در تازه‌ترین گزارش ماهانه اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی تاکید شد
نقاهت طولانی نفت از کرونا
اوپک در گزارش این ماه خود از بازار نفت که در تاریخ ۱۴ سپتامبر منتشر شده بود، پیش‌بینی خود از تقاضای جهانی طلای سیاه را کاهش داده، زیرا اقتصاد جهانی همچنان با چالش کرونا دست‌به‌گریبان است. آژانس بین‌المللی انرژی نیز در تازه‌ترین گزارش خود روند بهبود تقاضای نفت خام برای ادامه سال ۲۰۲۰ را کند تصویر کرده و پیش‌بینی خود از تقاضای نفت خام برای سال جاری میلادی را کاهش داد.
چشم‌اندازهای نگران‌کننده از تقاضای نفت خام پیش از انتشار گزارش این سازمان‌های بین‌المللی وجود داشت و حالا با تاکید اوپک و آژانس بر کند شدن بهبود رشد تقاضا، بر این نگرانی‌ها مهر تایید زده شد. این فضای نگران‌کننده در هفته گذشته قیمت شاخص نفت خام برنت را به کمتر از ۴۰ دلار بر بشکه رساند اما این روند روز گذشته و با وجود گزارش‌های بدبینانه اوپک و آژانس، حالت عکس به خود گرفت. در واقع در شرایطی که اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی نگران کندی تقاضای نفت خام زیر سایه ویروس کرونا هستند، رسیدن ارزش دلار به کمترین سطح خود در بیش از یک هفته گذشته و همچنین برخی گزارش‌های منتشر شده از بهبود شرایط اقتصادی، روز گذشته تبدیل به عواملی برای تقویت دو شاخص جهانی نفت خام شدند. برگزاری نشست فدرال رزرو از دیگر عواملی است که می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در معاملات امروز نفت خام داشته باشد.تا لحظه تنظیم این گزارش این نشست برگزار نشده است.
بر اساس این گزارش، هر بشکه نفت خام برنت تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۴:۳۰ به وقت تهران) با ۸۷ سنت رشد معادل ۱۵/ ۲ درصد به قیمت ۴/ ۴۱ دلار بر بشکه رسید. شاخص نفت خام آمریکا نیز ۹۱ سنت رشد قیمت داشت و ۱۹/ ۳۹ دلار در هر بشکه قیمت‌گذاری شد.
سال سخت اوپک
اوپک در گزارشی که روز دوشنبه منتشر کرد اعلام کرد: تقاضای جهانی نفت خام در ۲۰۲۰ با شیب تندتری نسبت به پیش‌بینی‌های قبلی کاهش می‌یابد و روند بهبود آن در سال آینده میلادی نیز از انتظارات قبلی کندتر خواهد بود. اوپک در این گزارش تاکید کرده است این وضعیت، شرایط را برای حمایت بازار از سوی اوپک و متحدانش دشوارتر کرده است. این اظهارنظر ناامیدکننده در حالی است که اوپک و متحدانش از ماه مه برای حمایت از بازار در مقابل آثار مخرب ویروس کرونا، شروع به کاهش تولید بیشتری کرده‌اند.
سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام در گزارش ماه سپتامبر خود اعلام کرد در سال جاری تقاضای جهانی نفت خام ۴۶/ ۹ میلیون بشکه در روز کاهش خواهد یافت. این میزان در پیش‌بینی منتشر شده در گزارش قبلی، ۰۶/ ۹ میلیون بشکه عنوان شده بود. بنابراین پیش‌بینی تازه از میزان تقاضای نفت خام حدود ۴۰۰ هزار بشکه کمتر از پیش‌بینی قبلی است.
قیمت جهانی نفت خام با شروع بحران کرونا و محدودیت رفت و آمد ناشی از آن در ماه‌های گذشته سقوط سختی را تجربه کرد. کاهش رشد جهانی اقتصاد و منع رفت‌و‌آمد در بسیاری از کشورهای دنیا که باعث کاهش بی‌سابقه سفرهای زمینی و هوایی شد، همه در نتیجه شیوع کرونا ایجاد و باعث افت قیمت نفت شدند. پس از چند ماه درگیری کشورهای مختلف دنیا با آثار شیوع ویروس کرونا، برخی کشورها اخیرا محدودیت‌های رفت و آمد را لغو کردند. این اتفاق اگرچه باعث بهبود تقاضای نفت خام شد، اما با افزایش دوباره موارد ابتلا به کرونا که شروع موج دوم شیوع آن به نظر می‌رسد و همچنین افزایش تولید نفت خام از سوی کشورهای تولیدکننده این کالا، بار دیگر فشار بر قیمت‌ها آغاز شد.
