ترامپ در آخرین مناظره انتخاباتی آمریکا فرصت‌طلبی نفتی کرد
نفت؛ پاشنه آشیل بایدن؟
پنسیلوانیا، تگزاس، اکلاهاما و اوهایو از جمله ایالت‌های نفت‌خیزی هستند که ترامپ آنها را خطاب قرار داد و در مورد از بین رفتن صنایع نفت آنها در صورت انتخاب شدن بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا، ابراز نگرانی کرد. بر اساس تحلیل‌های منتشر شده، ترامپ در مناظره شب گذشته تلاش کرد ظاهری آرام‌تر و متعارف‌تر داشته باشد اما در مقابل بایدن چندان موفقیتی کسب نکرد. با این حال صحبت از حذف تدریجی سوخت‌های فسیلی با گذشت زمان، این فرصت را به ترامپ داد که با حمله به رقیب دموکرات خود، دستاوردهای نفتی خود را برجسته کند.
تولید نفت آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ به رکورد تاریخی ۱۳ میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه در روز دست یافت. هرچند این رکورد تبدیل به روتین تولید نفت آمریکا نشد، اما در کنار شرایط بازار نفت، بدون حمایت‌های دولت ترامپ شاید دست یافتن به این رکورد ممکن نمی‌شد. ترامپ از ابتدای به دست گرفتن قدرت در آمریکا نشان داد که میانه‌ای با انرژی‌های پاک ندارد. او با خروج از پیمان پاریس دهن‌کجی بزرگی به حامیان محیط‌زیست کرد و در عین حال با صدور مجوزهای حفاری در مناطق حفاظت‌شده، به صنایع نفتی میدان داد تا برای توسعه خود ابتکار عمل بیشتری داشته باشند. دونالد ترامپ یکی از مهم‌ترین پست‌های کابینه‌اش را نیز به فردی نفتی داد تا رشته‌های ارتباطش با فعالان صنعت نفت آمریکا محکم‌تر شود. رکس تیلرسون که برای سال‌ها رئیس‌هیات مدیره و مدیرعامل اکسون موبیل بود، بعد از بازنشستگی در این شرکت نفتی، در قامت وزیر امور خارجه دولت ترامپ وارد کاخ سفید شد تا واسطه‌ای قوی میان ترامپ و شرکت‌های نفتی آمریکا باشد.
ترامپ طی چهار سال حضورش در کاخ سفید، بارها به‌طور مستقیم در تصمیمات اوپک دخالت کرد. توییت‌های پی در پی او خطاب به اوپک و در راس آن سعودی‌ها برای کاهش تولید بیشتر به منظور حفظ قیمت نفت، حمایتی آشکار از تولیدکنندگان شیل آمریکا بود. در کنار تمام اینها، تحریم‌های نفتی علیه بازیگران قدیمی بازار نفت (مانند ایران یا ونزوئلا) نیز به معنای فرصتی برای حضور فعالانه‌تر شرکت‌های نفتی آمریکایی در بازار بود.
حالا این حامی بزرگ شرکت‌های نفتی آمریکا در حال رقابت با کاندیدایی است که برنامه‌ای ۲ تریلیون دلاری برای‌گذار از سوخت‌های فسیلی به سمت انرژی‌های پاک دارد و احتمالا با ورود او به کاخ سفید، تحریم‌های نفتی ایران و ونزوئلا نیز دچار تخول خواهد شد. در چنین شرایطی که می‌توان گفت چشم دنیا به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و کاندیدای منتخب آن دوخته شده تا شاید بار دیگر عقلانیت به کاخ سفید بازگردد، حمله دیشب ترامپ به برنامه‌های نفتی بایدن این سوال را مطرح می‌کند که آیا نفت پاشنه آشیل بایدن در انتخابات پیش رو خواهد شد؟
کمپین انتخاباتی ترامپ از سال ۲۰۱۷ به این سو حدود ۱۳ میلیون دلار کمک نقدی از حدود ۸۰ درصد از شرکت‌های نفتی آمریکایی دریافت کرده است. در مقابل، بایدن از پیش اعلام کرده بود بیش از ۲۰۰ دلار از شرکت‌های نفتی کمک نقدی دریافت نخواهد کرد، با این حال چیزی حدود یک میلیون دلار از سوی این شرکت‌ها روانه کمپین انتخاباتی این نامزد حزب دموکرات شده است. هرچند اخیرا شرکت‌های بزرگ نفتی آمریکا با چرخش به سمت حزب دموکرات کمک‌های نقدی بیشتری به این حزب اختصاص داده‌اند، اما به نظر می‌رسد اکثر شرکت‌های نفتی و کارکنان آنها با نظرات ترامپ همراه هستند. «دنیای‌اقتصاد» پیش از این در گزارشی با عنوان «چراغ سبز غول‌های نفتی آمریکا به بایدن»، روند تغییرات کمک‌های نقدی شرکت‌های نفتی به دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات را بررسی کرده است. حال باید دید سیاست‌های نفتی ترامپ در نهایت موجب تمدید حضور چهار ساله او در کاخ سفید خواهد شد یا طرفداران بایدن مانع این اتفاق می‌شوند؟
بازی ترامپ در زمین بایدن
بر اساس گزارش منتشر شده در بلومبرگ، در مناظره روز پنج‌شنبه، دونالد ترامپ به نوعی بایدن را مجبور کرد در رابطه با جایگزینی سوخت‌های فسیلی با انرژی‌های تجدیدپذیر اظهارنظر کند. هرچند برنامه‌های نفتی بایدن از پیش مشخص شده و سیاست‌های او در راستای کاهش گازهای گلخانه‌ای نیز مشخص است، اما طرح این موضوع در مناظره تلویزیونی اتفاقی بود که باعث توجه بیش از پیش به این موضوع شد.
