دنیای اقتصاد- سازنده‌ها در تهران با رویه‌ای متفاوت از سال‌های قبل، نیمه دوم سال جاری را آغاز کرده‌اند. تازه‌ترین آمار صدور پروانه‌های ساختمانی در شهر تهران از هجوم ناگهانی سازنده‌ها به بازار ساخت‌وساز حکایت دارد؛ به طوری که در مهرماه امسال تعداد مجوز‌هایی که برای احداث واحدهای مسکونی صادر شده تقریبا با مجموع مجوزها در نیمه اول سال برابری می‌کند.

روی خوش سازنده‌های تهرانی به نیمه دوم سال؟
نبض ساخت‌وساز به جریان افتاد
طی ۳۰ روز مهرماه در شهر تهران معادل ۶ ماه اول سال مجوز ساخت صادر شد
مینو رفیعی: مراجعه سازنده‌ها به بازار یعنی یک قدم به رونق نزدیک شدن
کاهش ۷۸ درصدی درآمد شهرداری از محل عوارض ساخت وساز طی ۷ ماه اول سال
فرید قدیری
سحر باباخانی
سازنده‌ها در تهران با رویه‌ای متفاوت از سال‌های قبل، نیمه دوم سال جاری را آغاز کرده‌اند. تازه‌ترین آمار صدور پروانه‌های ساختمانی در شهر تهران از هجوم ناگهانی سازنده‌ها به بازار ساخت‌وساز حکایت دارد؛ به طوری که در مهرماه امسال تعداد مجوز‌هایی که برای احداث واحدهای مسکونی صادر شده تقریبا با مجموع مجوزها در نیمه اول سال برابری می‌کند. این جهش یک باره سرمایه‌گذاری‌ در بازار مسکن از آنجایی قابل تامل است که در ظاهر اتفاق خاصی به عنوان محرک طی ماه‌های اخیر نیفتاده است و از همه مهم‌تر معمولا در مهرماه صدور پروانه‌ها به دلیل ورود به فصل سرد سال نسبت به نیمه اول کاهش پیدا می‌کند.
براساس گزارشی که خبرنگار دنیای اقتصاد از دفتر صدور پروانه‌های ساختمانی شهرداری تهران دریافت کرده، در مهرماه سال جاری ساخت ۲۲ هزار و ۷۰۰ واحد مسکونی در تهران آغاز شده در حالی که این رقم در ۶ ماه اول سال ۲۵ هزار واحد بوده است.
مینو رفیعی، کارشناس برجسته حوزه اقتصاد مسکن درباره چنین رشدی در صدور پروانه‌ها به دنیای اقتصاد گفت: به‌طور قطع سازنده‌ها چشم‌انداز روشن یا عامل جذابی در بازار مسکن دیده‌اند که باعث شده بعد از یک‌سال و نیم رکود ساختمانی، نبض ساخت‌وساز به حرکت بیفتد.
رفیعی تصریح کرد: محرک اصلی در این میان مشخص نیست، اما طبق آمارهای شهرداری می‌توان اینگونه تحلیل کرد که موتور ساخت‌وساز روشن شده و این یعنی یک قدم از رکود مسکن فاصله گرفتن و به همین مقدار به رونق، نزدیک شدن.
به گزارش دنیای اقتصاد در سال‌های گذشته معمولا صدور پروانه‌های ساختمانی در اولین ماه از نیمه دوم سال کاهش پیدا می‌کرد، اما امسال در حالی که بازار مسکن در رکود قرار دارد و به‌صورت طبیعی حجم ساخت‌وساز نیز باید در مهرماه همچنان روند کاهشی را طی می‌کرد، آمارها روایت دیگری را حکایت می‌کنند.
در ۶ ماه اول سال جاری ۴ هزار و ۳۱۲ پروانه ساختمانی برای احداث ۲۵ هزار و ۵۱۵ واحد مسکونی صادر شد؛ این درحالی است که در مهرماه امسال ۲ هزار و ۲۹۴ پروانه برای احداث ۲۲ هزار و ۶۷۳ واحد مسکونی صادر شده است که مقایسه این آمارها از به جریان افتادن نبض ساخت‌وساز در مهرماه ۸۸ حکایت دارد.
این در حالی است که مقایسه آمارهای ساخت‌وساز با ارقام سال گذشته نرخ رشد منفی را نشان می‌دهد.
در نیمه اول سال ۸۷، ۱۲ هزار و ۴۲۴ پروانه ساختمانی برای احداث ۸۱ هزار و ۱۸۲ واحد مسکونی صادر شد، بنابراین ساخت مسکن در نیمه اول سال ۸۸ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۶۵ درصد کاهش پیدا کرده است.
همچنین ساخت‌وساز در 7 ماه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال 87، 60 درصد افت کرده است.
آنچه جریان نبض ساخت‌وساز در تهران را تایید می‌کند مقایسه آمار پروانه‌ها در مهرماه ۸۸ با مهر ۸۷ است.
حجم ساخت مسکن در مهرماه امسال نسبت به مهر سال گذشته 22 درصد افت کرده است؛ بنابراین این نرخ کاهشی نسبت به افت 60 درصدی در نیمه اول خود نشان‌دهنده احیای فعالیت‌های ساختمانی است.
آثار رکود بر صندوق مالی شهر تهران
به‌رغم اینکه بازار ساخت‌وساز در شهر تهران نیمه دوم سال را با آمارهای امیدوارکننده آغاز کرده، اما کارنامه نیمسال اول، آثار جبران‌ناپذیری را در صندوق درآمدی شهرداری به جا گذاشته است.