در گزارش ماهانه اوپک همچنین تاکید شده است در سال جاری و آینده میلادی، تقاضا برای نفت خام تولید شده در اوپک کاهش خواهد یافت. این در حالی است که تولیدات رقیبان این سازمان با رشد همراه خواهد بود. طبق این گزارش، متوسط تقاضا برای نفت خام اوپک در سال جاری میلادی ۶/ ۲۲ میلیون بشکه در روز خواهد بود. این میزان ۷۰۰ هزار بشکه کمتر از پیش‌بینی قبلی است. همچنین به این نکته اشاره شده است که اگر اوپک در سطوح ماه آگوست به تولیداتش ادامه دهد، بازار با مازاد عرضه نفت خام مواجه خواهد بود.
چشم‌انداز اوپک از ۲۰۲۱
اوپک در گزارش خود در رابطه با چشم‌انداز سال آینده میلادی گفت: ریسک‌ها در سطوحی بالا باقی خواهند ماند و تقاضا نیز نزولی باقی می‌ماند. این وضعیت به ویژه با توجه به شیوع بیشتر ویروس کووید-۱۹ و نامشخص بودن روش‌های درمانی آن ادامه خواهد داشت. در بخش دیگری از این گزارش تاکید شده است «تخمین زده می‌شود افزایش استفاده از دورکاری و کنفرانس‌های از راه دور، بهبود کامل تقاضای سوخت را کند، کرده و از رسیدن آن به سطوح ۲۰۱۹ جلوگیری کند، این به آن معناست که تقاضا در سال آینده میلادی کندتر از آنچه انتظار می‌رفت باشد.»
اوپک همچنین رشد مصرف نفت خام در سال ۲۰۲۱ را ۶۲/ ۶ میلیون بشکه در روز دیده که ۳۷۰ هزار بشکه در روز کمتر از پیش‌بینی قبلی این سازمان است. ذخایر تجاری نفت خام دنیا در ماه‌های گذشته به علت افت چشمگیر تقاضا با رشد همراه بوده است. بر اساس گزارش اوپک، سطح این ذخایر در کشورهای توسعه یافته در ماه جولای ۵/ ۴ میلیون بشکه کاهش داشته اما با این حال همچنان ۶/ ۲۶۰ میلیون بشکه بالاتر از میانگین پنج سال گذشته بوده است. «میانگین پنج سال گذشته ذخایر نفت خام تجاری کشورهای توسعه یافته» معیاری است که تا پیش از شیوع پاندمی کرونا، اوپک آن را سطحی مطلوب برای ذخایر نفت خام می‌دید. با وجود بهبود قیمت‌ها در روز گذشته، در روز دوشنبه و همزمان با انتشار گزارش ماهانه اوپک، نفت خام برنت کمتر از ۴۰ دلار بر بشکه معامله شد. این قیمت بسیار کمتر از سطوح قیمتی مورد نیاز بسیاری از اعضای اوپک برای تنظیم بودجه خود است. بر اساس گزارش رویترز، قیمت نفت در ماه جاری حدود ۱۵ درصد کاهش داشته است.
به منظور مقابله با کاهش تقاضا، اوپک و متحدانش که با نام اوپک پلاس شناخته می‌شوند، با کاهش تولید ۷/ ۹ میلیون بشکه‌ای در روز موافقت کردند که در نوع خود بی‌سابقه بود. این توافق از ابتدای ماه مه آغاز شد.
پایبندی ۱۰۳ درصدی به کاهش تولید
اوپک در گزارش ماهانه خود اعلام کرد تولید نفت این سازمان در آگوست ۷۶۰ هزار بشکه در روز افزایش داشته و مجموعا به ۰۵/ ۲۴ میلیون بشکه در روز رسیده است. در این ماه مجموع کاهش تولید اوپک ۷/ ۷ میلیون بشکه در روز بوده است که از اوج ۷/ ۹ میلیون بشکه‌ای خود فاصله گرفته است. طبق محاسبات رویترز، میزان پایبندی به تعهدات کاهش تولید در اوپک معادل ۱۰۳ درصد بوده است.
این میزان پایبندی در حالی است که به نظر می‌رسد با تداوم کاهش تقاضای نفت زیر سایه موج دوم کرونا، اوپک اقدام بیشتری برای کاهش تولید انجام ندهد؛ زیرا با وجود افت قیمت‌ها، نشانه‌ای از کاهش تولید در عربستان سعودی دیده نمی‌شود و برخی از اعضای اوپک نیز همچنان در حال تخطی از تعهدات خود برای کاهش تولید هستند. امارات متحده عربی به‌عنوان متحد نزدیک سعودی‌ها نیز به تازگی به لیست متخلفان اضافه شده اما قرار است این کشور تخلفات ماه گذشته خود را در تولیدات ماه‌های آینده جبران کند.