بر اساس این گزارش، ترامپ اظهارات بایدن برای‌گذار از سوخت‌های فسیلی را به مثابه هشداری برای رای‌دهندگان ایالتی دانست و «در خطر بودن مشاغل نفت و گاز» را مورد تاکید قرار داد. اظهارنظر بایدن در رابطه با انرژی‌های پاک در واقع پاسخ او به سوالی بود که ترامپ در مناظره روز پنج‌شنبه در نشویل مطرح کرد. ترامپ در این مناظره به معاون سابق رئیس‌جمهوری آمریکا گفت «آیا تو می‌خواهی صنعت نفت آمریکا را تعطیل کنی؟»
طرح این سوال یکی از جدی‌ترین پاسخ‌های جو بایدن را به همراه داشت، زمانی‌که او گفت: بله، من می‌خواهم از صنعت نفت‌گذار کنیم. بحث عبور از سوخت‌های فسیلی و کاهش گازهای گلخانه‌ای در آمریکا یکی از مهم‌ترین موضوعات کمپین انتخاباتی بایدن است. این نامزد حزب دموکرات در ادامه گفت: صنعت نفت آلودگی‌های زیادی ایجاد می‌کند. صنعت نفت باید به مرور با انرژی‌های تجدیدپذیر جایگزین شود.»
بر اساس گزارش منتشر شده در بلومبرگ، چنین اظهارنظری به‌خصوص در آخرین روزهای رقابت‌های انتخاباتی در آمریکا، ریسک‌های زیادی برای بایدن به همراه دارد. به‌ویژه آنکه برای هفته‌ها بایدن به رای‌دهندگان ایالت پنسیلوانیا اطمینان می‌داد که محدودیت‌های مدنظر او برای حفاری، تنها مختص زمین‌های فدرال است و به معنای محدود کردن بخش عمده فعالیت‌های نفت و گاز نخواهد بود. بایدن روز شنبه راهی پنسیلوانیاست تا در آنجا کمپین انتخاباتی خود را برگزار کند. احتمالا در این روز بازتاب سخنان نفتی او در آخرین مناظره‌اش با ترامپ، بیشتر آشکار خواهد شد.
ترامپ ناجی نفتی آمریکا؟
دونالد ترامپ که با طرح سوال و پاسخ بایدن به هدف خود رسیده بود، در ادامه مناظره گفت: «اساسا چیزی که او می‌گوید به معنای از بین رفتن صنعت نفت نیست؟» او در ادامه گفت: آیا ما در آینده آن تگزاس را به خاطر خواهیم آورد؟ آیا آن پنسیلوانیا، آن اوکلاهاما یا آن اوهایو را به خاطر خواهیم آورد؟»
ترامپ در همین حال تلاش کرد تصویر یک ناجی صنعت نفت را از خود ترسیم کند، وقتی که در بهار امسال و با افت تاریخی تقاضای نفت خام دنیا به علت شیوع ویروس کرونا، باعث نقش‌آفرینی در کاهش تولید نفت به نفع حفظ قیمت‌ها شد. او با افتخار گفت: ما صنعت نفت‌مان را حفظ کردیم و این صنعت حالا سرزنده است. در واقع ترامپ در آخرین مناظره خود با بایدن در تلاش بود تا در سال ۲۰۲۰ لحظه‌ای را بازآفرینی کند که قبلا یک بار در سال ۲۰۱۶ از آن در مقابل هیلاری کلینتون استفاده کرده بود. در مناظره آن سال کلینتون گفت: ما می‌خواهیم بسیاری از صاحبان معادن زغال‌سنگ و شرکت‌های زغال‌سنگی را از فعالیت بازداریم. واکنش ترامپ در مقابل این اظهارنظر حمایت جدی از تولید و مصرف زغال‌سنگ در آمریکا و حتی خروج از پیمان محیط‌زیستی پاریس بود.
