در گفت‌وگو با یک کارشناس ارشد حوزه انرژی مطرح شد
راهکار گازی توسعه و جذب سرمایه
قربان معتقد است رفع تحریم‌ها به رغم پیامدهای مثبتی که برای صنعت گاز کشور دارد، به تنهایی کافی نیست و حل مشکلاتی از قبیل مسائل مرتبط با سیستم بانکی کشور و لزوم اصلاح قوانین و مقررات این بخش نیز اهمیت بسیار زیادی در روانه شدن سرمایه‌ها به سوی این صنعت دارند. وی همچنین با اشاره به اهمیت گاز در آینده جهانی که به دنبال حل مشکلات مرتبط با تغییرات اقلیمی است، اعتقاد دارد که برنامه قطر برای بخش گازی می‌تواند نمونه خوبی برای توضیح سرمایه‌گذاری صحیح و رشد در این بخش باشد. قربان معتقد است ایران نیز با پیگیری یک استراتژی صحیح برای جذب مشارکت شرکت‌های خصوصی داخلی و شرکت‌های بزرگ بین‌المللی می‌تواند با توجه به پتانسیل‌های داخلی موجود از این کشور نیز پیشی بگیرد و نقش تعیین‌کننده‌ای در بازار جهانی گاز ایفا کند.
اثر گازی مذاکرات وین
با ادامه مذاکرات ایران با گروه ۱+۴ برای انجام مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و ایالات متحده در وین بر سر بازگشت به توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌ها، یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی که چشم به راه نتایج این مذاکرات است، بخش انرژی کشور است. «دنیای اقتصاد» در گفت‌وگو با نرسی قربان، کارشناس بخش انرژی و صنعت نفت و گاز به بررسی اثرات رفع تحریم‌ها روی این صنعت پرداخت. این کارشناس معتقد است برداشته شدن تحریم دارای چند جنبه متفاوت برای صنعت گاز است. او درباره اثرات تحریم‌ها در بخش سرمایه‌گذاری می‌گوید: «یک مساله اساسی در بحث رفع تحریم‌ها حل مشکلات سیستم بانکی کشور و افزایش تعاملات اقتصادی است که به سرمایه‌گذاران خارجی امکان حضور در ایران را بدهد که امری مثبت است. البته در این زمینه همه چیز به تحریم‌ها وابسته نیست. زیرا جذب سرمایه‌گذاری مکانیزمی دارد که شما باید در تعاملی سازنده با دنیا باشید و گرنه تعلیق تحریم‌ها به تنهایی کاری از پیش نمی‌برد.»
این کارشناس حوزه انرژی معتقد است باید سیستم بانکی کشور برای جذب سرمایه آماده باشد و این امر با رفع تحریم‌های بانکی و حل مساله FATF انجام‌پذیر خواهد بود. قربان با اشاره به اینکه رفع تحریم‌ها به خودی خود نمی‌تواند راه‌حل تمام مشکلات صنعت گاز کشور باشد و نیاز به تغییرات بیشتری وجود دارد، افزود: «دولت باید مکانیزمی ایجاد کند که در آن بخش خصوصی داخلی با همکاری شرکت‌های بخش انرژی و گازی دنیا بتوانند به توسعه این صنعت کمک کنند و این چیزی نیست که دو روزه و با لغو یا تعلیق چهار تحریم حل شود. اما قطعا رفع تحریم‌ها به طور کل برای افزایش تعاملات گازی کشور بسیار مثبت است.»
نقش گاز در آینده جهان و اهمیت جذب سرمایه
به‌رغم پیشرفت‌هایی که در زمینه توسعه صنعت گاز و افزایش ظرفیت تولید گازی کشور در سال‌های اخیر رخ داده، کماکان به نظر می‌رسد برای تقویت این بخش نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلان تری وجود دارد. نگاهی به وضعیت امروز جهان نشان می‌دهد که اهمیت گاز در زنجیره تامین انرژی طی سال‌های آتی بیشتر از گذشته خواهد بود. بسیاری از کشورهای جهان برای رسیدن به اهداف اقلیمی و تعهدات خود درباره انتشار کربن از یک سو و تامین امنیت انرژی خود، هنوز نمی‌توانند اتکای چندانی بر تجدیدپذیرها داشته باشند و در این میان گاز به عنوان یک منبع انرژی واسط در دوران گذار به تجدیدپذیرها اهمیت دو چندانی دارد.
نرسی قربان معتقد است که در حال حاضر بهترین فرصت برای جذب سرمایه در صنعت گاز به وجود آمده است. او در این باره می‌گوید: «در حال حاضر سرمایه‌گذاری برای تولید نفت توسط برخی سرمایه‌گذاران جهانی به دلیل مسائل مرتبط با تغییرات اقلیمی در حال کاهش است، اما در مورد گاز اینگونه نیست. گاز در ۴۰،۳۰ سال آینده نقش بسیار عمده‌ای در تامین انرژی جهان بازی می‌کند و ایران هم خوشبختانه ذخایر گازی بالایی دارد که می‌توان از آن برای جذب سرمایه استفاده کرد.»
