وزارت راهوشهرسازی نتایج ۲سال تحقیق از پروژه‌های ۹۹ساله را منتشر کرد
کلید جدید برای مسکن‌مهر
گروه مسکن- فرید قدیری: وزارت راهوشهرسازی نتایج تحقیقات اقتصادی- اجتماعی یک نهاد مطالعه‌کننده پروژه‌های عمرانی از «طرح مسکن‌مهر» را با هدف اتخاذ تصمیم جمعی برای «نحوه برون‌رفت از مشکلات طرح» منتشر کرد. این تحقیق خردادماه سال۹۰، زمان اوج ساخت‌وسازهای مسکن‌مهر و دوره‌ای که همه شهرها به کارگاه پیمانکاران طرف قرارداد وزارت مسکن وقت تبدیل شده بود، آغاز می‌شود و مطالعات آن حدود دو سال به طول می‌انجامد، طوری که در پایان دولت دهم ماحصل پژوهش‌های انجام‌شده از سوی مجری تحقیق، تحویل کارفرما (وزارت راهوشهرسازی) می‌شود.
دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راهوشهرسازی- رابط اصلی وزارتخانه با نهاد مطالعه‌کننده- هفته گذشته برای اولین‌بار بخش‌های کلیدی تحقیق جامع از مسکن‌مهر را منتشر و فهرست مزایا و معایب را به همراه کلید حل مشکلات طرح اعلام عمومی کرد.
مجری تحقیق و پژوهش از طرح مسکن‌مهر، ماموریت داشته تا پروژه‌های ۹۹ساله در حال‌ساخت در سراسر کشور را طی سال‌های ۹۰ تا اوایل۹۲، در سه حوزه شهرسازی، اقتصادی و اجتماعی مورد ارزیابی قرار دهد و همه نقاط قوت و ایرادهای ظاهری یا نهفته در محله‌ها و ساختمان‌های مسکونی‌مهر را بدون هرگونه ملاحظه‌ای، به دولت ارائه کند.
نتیجه این ارزیابی‌های تازه منتشرشده نشان می‌دهد: طرح مسکن‌مهر در ۱۱ محور تاثیر مثبت بر شاخص‌های اقتصادی بازار مسکن، بازار ساخت‌وساز و بازار کار و اشتغال به جا گذاشته است. از جمله اینکه ساخت‌وسازهای این مدلی در کشور، قیمت تمام‌شده مسکن را برای مخاطبان طرح در مقایسه با نرخ بازار آزاد -واحدهای مسکونی معمولی داخل شهرها- کاهش داد و باعث افزایش دسترسی زوج‌های جوان و خانوارهای کم‌درآمد به مسکن ارزان‌قیمت شد. همچنین اجرای طرح مسکن‌مهر در فاصله ۸۹ تا ۹۱ بخش‌های اقتصادی مرتبط با صنعت ساختمان را رونق داد و به اشتغال مستمر و غیرفصلی کارگران ساختمانی منجر شد.
نتایج مطالعه مسکن‌مهر در ادامه، تصریح می‌کند: طرح مسکن‌مهر حاوی ۲۵ اشکال، نقص یا ایراد است که عمدتا در داخل طرح اثر منفی ایجاد کرده و به صورت چالش‌هایی همچون نبود خدمات سکونتی، تعارض‌فرهنگی و تمرکز جمعیت فقیرنشین در درون مجتمع‌های مسکونی‌مهر بروز کرده است. به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، معاونت امور مسکن وزارت راهوشهرسازی، حجم نتایج حاصل از این تحقیق را کتابی به ابعاد ۴۰۰ صفحه عنوان می‌کند که به زودی متن کامل آن منتشر خواهد شد. اما آنچه هم‌اکنون انتشار عمومی شده، قسمت‌های مهم تحقیق را شامل می‌شود که در ۴ صفحه بیرون آمده است.
سه مشکل بزرگ، سه راه‌حل
در این تحقیق صرفا به بیان پارامترهای مثبت و منفی طرح مسکن‌مهر پرداخته نشده است بلکه ۱۰ نوع راهکار برای برون‌رفت از مشکلاتی که ظاهرا در همان سال‌های تحقیق در پروژه‌های مسکونی‌مهر قابل پیش‌بینی بودند، خطاب به دولت پیشنهاد شده است.
در میان راهکارهای مدنظر مجری ارزیابی مسکن‌مهر، سه کلید حل مشکل برای سه عارضه‌ای که این روزها گریبان طرح را سخت گرفته و فشار غیرقابل تحملی بر دولت و صاحبان مسکن‌مهر وارد کرده، معرفی شده است.
در حال‌حاضر با توجه به اتمام خط‌اعتباری مسکن‌مهر و خودداری بانک‌مرکزی از شارژ دوباره آن -به علت آنچه تاثیر منفی خط‌اعتباری بر رشد پایه‌پولی، تورم و نقدینگی عنوان می‌شود- منابع مالی لازم برای تکمیل و تامین خدمات اجتماعی و عمومی موردنیاز ساکنان مسکن‌مهر موجود نیست و این یکی از بزرگترین چالش‌های فعلی طرح به حساب می‌آید.
همچنین اختلافات ریشه‌داری که بین دولت، انبوه‌سازان و تعاونی‌ها در برخی پروژه‌های مسکن‌مهر وجود دارد به دلیل بی‌توجهی‌هایی که در سال‌های اخیر به ضرورت حل آنها شده، مسیر واگذاری تعداد زیادی از آپارتمان‌های مسکن‌مهر را به بن‌بست کشانده است.
چالش مهم سوم نیز به سرعت افت کیفیت ساختمان‌های واگذار شده مسکن‌مهر برمی‌گردد که به دلیل نداشتن حس تعلق صاحبان این خانه‌ها به ملکی که عرصه آن تحت مالکیت قطعی دولت و سند اعیان آن نیز کماکان به‌نام دولت است، انگیزه‌ای در ساکنان برای نگهداری اصولی این ساختمان‌ها وجود ندارد و حس خانه‌اجاره‌ای در آنها مانع رسیدگی‌های فنی و دوره‌ای به ساختمان شده است.
در این تحقیق، برای رفع چالش اول -نبود پول برای تامین خدمات- به دولت پیشنهاد شده است منابع مالی ویژه‌ای در بودجه‌های سالانه برای ایجاد زیرساخت‌ها‌ی شهری و نیز تامین و ساخت مراکز خدمات اجتماعی و عمومی، تخصیص دهد.
برای حل مشکل دوم - اختلاف بین سازنده و تعاونی و پیش‌خریداران مسکن‌مهر- نیز از دولت خواسته شده دستور ایجاد شورای حل اختلاف قضایی را برای رسیدگی حقوقی همه‌جانبه به پروژه‌های مشکل‌دار صادر کند.
مجری تحقیق و پژوهش از مسکن‌مهر، برای مشکل سوم، خواستار تسریع در تنظیم اسناد مالکیت اعیانی و همچنین تعیین تکلیف مالکیت زمین‌های ۹۹ساله شده تا با انتقال مسوولیت حقوقی و ملکی واحدهای مسکونی‌مهر به بهره‌برداران، احساس تعلق مکانی در صاحبان این خانه‌ها ایجاد شود و مسوولیت‌‌پذیری در ساکنان مسکن‌مهر نسبت به ساختمان و محله خود به وجود بیاید.
ارسال نظر