در بین مسائل و مشکلاتی که شهروندان شهرهای بزرگ و به ویژه تهرانی‌ها روزانه با آن مواجه هستند، گرانی رهن و اجاره‌خانه طی چند ماه گذشته مشکلات اجتماعی بسیاری برای خانواده‌ها به خصوص قشر کم‌در‌آمد به همراه داشته است تا آنجا که آسیب شناسان اجتماعی این هزینه‌های کمرشکن را مهم‌ترین عامل گسست‌های خانوادگی و نیز دوری آحاد جامعه از هم می‌دانند. به گزارش خبرگزاری مهر، به‌رغم اینکه رییس‌جمهور با تاکید بر تولید انبوه مسکن سال ۸۶ را سال تولید مسکن معرفی کردند، اما هنوز از جانب مسوولان مربوطه اقدام عملی خاصی انجام نشده است. البته جزئیات لایحه سامان‌دهی تولید و عرضه مسکن شهری و روستایی طی این چند ماه به تصویب رسید که تکیه اصلی آن تامین مسکن مناسب برای آحاد ملت به خصوص قشر کم درآمد است.

از طرفی دبیر‌خانه شورای اطلاع‌رسانی دولت، از ابلاغ آیین‌نامه اجرایی دولت برای کاهش قیمت مسکن خبر داد که در این آیین‌نامه به احداث واحدهای مسکونی اجاره‌ای برای کاهش اجاره بها، حذف قیمت زمین از قیمت تمام شده مسکن و حتی اعطای زمین‌های اجاره‌ای به صورت قرارداد ۹۹ سال توجه ویژه‌ای شده بود. همچنین دادن تسهیلات ویژه برای اقشار محروم و تحت پوشش مراکز حمایتی از نکات اصلی این آیین‌نامه بوده است.

این در حالی است که اقشار کم درآمد جامعه در حال حاضر از نظر تهیه مسکن و رهن و اجاره‌خانه در شرایط بسیار نامناسب اجتماعی و روحی قرار دارند و چه بسا در این شرایط، فشار اجتماعی و روانی بسیاری بر خانواده‌های کم‌درآمد که تقریبا سه‌چهارم درآمد خود را باید صرف پرداخت رهن و اجاره‌خانه بکنند، تحمیل می‌شود.

دکتر سید‌حسن حسینی با اشاره به ‌اینکه گرانی رهن و اجاره‌خانه در طبقه کم در آمد پایتخت، یکی از مسائل مهم است، گفت: در بیشتر کشورها برای ثبات بخشیدن به درآمدهای شهروندان و هزینه معیشتی آنان، در تلاش هستند تا قیمت مسکن را تعدیل کنند تا جایی که هزینه مسکن حداکثر یک‌چهارم درآمد خانواده‌ها را شامل شود.

رییس موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی افزود: حتی در کشورهایی که از نظر رفاهی مشکل چندانی ندارند به مساله مسکن از نظر کمیت و کیفیت توجه بسیاری می‌شود و مردم از کمک‌های مسکن برخوردارند، مساله‌ای که در کشور ما جایگاه عملی ندارد.

وی یکی از نتایج منفی گرانی رهن و اجاره‌خانه را، پناه آوردن مردم به واحد‌های کوچک و غیراستاندارد دانست و گفت: خانواده‌ها در برخورد با گرانی رهن و اجاره‌خانه، به سمت واحد‌های مسکونی کوچک و محلاتی دورتر از محل کارشان در حاشیه شهر نقل مکان می‌کنند که مطمئنا با نتایج منفی همراه است.

حسینی در ادامه افزود: برای مثال فرزندان خانواده‌هایی که از نظر فرهنگی در سطح بالا‌تری قرار دارند و مجبور به زندگی در این مناطق هستند، در برخورد با فرهنگ آن محلات دچار تعارض‌های شخصیتی می‌شوند.

از طرفی حسن قلوبی روانشناس و استاد دانشگاه با اشاره به ‌اینکه گرانی رهن و اجاره‌خانه بیشترین اثر منفی خود را بر روی اقشار کم‌درآمد می‌گذارد، گفت: تقریبا این گروه افراد سه چهارم از درآمد خود را صرف اجاره‌خانه و رهن می‌کنند که در نتیجه چیزی برای صرف هزینه‌های دیگر از جمله تغذیه، بهداشت و امور فوق برنامه باقی نمی‌ماند.

وی گفت: با این وضعیت پدر خانواده برای کسب درآمد بیشتر مجبور است به چند کار خارج از خانه بپردازد که باعث می‌شود وقت کمتری را در کنار همسر و فرزندان خود صرف کند.

وی افزود: در نتیجه عدم توانایی پدر خانواده در نظارت بر فرزندان، تمام فشار تربیتی خانواده برروی زنان که البته توانایی و تکلیف خاصی دارند، تحمیل و باعث بروز ناراحتی‌های روحی از جمله افسردگی، اضطراب، خستگی و... می‌شود.

قلوبی ادامه داد: از طرفی بعضی از افراد که در شرایط نامناسب‌تری قرار می‌گیرند مجبور می‌شوند برای کسب درآمد بیشتر برای پرداخت رهن و اجاره‌خانه، مشغول به کار‌های غیر‌قانونی و خلاف شوند.

این روانشناس با تاکید بر اینکه تحصیلات فرزندان در خانواده‌ها ملزم به صرف هزینه‌های مادی است، گفت: مطئمنا با این مبلغ باقی مانده نمی‌توان هزینه‌ای را صرف آموزش و پرورش فرزندان کرد، تا جایی که بعضی از فرزندان این خانواده‌ها ترک تحصیل کرده و وارد بازار کار می‌شوند.

قلوبی اضافه کرد: از طرفی جوانان با برخورد با این مشکلات به‌این باور می‌رسند که «یک‌مرد موفق کسی است که قبل از هر چیز امکانات مادی و اقتصادی داشته باشد» و این نگاه به یک نوع ترس و واهمه‌ برای جوانان در ازدواج تبدیل می‌شود.

این روانشناس با تاکید‌بر اینکه مشغله‌های زیاد افراد برای کسب درآمد بیشتر، مانع از رفت وآمد‌های خانوادگی می‌شود، تصریح کرد: به مرور زمان این مساله باعث ضعف ارتباط اجتماعی افراد خانواده به‌خصوص فرزندان شده که در آینده باعث ایجاد خلاء‌های عاطفی می‌شود.وی ادامه داد: حتی افرادی که برای رفع این خلاء وارد گروه همسالان می‌شوند به دلیل وضعیت بد اقتصادی برای تامین مخارج این روابط، وارد دنیای بزه‌کاری می‌شوند که تاثیرات جبران‌ناپذیری به همراه می‌آورد.

با توجه به ‌این مباحث که نشان‌دهنده اثرات منفی گرانی رهن و اجاره‌خانه بر ساختار اجتماعی خانواده‌ها و جامعه است، لازم است متولیان مسکن در کشور با عنایت به گفته‌های ریاست‌محترم جمهوری مبنی بر توجه بیشتر به تولید مسکن در سال ۸۶ گام‌های اساسی و تاثیر‌گذارتری بردارند.