لزوم سرمایه‌گذاری بخش خصوصی داخلی و خارجی در صنعت گاز
این کارشناس ارشد انرژی معتقد است با کنار گذاشتن سرمایه‌گذاری دولتی در این بخش و میدان دادن به بخش خصوصی داخلی و خارجی برای تزریق سرمایه خود به صنعت گاز کشور که جذابیت زیادی برای بخش خصوصی دارد، دولت فرصت خواهد داشت که سرمایه خود را در بخش‌های مهم‌تری مانند بهداشت، درمان و آموزش صرف کند. وی در ادامه عنوان کرد: «بخش خصوصی داخلی و خارجی برای سرمایه‌گذاری در گاز مشتاق است و البته آنها منافعی هم در این میان می‌برند و ما هم می‌بریم. این منفعتی دو طرفه خواهد بود.»
این کارشناس بخش انرژی به اشاره به موانع سرمایه‌گذاری و نیاز به تغییر دیدگاه‌ها در این زمینه عنوان کرد: «مساله دخالت‌های دولتی، سیستم مجوزها و چیزهایی از این دست باید تغییر کرده و بهتر شوند. باید شرایط به گونه‌ای باشد که سرمایه‌گذار خارجی با عشق و علاقه بیاید و فکر کند که قرار است به منافعی دست یابد. چرا که اگر اینگونه نباشد تمایلی نیز برای سرمایه‌گذاری نخواهد داشت و تحقق این امر در گرو تغییر برخی دیدگاه‌ها از جمله عدم مغایرت آن با ملی بودن منابع انرژی ما است.» او معتقد است که پس از برداشتن قدم اول در این زمینه، مسائل بانکی و تحرک منابع مالی کشور برای جذب سرمایه بسیار واجد اهمیت است و از طریق بورس و سایر روش‌ها مانند اوراق قرضه دراز مدتی که در سطح بین‌المللی به فروش رساند، می‌توان جذب سرمایه انجام داد.
پیشرفت قطر و فرصت‌های پیش‌روی ایران
در روزهای اخیر شرکت قطر پترولیوم اعلام کرد که قصد دارد برای تامین مالی پروژه عظیم گاز طبیعی، اوراق قرضه‌ای به ارزش ۱۰ میلیارد دلار منتشر کند. پیشرفت‌های خیره‌کننده این کشور حوزه خلیج فارس در صنعت و تجارت گاز جهان، آن را به یکی از قدرت‌های اقتصادی منطقه تبدیل کرد که به رغم محاصره اقتصادی توسط همسایگانش طی سال‌های اخیر به روند رو به رشد خود ادامه داد. نرسی قربان درباره منابع مشترک گازی ایران و قطر می‌گوید: «ایران زودتر از قطر کار بر روی منابع مشترک گازی با این کشور را آغاز کرد. قطری‌ها از روز اول که در میدان مشترکشان با ایران فعالیت خود را آغاز کردند به دنبال گاز نبودند بلکه خواهان میعانات گازی بودند، چرا که در آن زمان ارزش بیشتری داشت.»
او در توضیح روندی که قطری‌ها طی کرده‌اند، اظهار کرد: «قطر برای اینکه به میعانات گازی دست یابد مجبور بود گاز تولید کند، اما برای این گاز بازار مصرفی در اختیار نداشت، یعنی نه مصرف داخلی وجود داشت نه برای تزریق به چاه‌ها از آن استفاده می‌شد. در نتیجه آنها وارد قراردادهای دراز‌مدتی با شرکت‌های برتر جهانی شدند که طی آن گاز استخراجی این کشور به LNG یا فرآورده‌های نفتی تبدیل شود. قطری‌ها در این قراردادها گاز خود را با قیمت بسیار ارزانی در اختیار شرکت‌های بزرگ خارجی قرار دادند و از سوی دیگر در درآمدها و منافع آنها شریک شدند. همین امر باعث تشویق سرمایه‌گذاران بین‌المللی برای جاری کردن میلیاردها دلار به سمت بخش گاز قطر شد و حالا این کشور چه از نظر زیرساخت و چه از نظر نقشی که در بازار جهانی ایفا می‌کند به غولی تمام‌عیار بدل شده است.» وی همچنین معتقد است ایران نیز چنین فرصتی در اختیار داشته اما از آن استفاده نکرده است. وی همچنین با اشاره به عرضه اوراق قرضه ۱۰ میلیارد دلاری توسط قطر پترولیوم تاکید دارد که این انتشار لزوما به معنای دخالت این کشور در پروسه عملیاتی تولید نیست، بلکه به معنای سرمایه‌گذاری آنها در کنار سرمایه‌گذاران بین‌المللی است. نرسی قربان مدل جذب سرمایه و سرمایه‌گذاری قطر در صنعت گاز را برای ایران مناسب‌تر و بهتر می‌داند و معتقد است ایران دارای توانایی‌های بیشتری است و با اتخاذ چنین استراتژی‌هایی می‌تواند از همسایه خود به راحتی پیشی بگیرد. وی در بخش پایانی گفت‌وگو به «دنیای اقتصاد» گفت: «نیروهای متخصص، عملیاتی و باهوشی که در ایران موجود است، توانایی و دانش بالایی دارند و در صورتی که ما بتوانیم سرمایه‌گذاران خارجی را به حضور در صنعت نفت و گاز کشور ترغیب کنیم، می‌توانیم ارزش افزوده بیشتری خلق کنیم. چرا که توان قطری‌ها صرفا در تامین مالی است اما ایران می‌تواند با استفاده از مهندسان و کارگران متخصص داخلی در بحث عملیاتی پروژه‌ها نیز دخیل باشد و شرکت‌های خارجی از نیروی کار ایرانی برای توسعه و پیشبرد پروژه‌های خود استفاده کنند.»