طبق اطلاعات موثق، درآمد شهرداری تهران در ۷ ماه اول سال جاری از محل عوارض وصولی ساخت‌وساز ۷۸ درصد کاهش پیدا کرده است.
افت بلندمرتبه‌سازی در سال 88
در این میان به‌رغم تاکید شدید مردم و فشار سایر سازمان‌ها و مسوولان بر شهرداری جهت ارائه تسهیلات ویژه تراکم برای ساخت‌وساز در ۷ ماهه ابتدای سال ۸۸ با کاهش ساخت‌وساز ساختمان‌های بالای ۵ طبقه و حتی بالای ۲۰ طبقه یا همان بلندمرتبه‌سازی روبه‌رو هستیم.
با در نظر گرفتن آمارهای سازمان صدور پروانه در شهرداری تهران، در 7 ماهه اول سال 88، 1221 پروانه برای ساختمان‌های 5 طبقه و بالاتر و 8 پروانه برای ساخت برج‌های 20 طبقه به بالا صادر شده است؛ این در حالی است که در همین زمان در سال 87،تعداد 3375 پروانه ساختمانی برای ساختمان‌های 5 طبقه و بالاتر و 10 عدد پروانه 20 طبقه و بالاتر صادر شده است و این نشان‌دهنده کاهش تقاضای 8/63 درصدی ساخت سازه‌های 5طبقه به بالا و همچنین کاهش 20 درصدی ساخت برج و ساختمان‌های بلندمرتبه است و کاهش 48/4 درصدی مبلغ وصولی عوارض مازاد تراکم در سال 88 نیز دلیل مستندی برای رسیدن به این نکته است که با وجود کمبود مسکن در پایتخت، رغبت برای ساخت‌وسازهای انبوه رو به کاهش است و سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند تا رسیدن به ثبات بازار از ساخت‌وساز‌های پر واحد دوری کنند.
سندی برای کاهش درآمد‌های شهرداری
در کنار تمامی این آمار و ارقام شهرداری در تلاش است که وابستگی درآمدی خود را از صدور پروانه‌های ساختمانی کم و به تدریج قطع کند و برای این رویکرد جدید دلیل محکمی دارد و این دلیل تنها در یک رقم و درصد خلاصه می‌شود و آن مبلغ کل عوارض وصولی درخواست صدور پروانه است که در هفت ماهه اول سال 88، 91 میلیارد و 479 میلیون و 672 هزار تومان و همین مبلغ در هفت ماهه اول سال 87، 407 میلیارد و 126 میلیون و 973 هزار تومان بوده که این اعداد نجومی، 53/77 درصد کاهش ریالی و درآمدی را در این زمینه نشان می‌دهد.
تحلیل رفیعی از ماه‌های آتی
در میان مرور آمارها به این نکته می‌رسیم که با شروع نیمه دوم سال بسیاری از مردم در انتظار تغییر شرایط بازار مسکن هستند تا با سنجش شرایط سرمایه خود را در زمینه ساخت‌وساز و خرید و فروش مسکن به جریان بیندازند، ولی کارشناسان این حوزه معتقدند که با شرایط اقتصادی و تسهیلات مالی موجود به سختی می‌توان عامل حرکت و تغییر در بازار را پیدا کرد.
مینو رفیعی، کارشناس مسکن در توضیح شرایط بازار مسکن در نیمه دوم و سه ماهه پایانی سال به دنیای اقتصاد توضیح داد: در ظاهر هیچ دلیلی برای تغییر بازار مسکن وجود ندارد؛ چراکه در زمستان ساخت‌وساز‌های جدید به دلیل شرایط آب و هوا انجام نمی‌شود و گاهی تکمیل ساختمان‌های جدید نیز به تعویق می‌افتد.وی در ادامه با اشاره به تداوم وضعیت فعلی گفت: مردم همچنان مانند ۶ ماهه اول سال توان مالی برای شرکت در بازار مسکن ندارند و وام‌های مسکن نیز همچنان معلق مانده است و تنها وام‌های در جریان، وام‌های صندوق‌های پس‌انداز مسکن هستند که به شکل قراردادی به متقاضیان ارائه شده است و در کنار این وام‌ها تنها وام‌های مسکن مهر در جریان است و سایر بانک‌ها به دلیل نبود نقدینگی تسهیلات ویژه ای برای وام‌های خرید و ساخت مسکن در نظر نداشته و مردم نیز به همین دلیل وارد بازار عادی خرید و فروش نشده و نمی‌شوند.
رفیعی معتقد است که با در نظر گرفتن شرایط فصلی و تسهیلات مالی، بازار مسکن در زمستان نباید تفاوتی با فصل پاییز داشته باشد.
وی با بیان این مطلب که مهم‌ترین مساله در بازار فعلی مسکن سیاست‌های دولت است، گفت: در حال حاضر سیاست‌های دولت بر طرح مسکن مهر متمرکز شده که همین مساله بخشی از کمبود بازار مسکن را مرتفع می‌کند البته به شرطی که مشکلات و مسائل مربوط به تعاونی‌ها، نحوه تفکیک زمین، تسریع مدت ساخت و ... حل شود.این کارشناس مسکن در پایان تاکید کرد: مسکن مهر تنها بخشی از بازار مسکن را در بر می‌گیرد و به دلیل زمان‌بر بودن اجرای این طرح احتمالا بازار مسکن همچنان در شرایط رکود ۶ ماهه اول سال باقی خواهد ماند.