سنگلج تا عودلاجان

مهدیس فرقانی- محله سنگلج در مجاور محله عودلاجان قرار دارد. محله‌ای که بسیاری از مردم طبقه متوسط در آن ساکن هستند. محدوده این محله از شمال به میدان حسن‌آباد منتهی می‌شد و ضلع غربی آن را خیابان خیام تشکیل می‌داد. خیابان شیخ‌هادی، امیریه، پل امیربهادر، بازارچه قوام‌‌الدوله و نیز خیابان خیام در محدوده این محله واقع شده است. در دل این محله یک بیابان بی‌آب و علف بود که هیچ چیز در آن بود. نه درختی در آن روییده بود و نه دارای سایه‌گاهی بود. در دهه ۳۰، این بیابان را به منظور تاسیس بنای اداره آب، در نظر گرفتند و در اطراف آن درخت‌های بسیاری کاشتند و بنای اصلی پارک شهر را در آن پی‌ریزی کردند.

در این محله انبار اسلحه و مهمات قشون نیز وجود داشت که ابتدا با دیوارها و برج‌های گلی محصور شده بود و بعدا این دیوارها مجدد ساخته شدند و هم‌اکنون دانشگاه امام علی (ع) بازمانده این قسمت از محله است. محله عودلاجان یکی از محلات پنجگانه تهران بود، این محله از خیابان خیام آغاز می‌شد و ارگ کاخ گلستان و خانه‌های سلطنتی را در بر می‌گرفت، تا خیابان ناصرخسرو ادامه می‌یافت و به شمال خیابان ۱۵خرداد می‌رسید و بازار عودلاجان یا بازار کلیمی‌ها محله کلیمی‌ها، پامنار، جنوب خیابان امیرکبیر، تا میدان توپخانه را شامل می‌شد. این محله که یکی از محلات اعیانی شهر بود و عمده ساکنان آن از اقلیت‌های مذهبی بود، بعدها، محلی شد برای استقرار سفرا و کارداران خارجی و اقامتگاه آنان، محله عودلاجان به تدریج دارای مهمانسراهایی شد که بسیاری از جهانگردان در آنجا اسکان می‌یافتند. حتی بسیاری از تجار خارجی در این قسمت از شهر ساکن بودند.