دنیای اقتصاد- براساس محاسبات ریالی تشکل‌های فعال در حوزه تولید مصالح ساختمانی، چنانچه یارانه حامل‌های انرژی به صورتی که دولت پیشنهاد کرده حذف شود، آهن، سیمان و آجر به ترتیب ۲۵درصد، ۳۵درصد و ۱۰۰درصد افزایش قیمت پیدا خواهد کرد. تولیدکنندگان بزرگ در این سه رشته برای جلوگیری از افزایش قیمت، طرحی برای «حذف یارانه بدون آسیب تورمی در بازار مصالح ساختمانی» به دولت پیشنهاد کرده‌اند. تولیدکنندگان مصالح پرمصرف ساختمانی در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد تشریح کردند

هزینه ساخت مسکن بدون یارانه‌ها

پیش‌بینی افزایش قیمت مصالح ساختمانی: آهن ۲۰درصد، سیمان ۳۵ درصد، آجر ۱۰۰درصد

طرح بخش‌خصوصی برای حذف یارانه بدون آسیب تورمی در بازار مصالح ساختمانی

سحر باباخانی

محاسبات ریالی تشکل‌های فعال در حوزه تولید مصالح ساختمانی، پیامد هدفمند شدن یارانه‌ها در این حوزه را «تحریک آنی» در قیمت‌ عرضه مصالح به بازار ساخت‌وساز پیش‌بینی می‌کند. به‌طوری‌که چنانچه یارانه حامل‌های انرژی به صورتی که دولت پیشنهاد کرده حذف شود، آهن، سیمان و آجر به ترتیب ۲۵درصد، ۳۵درصد و ۱۰۰درصد افزایش قیمت پیدا خواهد کرد.

تولیدکنندگان بزرگ در این سه رشته برای جلوگیری از افزایش قیمت، طرحی برای «حذف یارانه بدون آسیب تورمی در بازار مصالح ساختمانی» به دولت پیشنهاد کرده‌اند که محور آن پرداخت تسهیلات ویژه بانکی برای نوسازی ماشین‌آلات خطوط تولیدی است تا از طریق بهره‌وری سرمایه‌ای، هزینه‌های تولید کاهش یافته و اثر تحریک قیمت ناشی از آزادسازی یارانه سوخت به حداقل برسد.

مصالح ساختمانی پرمصرف نظیر سیمان، آهن و آجر در گروه کالاهایی قرار دارند که سهم سوخت در قیمت تمام شده آنها، درصد زیادی را به خود اختصاص می‌دهد، به همین خاطر تولیدکنندگان این نوع مصالح از هم‌اکنون نگران حذف یارانه‌ها هستند.

در این میان کارشناسان مطرح در حوزه اقتصاد مسکن با تایید اثر تورمی حذف یارانه‌ها در بازار مصالح ساختمانی معتقدند بهتر است طرح هدفمندشدن یارانه‌ها به جای اجرا در ۵ سال، در ۱۰ سال پیاده شود تا بار مالی و هزینه‌ای آن برای تولیدکنندگان به حداقل برسد.

کمال اطهاری در این باره به دنیای اقتصاد گفت: بازار مسکن اکنون بیش‌از هر زمان دیگری نیازمند حمایت است تا دستخوش تورم ناگهانی نشود.

وی افزود: مسکن هنوز به نقطه تعادل نرسیده که بخواهد از ناحیه پایه‌های تولید که همان مصالح ساختمانی است، تحریک شود.

مینو رفیعی، کارشناس ارشد و مشاور وزرای سابق مسکن نیز در این باره معتقد است: حذف یارانه تورم بسیار بالایی در بخش مسکن و همچنین تولید مصالح ساختمانی درپی خواهد داشت.

تحول با تغییرات قیمتی همراه می‌شود؟

به گزارش دنیای اقتصاد، چندی پیش کلیات لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها پس از فراز و نشیب‌های فراوان مورد تایید نمایندگان مجلس شورای اسلامی‌قرار گرفت.

بر اساس این طرح، یارانه‌های سوخت برای حامل‌های انرژی حذف و مقرر شد مصرف‌کنندگان ظرف ۵ سال آینده کلیه هزینه‌های مصرف انرژی را به شکل واقعی و بدون کمک‌های دولتی پرداخت کنند.

به این ترتیب چرخ اقتصاد مخصوصا در حوزه مسکن دچار تغییر و تحول اساسی و احتمالا تغییرات قیمتی خواهد شد.

اکثر کارشناسان، سازندگان مسکن و تولیدکنندگان مصالح ساختمانی معتقدند هدفمند شدن یارانه‌ها کاهش تدریجی کمک‌های دولتی و افزایش هزینه تولید در کارگاه‌ها و کارخانه‌ها را درپی دارد که این باعث می‌شود قیمت‌ها در بازار مسکن با افزایش ناگهانی همراه و واحدهای تولیدی با خطر ورشکستگی و تعطیلی مواجه شوند.

