مهدی آیتی

کارشناس مسکن

بدون تردید یکی از بهترین راه‌های خانه‌دار شدن مردم روش اجاره به شرط تملیک است. اجاره به شرط تملیک یعنی اینکه همه طبقات مردم می‌توانند با پرداخت اجاره ماهانه به تدریج و در طولانی‌مدت مالک واحدی شوند که در آن سکونت دارند.

معلوم نیست به چه دلیل تاکنون این روش معقول و منطقی مورد لطف و توجه مسوولان قرار نگرفته و تکثیر و توسعه نیافته است؟

به جرات می‌توان گفت با روش اجاره به شرط تملیک می‌توان سالانه در کشور بیش از یک میلیون واحد مسکونی به کمک بانک‌ها و بخش‌خصوصی تولید کرد و دولت با هدایت و حمایت خود می‌تواند این امر مهم را راهبری و محقق کند.

امروز بدون استثنا در تمام شهرها و روستاهای کشور، بافت‌های فرسوده گنجینه بزرگی برای اجرای برنامه خانه‌دار شدن اقشار مختلف جامعه به ویژه طبقات کم‌درآمد است، لیکن متاسفانه سال‌ها است که موضوع بافت‌های فرسوده شهرها و روستاها تنها در حد حرف پیگیری شده است.

بدون شک راه‌هایی نظیر تولید مسکن اجاره‌ای یا وام‌های سه میلیونی و ده میلیونی نه تنها کارآمد و موفق نبوده، بلکه در آینده می‌تواند مشکلات جدیدی را هم به وجود آورد و نارضایتی عمومی را افزایش دهد.

امروز در کشور، بخش خصوصی و تعاونی به عنوان سرمایه‌گذار و سازنده مسکن به همراه سرمایه‌گذاری بانک‌ها و تحت حمایت دولت و قوه قضاییه در رفع مشکلات حقوقی و قانونی بافت‌های فرسوده می‌توانند مثلث تامین و تولید مسکن قسطی (اجاره به شرط تملیک) را فراهم کنند.

با توجه به اهداف برنامه چهارم توسعه و نیز سند چشم‌انداز ۲۰ساله کشور همواره این سوالات مطرح است که

- چرا بانک‌ها به جای پرداخت وام‌های خرد، ناکارآمد به خانوارها اقدام به پرداخت وام‌های کلان به سازندگان حقوقی و حقیقی در بخش‌خصوصی و تعاونی نمی‌کنند؟

- چرا دولت، مجلس و قوه قضاییه نمی‌توانند نسبت به تخریب، تجمیع و تملیک بافت‌های فرسوده به عنوان مهم‌ترین پتانسیل ساخت مسکن تصمیم‌گیری کنند؟

- چرا هنوز شهرداری‌ها و وزارت مسکن و شهرسازی به سبک و روش صد سال پیش خانه‌سازی را در زمین‌های کوچک و محدود و در یک رشته متصل، پیوسته و به هم چسبیده در طرح‌های منسوخ شطرنجی، اجازه ساخت می‌دهد؟

- چرا در طرح‌های جامع و تفصیلی، هنوز بلوک‌سازی ساختمان‌های مرتفع به صورت منفصل و ناپیوسته ترویج نمی‌شود؟

و کلام آخر آنکه تجربه کشورهای پیشرفته، مسکن‌سازی در قالب بلوک‌های مستقل و مرتفع و در بافت‌های فرسوده به صورت کوچک‌سازی و با حمایت بخش‌خصوصی، بانک‌ها و دولت تجربه‌ای موفق بوده که برای کشور ما هم به عنوان الگوی مناسب، برای پاسخگویی به تقاضای موجود در بخش مسکن راهگشا خواهد بود.