اخبار مطالب توصیه شده روزنامه شماره ۶۴۷۳

اقتصاد ایران سال‌هاست که با تورم دورقمی مزمن دست‌به‌گریبان است؛ پدیده‌ای که در ادبیات اقتصادی، ریشه اصلی آن در فزونی رشد نقدینگی نسبت به ظرفیت‌های واقعی تولید جست‌وجو می‌شود. شواهد آماری این عدم‌تعادل را به‌روشنی تایید می‌کند: در فاصله زمانی ۱۳۹۳ تا ۱۴۰۳، حجم نقدینگی حدود ۱۴۹۰ درصد افزایش یافته، حال آنکه تولید ناخالص داخلی به قیمت‌های ثابت سال۱۴۰۰ در همین دوره تنها ۲۹درصد رشد داشته است. این شکاف عمیق میان رشد متغیرهای پولی و واقعی، به‌روشنی از فشاری مستمر بر سطح عمومی قیمت‌ها حکایت دارد و ریشه‌های تورم پایدار در اقتصاد ایران را عیان می‌سازد.

شرکت‌های بازرگانی امروزه در شرایطی دشوار فعالیت می‌کنند ؛ به طوری که نه تنها باید نقش خود را در تجارت خارجی ایفا کنند، بلکه باید با نوسانات در سیاستگذاری‌ها و موانع موجود دست و پنجه نرم کنند. موانع ارزی، بوروکراسی پیچیده و نوسانات قیمت ارز باعث شده است تولیدکننده ناچار شود هم تولید کند و هم تجارت. این در حالی است که شرکت‌های بازرگانی برای ادامه فعالیت خود به حل مشکلات ارزی و شفافیت مقررات چشم دوخته‌اند. شرکت‌های بازرگانی در سال‌های اخیر با موانع تجاری چندلایه و پرشمار مواجه شده‌اند که ریشه در ساختار تجارت داخلی دارد. تحریم‌های بین‌المللی، دسترسی شرکت‌ها به شبکه‌های بانکی جهانی را محدود کرده و هزینه معاملات خارجی را افزایش داده است؛ به‌گونه‌ای که فعالان اقتصادی برای انجام مبادلات مجبور به استفاده از شبکه‌های غیرمرسوم می‌شوند.

مدیریت شهری تهران (ترکیب دولت و شهرداری)، دیروز برای سومین هفته نامتوالی، طرح «زوج و فرد» را برای تردد خودروهای شخصی در پایتخت، به بهانه «آلودگی‌هوا» و به خیال «اثر کاهنده طرح روی آلاینده‌های شهر»، اعمال کرد؛ آن‌هم در شرایطی که گزارش‌های تازه از منشأ آلودگی، موتورهای سمی‌سازی هوا را «خودروهای دیزلی» پرتردد در خط محدوده جنوبی شهر و نیروگاه‌های اطراف معرفی کرده‌اند.

در سال ۲۰۲۵، بازارهای جهانی تحت‌تاثیر عامل متعدد، رفتارهای متفاوتی را از خود نشان دادند. در این سال، سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ، اثر چشم‌گیری بر چشم‌انداز بازارها گذاشت. هم‌زمان با تعرفه‌های تجاری دولت آمریکا، نهاد‌های اقتصادی جهان، مانند صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی، پیش‌بینی خود را در خصوص رشد اقتصادی جهان کاهش دادند.

بودجه را معمولا با یک پرسش ساده می‌خوانند: «دولت چقدر پول می‌گیرد و کجا خرج می‌کند؟»؛ اما بودجه در معنای دقیق‌تر، پاسخ به پرسش دیگری است: «دولت واقعا چه چیزی را می‌تواند کنترل کند؟». لایحه بودجه ۱۴۰۵ - دست‌کم در بخش سیاست مالیاتی مرتبط با حقوق و دستمزد و نیز در نحوه برخورد با معافیت‌ها، مشوق‌ها و نصاب‌ها - تصویری از دولتی می‌دهد که می‌خواهد درآمد مالیاتی‌اش را بالا ببرد، اما ترجیح می‌دهد این کار را از کم‌اصطکاک‌ترین پایگاه ممکن انجام دهد: پایه‌های قابل ردیابی و قابل وصول؛ با نرخ‌هایی که از نظر سیاسی قابل تحمل‌اند و از نظر نهادی قابل اجرا. در این معنا، بودجه کمتر «سند توانایی دولت» است و بیشتر «نقشه دقیق محدودیت دولت»؛ جایی که هر عدد، ترجمه‌ی یک توان اجرایی و هر معافیت، نشانه‌ی یک مرز سیاسی است.

