبرگ در ادامه می‌افزاید: اگر برنامه‌های ایران درست پیش برود، تولید نفت این کشور به زودی به سطح ۶/ ۳ میلیون بشکه‌ای پیش از تحریم‌ها بر‌می‌گردد. ایران در زمان تحریم‌ها تنها ۸/ ۲ میلیون بشکه در روز نفت تولید می‌کرد، اما در ماه فوریه، اولین ماه پس از اجرایی شدن برجام، تولید ایران به‌طور متوسط ۳ میلیون بشکه در روز بوده است. بر‌اساس این گزارش، رئیس‌جمهوری کشورمان، حسن روحانی چند روز پیش اعلام کرد که صادرات نفت ایران به زودی به ۲ میلیون بشکه در روز می‌رسد. همچنین پیش از این محسن قمصری، مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران اعلام کرده بود که صادرات نفت ایران در ماه فوریه به ۵/ ۱ میلیون بشکه در روز رسیده است.


اولین محموله نفت به اروپا رسید

اولین محموله نفت خام ایران که حدود یک میلیون بشکه است، بعد از اجرایی شدن برجام به اروپا رسید. به گزارش بلومبرگ، نفتکش مونته‌تولدو که حدود 275 متر طول دارد بعد‌از‌ظهر یکشنبه به مقصد خود در چند مایلی جبل‌الطارق رسیده و در حال خالی کردن محموله خود است. قرار است این نفت به پالایشگاه اسپانیایی اسپانولا دی پترولاس پالایش شود. بر اساس این گزارش رسیدن این محموله در جنوب اسپانیا هیاهویی در پی نداشت. مونته‌تولدو تنها یکی از 8 تانکری است که آنها انتظار دارند در ماه جاری میلادی دریافت کنند، تانکر دیگری که به زودی به این پالایشگاه می‌رسد از نیجریه می‌آید. بر‌اساس این گزارش، نفتکش مونته تولدو نیمه روز یکشنبه پهلو گرفته و تا اوایل روز دوشنبه حدود یک‌پنجم نفت خود را تخلیه کرده است. این تانکر توسط دو لوله 21 اینچی به شناور غول پیکری متصل شده و در عین حال با خط لوله 8/ 1 کیلومتری زیر‌دریایی در حال پمپاژ نفت است.

آنچه در این بین قابل توجه است مسیری است که این نفتکش برای رسیدن به قاره اروپا طی کرده است. پیش از این بلومبرگ طی گزارشی اعلام کرد مسیری که نفتکش‌های حامل نفت ایران برای رسیدن به اروپا طی می‌کنند با مسیر پیش از تحریم‌ها متفاوت است. در واقع این نفتکش برای رسیدن به دریای مدیترانه مجبور شده قاره آفریقا را دور بزند، چراکه کشورهای عربی اجازه نداده‌اند ایران از خط لوله سومد برای انتقال نفت خود استفاده کند. خط لوله سومد که در مصر قرار دارد، 50 درصد سهام آن متعلق به شرکت مصری جنرال پترولیوم است و نیم دیگر آن به چهار کشور عرب؛ عربستان، قطر، کویت و امارات تعلق دارد، به این ترتیب که شرکت ملی نفت عربستان، آرامکو 15 درصد سهام این خط لوله و شرکت اینترنشنال پترولیوم اینوستمنت امارات 15 درصد، سه شرکت کویتی 15 درصد و قطر پترولیوم 5 درصد دیگر آن را در اختیار دارد. این خط لوله از دریای سرخ به سواحل دریای مدیترانه می‌رود و مسیری برای انتقال سریع‌تر نفت خاورمیانه به اروپا است. مصر در حال بررسی لغو تحریم‌های ایران و اجازه به ایران برای صادرات نفت از این مسیر است.

به گزارش بلومبرگ، به غیر از نفتکش مونته‌تولدو، دو تانکر دیگر حامل نفت ایران نیز به زودی به مقاصد خود خواهند رسید. نفتکش یوروهوپ در مسیر بندر نفتی کونستانتا در رومانی و نفتکش آتلانتاس به سوی بنادر فرانسه در حرکت هستند. بر اساس گزارش بلومبرگ، در ماه فوریه، 29 نفتکش از ایران بارگیری شده‌اند که سه تای آنها به‌سمت اروپا حرکت‌ کردند.

موسس پترو-لجستیک SA، یک شرکت ردیاب تانکرها در ژنو سوئیس، برآورد کرده است که صادرات نفت ایران در ماه فوریه به‌طور متوسط روزانه حدود 4/ 1 میلیون بشکه یعنی حدود 350 هزار بشکه بالاتر از متوسط صادرات سال 2015 است. بلومبرگ در ادامه می‌افزاید هرچند این رقم کمتر از آنچه پیش از این مقامات ایران وعده داده بودند، است. با وجود این نشانه‌هایی مبنی بر افزایش صادرات نفت این کشور به اروپا در ماه جاری وجود دارد. ست کلیمن، رئیس پژوهشی موسسه سیتی‌گروپ لندن، در این خصوص با تایید این نکته، به این سایت خبری گفته است، علاوه بر اینکه ایران صادرات نفت خود را از لحاظ حجمی افزایش داده است، این کشور توانسته به کشورهای بیشتری نفت صادر کند، یعنی مقاصد صادراتی متنوع‌تری نسبت به پیش از لغو تحریم‌ها دارد. به گفته این کارشناس نفت ایران به کشورهای اسپانیا، رومانی، فرانسه و امارات رفته است و همچنین چشم‌انداز مثبتی برای افزایش صادرات نفت به هند وجود دارد که این مساله می‌تواند نشانه‌ای برای تداوم افزایش صادرات نفت ایران در ماه مارس باشد.به گزارش این موسسه این در حالی است که همچنان موانع زیادی پیش روی ایران برای افزایش صادرات نفتش وجود دارد. به‌طور مثال هنوز مشکلات مربوط به تبادلات مالی رفع نشده است و برخی از پیشنهاد ایران برای تبادل نفت‌خام با بنزین برای حل این مشکل خبر داده‌اند.