گروه مسکن- الهام علاقه‌بندان: اهالی پایتخت به خصوص قدیمی‌های شمال شرق تهران حتما تا به حال یکبار هم شده ساعتی را برای استراحت یا خوردن غذا در «کبابی‌اراج» سپری کرده‌اند.

کبابخانه اراج و قنات معروف این محل برای ساکنان قدیمی تهران نامی آشنا است. زیرا شاید این افراد در گذری کوتاه از باغ‌های شمیران برای یکبار هم که شده طعم کباب کوبیده و دوغ اراج زیر زبانشان رفته باشد. این کباب خانه که در کنار آثار بر جای مانده از تهران قدیم هنوز دایر است، مشتریان خاص خود را دارد. بیش از ۶۰سال از عمرش می گذرد و دو نسل در آن فعالیت کرده‌اند.


سعید جمالی، وارث کباب خانه اراج که این محل کسب از پدر برایش به یادگار مانده، در صحبت‌های خود از قدمت کبابی اراج گفت: «از سال ۱۳۲۵ کبابی اراج فعالیت خود را آغاز کرده و پدرم موسس این محل بود اما کباب خانه به صورت فعلی نبوده، ملکی که هم اکنون کبابخانه اراج در آن واقع شده، پیش از انقلاب متعلق به کلیمی‌ها بود و بعد از انقلاب به بنیاد شهید واگذار شد، اما سرقفلی متعلق به خانواده جمالی است.
در مجاورت این کباب خانه پیش از تعریض خیابان (جاده لشگرک) باغچه‌ای 300متری واقع شده بود، اما بعد از تعریض خیابان باغچه کنار کباب‌خانه تخریب شد. علاوه بر چندین درخت، تخت چوبی به همراه فرش‌های گل قرمز و پشتی‌های گل مخملی بر جای مانده از باغچه کباب‌خانه اراج یک ساختمان با متراژ 110 تا 112مترمربع در دو طبقه مخصوص طبخ و سروغذا قرار دارد که البته اغلب مشتریان ترجیح‌ می‌دهند در فضای باز بیرونی کباب بخورند تا سالن سرپوشیده. با توجه به موقعیت جغرافیایی قرار گرفتن کباب‌خانه اراج در مجاورت بلوار ارتش قیمت هر متر مربع سرقفلی این محل بین 5 تا 6میلیون‌تومان است.
یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های کباب‌خانه اراج وجود قناتی با قدمت ۵۰۰سال در این محل است. به طوری که اغلب ساکنان منطقه پیش از آلوده شدن آب چشمه (به دلیل وجود فاضلاب)، از آن به عنوان شفا استفاده می‌کردند.
صاحب فعلی کباب‌خانه اراج در خصوص امکان تغییر کاربری این محل به دلیل آغاز به کار چندین رستوران طی سال‌های اخیر و پیشی گرفتن رقبا گفت: مجوز تغییر کاربری را در دست داریم و این امکان وجود دارد که به سفره‌خانه سنتی تغییر کاربری دهیم.
دوغ اراج از بدو تولد
ره آورد هر یک از شهر‌های ایران که با عنوان سوغات در چمدان‌های مسافران جای می‌گیرد، کالای مصرفی یا خوراکی است که تلفیقی از فرهنگ و آداب و رسوم ساکنان آن شهر است.
اما تهران با عنوان پایتخت کشور کالای خاصی که نشان از فرهنگ غالب مردمانش باشد، ندارد که این امر ناشی از مهاجرت‌های بی رویه به تهران است. با این وجود در بعضی از دست نوشته‌ها و نقل و سخن‌ها گفته می‌شود دوغ اراج ره‌آوردی از ایران برای مسافران بوده است. این سوغات گوارا قدمتش به سال‌هایی باز می‌گردد که شمیرانات روستایی بود در شمال پایتخت، در آن زمان این روستای سرسبز تفرجگاه شاهان و استراحتگاه اشراف و بزرگان بود که برای رفع خستگی و گذران ایام تعطیل به این دهکده شمالی پایتخت یعنی شمیرانات سفر می‌کردند.
شاهان، بزرگان و مرفهان آن زمان تهران و البته روستانشینان شمیرانات، در گذر از باغ‌های تهران و ماهیگیری از رودخانه اوشان‌و‌فشم اوقاتشان را با نوشیدن دوغ اراج مفرح می‌کردند.
محله اراج در ابتدای جاده لشگرک و بلوار ارتش واقع شده است و البته در سال‌هایی که شمیرانات روستا بود نه خبری بود از جاده لشگرک و نه‌بلواری با نام ارتش.
در اطراف این محل چندین باغ بزرگ با نام‌های مختلف قرار داشت که از آن جمله می‌توان به باغ لارک، اراج و ازگل اشاره کرد.
کبابخانه اراج و دوغ اراج که در میان دشت‌های کوهپایه شمال تهران واقع هستند در تابستان‌ها با صدای زیبای چشمه جوشان و نغمه‌سرایی بلبلان، به محل مناسبی برای گذران وقت تبدیل شده بود، به طوری که همان مرفهان شمیرانی، ساعت‌ها زیر سایه درختان تکیه کرده و از نوشیدن دوغ و خوردن کباب کوبیده و چنجه لذت می‌برند.
با در پی هم آمدن سال‌ها به دنبال هم و توسعه پایتخت به تدریج روستاهای شمیرانات تبدیل شد به شمال شهر تهران و همان اشراف‌زادگان پیشین در قالب ثروتمندان امروزی ساکن خانه‌های ویلایی این محل شدند، اما آنچه در کنار آثار بر جای مانده از تهران قدیم در شمال شهر خودنمایی می‌کند کبابی اراج و دوغ اراج است که تقریبا به همان سیاق قبل بوی کبابش تا ته باغات شمیرانات می‌رود.
پیش از تعریض خیابان و تخریب باغ مجاور کباب‌خانه اراج، شب‌های تابستان و گرمی هوا بهترین زمان کسب سود برای صاحب کباب‌خانه اراج بود و البته مردمانی که خسته از کار روزانه، ساعتی را با خوردن کباب، نوشیدن دوغ و پک زدن بر قلیان می‌گذراندند یادآور تهران قدیم بود، اتفاقی که بعد از تعریض خیابان تکرار نشد.