بر اساس آمارهای منتشرشده از سوی منابع ثانویه اوپک، تولید عربستان سعودی در آگوست به‌طور میانگین ۸۹۲/ ۸ میلیون بشکه در روز بوده که ۴۷۵ هزار بشکه از ماه قبلی بیشتر بوده است. در واقع بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت اوپک در آگوست تنها به تعهد ۱۰ درصدی‌اش برای کاهش تولید پایبند بوده و برای کاهش تولید بیشتر تلاشی نکرده است. عربستان سعودی بعد از افت قیمت نفت، با کاهش چشمگیر درآمدهای نفتی مواجه شده و زیر سایه این کاهش درآمد، اجرای بسیاری از برنامه‌های اقتصادی‌اش را به زمانی دیگر موکول کرده است.
امارات متحده عربی نیز در آگوست روزانه ۱۸۰ هزار بشکه به‌طور میانگین بیشتر تولید کرده و مجموع تولیداتش ۷۰۵/ ۲ میلیون بشکه در روز بوده است. تولید نفت خام ایران نیز در آگوست به‌طور میانگین ۱۰ هزار بشکه بیشتر شده و به ۹۴۰/ ۱ هزار بشکه در روز رسیده است. تولید نفت ونزوئلا نیز با افزایشی هزار بشکه‌ای به ۳۴۰ هزار بشکه در روز رسیده است. جلسه هیات نظارت بر توافق کاهش تولید اوپک پلاس امروز برگزار می‌شود تا در آن در رابطه با شرایط بازار بحث شود. نمایندگان برخی کشورهای عضو این پیمان در این ماه نگرانی خود را نسبت به کاهش قیمت‌ها عنوان کرده‌اند. اگرچه هنوز هیچ نشانه‌ای از اقدام عمیق‌تر اوپک مشاهده نمی‌شود.
چشم‌انداز شکننده آژانس از آینده نفت
با نگاهی به گزارش ماهانه آژانس بین‌المللی انرژی می‌توان دریافت نگرانی از آینده تقاضای نفت خام تنها مختص اوپک نیست. بر اساس آنچه در تازه‌ترین گزارش ماهانه آژانس بین‌المللی انرژی منتشر شده است، این سازمان چشم‌انداز بازار جهانی نفت را حتی شکننده‌تر از قبل می‌داند، زیرا شیوع موج دوم کرونا مانع بهبود طبیعی تقاضای نفت خام شده است. از همین رو آژانس که گزارش‌های ماهانه‌اش به مثابه توصیه‌نامه‌هایی برای اقتصادهای بزرگ است، پیش‌بینی خود را از تقاضای مصرف سوخت برای ماه‌های باقیمانده تا پایان سال جاری کاهش و احتمال داد که ذخایر جهانی نفت خام در جولای به رکورد خود دست یافته است و در عین حال به آن اندازه که پیش‌بینی می‌شد، کاهش نخواهد یافت.
در این گزارش تقاضای نفت خام برای سه ماه چهارم سال جاری ۶۰۰ هزار بشکه در روز نسبت به گزارش قبلی، کاهش پیدا کرده است. آژانس بین‌المللی انرژی که در پاریس مستقر است، در گزارش خود اعلام کرده است: ما انتظار داریم بهبود تقاضای نفت خام در نیمه دوم سال ۲۰۲۰ به‌طور چشمگیری کند شود. این چشم‌انداز ناامیدکننده که زیر سایه موج دوم کرونا ترسیم شده است، در کنار گزارش اوپک که روز دوشنبه منتشر شد و همچنین گزارش‌های دیگر از سوی بی‌پی و ترافیگورا که در همایش بازرگانان نفت خام در سنگاپور مطرح شد، همگی شرایط بازار نفت را متزلزل ترسیم می‌کنند.
در گزارش آژانس تاکید شده است: بین ماه‌های ژانویه و جولای، تقاضای جهانی نفت خام به‌طور متوسط ۵/ ۱۰ میلیون بشکه یا ۱۰ درصد در روز کمتر از همین بازه زمانی در سال گذشته بوده است. طبق این گزارش، هم‌اکنون نیز مصرف نفت خام ۷/ ۱۰ میلیون بشکه کمتر از سال گذشته است.
آژانس بین‌المللی انرژی با اعمال بیشترین تعدیل در پیش‌بینی قبلی خود برای سه ماه چهارم سال جاری، چشم‌انداز تقاضا را ۶۰۰ هزار بشکه در روز کاهش داد. این در حالی است که ذخایر نفت خام تجاری دنیا در نیمه دوم سال جاری با سرعت کمتری نسبت به پیش‌بینی‌ها در حال کاهش هستند. این ذخایر روزانه ۴/ ۳ میلیون بشکه کاهش پیدا می‌کنند که یک میلیون بشکه کمتر از پیش‌بینی قبلی است. در این گزارش تاکید شده است محدودیت‌های رفت و آمد ناشی از شیوع ویروس کرونا در کنار کاهش خرید نفت خام از سوی چین، تاثیر معناداری بر افت تقاضا داشته است. همچین آژانس تاکید دارد موجودی نفت خام تجاری کشورهای توسعه یافته در جولای افزایش داشته و به رکورد ۲۲۵/ ۳ میلیارد بشکه رسیده است.