دنیای اقتصاد-یاسین نمکچیان:شنبه‌شب خبر فوت بهرام بیضایی، کارگردان و نمایشنامه‌نویس برجسته ایرانی، منتشر شد و علاقه‌مندان فرهنگ و هنر این سرزمین را در بهت فرو برد. این در حالی است که در روزهای اخیر بخش‌هایی از مصاحبه‌ها و حرف‌های قدیمی این چهره تاثیرگذار به ناگهان در شبکه‌های مجازی وایرال شده و واکنش‌های گستره‌ای را به وجود آورده بود. آنچه بر بهرام بیضایی گذشت حکایت تلخی است از برخوردهای سلیقه‌ای و دوگانه با مفاخر این مملکت. بهرام بیضایی چند بار از ایران رفت اما دوباره برگشت تا درنهایت سال ۱۳۸۹ ایران را به مقصد آمریکا ترک کرد چون اجازه ندادند فیلم بسازد. بارها در مصاحبه‌های متفاوت گفته بود راهی برای گذران زندگی نداشته و مجبور شده تن به مهاجرت اجباری بدهد. وقتی تصمیم گرفت برود که از لحاظ معیشتی با چالش جدی روبه‌رو شد و به قول خودش نتوانست خانواده‌اش را اداره کند. دیگر دریچه‌ای به رویش باز نمانده بود اما با این حال عاشق ایران بود و از دور به تماشای وطن می‌نشست و در حسرت بازگشت دوباره می‌سوخت. کسی مانع ورودش به ایران نبود اما چگونه می‌توانست برگردد. می‌گفت چه تضمینی وجود دارد اجازه بدهند کار کنم. این را بارها گفته بود اما حتی یک نفر چنین تضمینی نداده بود که برگردد و زیر آسمان اینجا کار کند و باقی عمر را بگذراند. طنین صدایش در لابه‌لای خبرها می‌پیچد که می‌گفت تنها اسم ایرانی بودن کافی نیست تا کسی را به ایرانی بودن تبدیل کند، هزاران سال تاریخ و فرهنگ غنی ایران است که ما را ایرانی می‌سازد و مسوولیتی بزرگ بر دوش ما می‌گذارد.

دنیای اقتصاد - فاطمه صالحی : کمبود ماشین‌آلات معدنی، تنها به معنای کاهش تعداد دستگاه در معادن نیست؛ این کمبود، به‌صورت مستقیم جهت حرکت بخش معدن را تعیین می‌کند. معدنی که به تجهیزات به‌روز دسترسی ندارد، ناگزیر به سمت ساده‌ترین شکل استخراج حرکت می‌کند؛ یعنی برداشت حداقلی، فرآوری‌نشده و کم‌عمق. در چنین شرایطی، خام‌فروشی یک انتخاب نیست، بلکه پیامد اجتناب‌ناپذیر محدودیت فناورانه محسوب می‌شود.

صدور کارت بازرگانی‌ یک‌بار مصرف در سال‌های اخیر به مسیری پرابهام و فسادزا تبدیل شده است. طی سال‌های اخیر اختیار صدور این کارت‌ها از اتاق بازرگانی گرفته و به وزارت صمت سپرده شده است. این تغییر اهلیت‌سنجی را در فرآیند صدور کارت‌های بازرگانی حذف کرد که نتیجه آن افزایش کم‌سابقه کارت‌های یک‌بارمصرف و عدم‌ بازگشت ارز به چرخه اقتصادی کشور بوده است. سیاست ارز چندنرخی و اختلاف حدود ۳۰ درصدی میان نرخ‌های دلار، انگیزه استفاده از کارت‌های اجاره‌ای و یک‌بارمصرف را تقویت و زمینه رانت و فساد را گسترده‌تر کرده است. فعالان اقتصادی تاکید می‌کنند که بازگرداندن اختیار صدور به اتاق بازرگانی با نظارت دولت و تک‌نرخی شدن ارز، می‌تواند مجددا کارت بازرگانی را از ابزار سوءاستفاده، به مجوزی شفاف و مسوولیت‌پذیر برای تجارت رسمی و ارزآوری پایدار تبدیل کند.

این روزها که سازمان‌ها در حال پذیرش هوش مصنوعی، تغییر پیش‌نیازهای مهارتی و تکامل مداوم مدل کار ترکیبی هستند، «مشارکت کارکنان» به مهارت کلیدی تبدیل شده؛ معیاری برای سنجش اینکه یک شرکت واقعا تا چه حد از نیروهای انسانی‌اش حمایت می‌کند.

سال ۲۰۲۵ بدون شک برای اپل سالی درخشان بود. درآمد این شرکت به ۲۱۶‌میلیارد دلار رسید، اما فاصله‌ نوآوری با پیشتازان هوش مصنوعی مثل اوپن‌ای‌آی همچنان محسوس بود. حالا نگاه‌ها به سال ۲۰۲۶ دوخته شده است؛ سالی که در محافل داخلی به «سال محوری» موسوم شده است. مارک گورمن از بلومبرگ پیش‌بینی می‌کند حداقل ۱۵ محصول جدید معرفی شود؛ از آی‌فون تاشو بدون خط تا‌ هاب‌های هوشمند خانگی مجهز به هوش مصنوعی همه درحالی‌که توفان‌های مقرراتی و احیای سیری بر سر راه است. با نزدیک شدن به احتمال پایان دوران رهبری تیم کوک و نگاه جان ترنوس به کرسی مدیریت، سال ۲۰۲۶ می‌تواند جسارت استیو جابز را بازتاب دهد یا در اجرا ناکام بماند.