تلاش بایدن برای خنثی کردن هدف ترامپ
پس از بحث بر سر گذار از سوخت‌های فسیلی، بایدن تلاش کرد تا اظهارنظرش در رابطه با صنعت نفت را تلطیف کند. او تاکید کرد «صنعت سوخت‌های فسیلی دست‌کم تا سال ۲۰۵۰ از بین نخواهد رفت و قرار نیست کارگران صنعت نفت شغل خود را از دست بدهند» بلکه برعکس، «طرح اقلیمی او به معنای ایجاد شغل‌های جایگزین بسیار بیشتری نسبت به صنعت نفت است.» این بحث تا لحظه خروج بایدن از نشویل هم ادامه داشت؛ جایی که او به خبرنگاران گفت: ما برای مدت طولانی از شر سوخت‌های فسیلی خلاص نخواهیم شد.
با این حال به نظر می‌رسد تفکرات زیست‌محیطی و سیاست‌های سبز بایدن با وجود چرخش بسیاری از آمریکایی‌ها به سمت حمایت از محیط‌زیست، هنوز برای بسیاری از اقشار تاثیرگذار آمریکایی بیش از حد مدرن است. برای مثال نمایندگانی در اکلاهاما و نیومکزیکو به‌عنوان مناطقی که اقتصادشان به صنعت نفت و گاز گره خورده، با اظهارنظرهای نفتی بایدن مخالفت کرده‌اند. کندرا هورن از ایالت اکلاهاما در این زمینه گفت: اینجا یکی از نقاطی است که من و بایدن مخالف همدیگر هستیم، ما باید برای حفظ صنعت نفت و گاز خود ایستادگی کنیم.
یکی دیگر از نمایندگان نیومکزیکو نیز در توییتی نوشت: من با اظهارات امشب بایدن مخالفم. انرژی بخشی از ستون‌فقرات اقتصاد نیومکزیکو است. ما باید با هم همکاری کنیم تا تولید مسوولانه انرژی را تقویت کنیم و از این طریق تغییرات آب و هوایی را متوقف کنیم نه اینکه یک صنعت را طرد کنیم.
برنامه اقلیمی بایدن چیست؟
طبق آنچه در برنامه آب و هوایی بایدن اعلام شده، هدف این برنامه حذف کامل انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از تولید برق ایالات متحده آمریکا تا سال ۲۰۳۵ است. این هدف به نفع انرژی‌های پاک همچون انرژی باد، خورشید و هسته‌ای است و فضای کمی برای نیروگاه‌هایی باقی می‌گذارد که با گاز طبیعی کار می‌کنند مگر آنکه آنها با استفاده از تکنولوژی گران‌قیمت «جذب کربن» به کار خود ادامه دهند.
در گزارش روزنامه «دنیای‌اقتصاد» با عنوان «اثر ایران و آمریکا بر نفت دوران بایدن» نیز در رابطه با برنامه‌های آب و هوایی بایدن تاکید شده: شکست ترامپ وضعیت را برای شرکت‌های انرژی داخلی این کشور و سیاست‌های این حوزه به شدت تغییر خواهد داد. برنامه ۲ تریلیون دلاری نامزد حزب دموکرات در رابطه با کنترل گرمایش زمین شامل موارد زیر می‌شود: ۱- نیاز به اعمال محدودیت‌های شدید آلودگی متان در عملیات فعلی و جدید نفت و گاز، ۲- حفاظت دائمی از پناهگاه ملی حیات وحش قطب شمال و مناطق دیگر، ۳- ممنوعیت اجازه عملیات‌های جدید نفت و گاز در زمین‌ها و آب‌های عمومی و ۴- اصلاح حق امتیازها (برای عملیات نفت و گاز) به سود هزینه‌های آب‌و‌هوایی.
برخی تحلیلگران با تاکید بر برنامه اقلیمی بایدن می‌گویند این موضوع می‌تواند عرضه نفت این کشور را تا چند سال آینده ۲ میلیون بشکه در روز کاهش دهد. حال باید دید بازتاب اظهارنظرهای بایدن در مناظره صبح جمعه در ایالت‌های نفت‌خیز آمریکا که از آنها به‌عنوان میدان اصلی نبرد انتخابات یاد می‌شود، چه واکنش‌هایی به همراه خواهد داشت؟ در این میان توجه به این نکته هم ضروری است؛ اینکه غول‌های نفتی آمریکا از قبل برنامه‌هایی برای حرکت به سمت انرژی‌های پاک داشته‌اند و ممکن است حالا منافع بلند‌مدت خود را در روی کار آمدن بایدن جست‌وجو کنند.