به گزارش دنیای اقتصاد، در حالی‌که اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها حداقل به ۱۰ سال زمان به همراه تسهیلات ویژه و حمایت‌های دولت نیاز دارد، کارشناسان و مسوولان مرتبط و درگیر با این طرح معتقدند اجرای این پروژه وسیع در قالب برنامه‌ای ۵ ساله جوابگوی بازار پر تقاضای مسکن و تولیدکنندگان بازار مصالح ساختمانی نخواهد بود و با اجرای این طرح بین ۲۰ تا ۳۰درصد قیمت حامل‌های انرژی آزاد شده و به این ترتیب سونامی‌افزایش قیمت‌ها و حتی تغییر در دستمزد و شرایط کارگران واحدهای تولیدی اتفاق خواهد افتاد و شرایطی به وجود خواهد آمد که تا به امروز هیچ دولتی خود را در ریسک ورود به آن قرار نداده است.

۲۰ تا ۲۵درصد تورم در بازار آهن

در میان مصالح ساختمانی، آهن به عنوان انرژی‌برترین محصول ساختمانی شدیدا به حامل‌های انرژی وابسته است و حذف یارانه‌ها باعث می‌شود قیمت تمام شده این محصول به شدت افزایش پیدا کند.

محمد آزاد ، رییس اتحادیه آهن‌فروشان با بیان مطلب فوق به دنیای اقتصاد گفت: حذف یارانه‌ها تنها در حوزه کارخانجات تورم‌زا نیست، بلکه در مورد حقوق کارگران و کارگاه‌های ساختمانی نیز اگر اصلاحی در حوزه دستمزدها نداشته باشیم دچار مشکل خواهیم شد.

وی در ادامه تاکید کرد: در صورت اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها در حوزه آهن‌آلات حداقل بین ۲۰ تا ۲۵درصد با تورم مواجه خواهیم شد، چراکه در حال حاضر نیز بازار آهن با افزایش واردات و تولیدات داخلی و کاهش تقاضا راکد مانده است.

رایزنی برای حمایت‌های ویژه

آزاد همچنین با اشاره با جلسه‌ای که برای رایزنی با وزارتخانه‌های صنایع و معادن و بازرگانی برگزار شده است، گفت: سال گذشته قبل از ارائه لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها در جلسه‌ای که با حضور مسوولان مرتبط برگزار شد، اعضای اتحادیه در زمینه تبعات افزایش هزینه‌های گاز و برق و ایجاد تورم ناگهانی هشدار دادند و در مقابل مسوولان این وزارتخانه اعلام کردند که تسهیلات ویژه‌ای برای کاهش فشارهای مالی به اتحادیه‌های مصالح ساختمانی ارائه می‌کنند؛ ولی این حمایت‌ها تا به امروز شفاهی بوده و برنامه مکتوبی در این زمینه ارائه نشده است.

هزینه سوخت تولید آجر با یارانه هم سنگین است

در کنار آهن، فروشندگان و تولیدکنندگان آجر نیز نگران بازار پر تلاطم بعد از اجرای طرح تحول اقتصادی هستند؛ چراکه نایب رییس اتحادیه آجرفروشان معتقد است این محصول در حال حاضر و با رکود فعلی با کمبود مواجه است و اجرای این طرح افزایش ۱۰۰درصدی قیمت آجر را به دنبال خواهد داشت.

مرتضی منبع‌چی، نایب رییس اتحادیه آجرفروشان در توضیح این مطلب به دنیای اقتصاد گفت: تولیدکنندگان آجر مدت‌ها است با مشکل هزینه‌ مصرف انرژی مواجه هستند وتا به امروز نیز قبض‌های گاز با کمک‌های یارانه‌ای نیز به سختی پرداخت می‌شد.

وی در ادامه با اشاره به تورم‌زا بودن این طرح در حوزه قیمت‌های مصالح ساختمانی گفت: مسوولان معتقدند این تورم زودگذر خواهد بود؛ ولی زمانی که هزینه‌ها بالا رفته و درآمد پایین بیاید و هیچ تسهیلاتی نیز در نظر گرفته نشود، این تورم زود گذر بعید به نظر می‌رسد.

بتن گازی جای آجر را بگیرد

نایب رییس اتحادیه آجرفروشان همچنین درباره پیشنهاد جدید وزارت صنایع و معادن به تولیدکنندگان آجر گفت: این وزارتخانه پیشنهاد کرد که «بتن گازی» (که درحال حاضر در کشورهای پیشرفته مورد استفاده قرار می‌گیرد و همان بتن پوک و سبک است) به جای آجر سنتی و حتی کارگاهی در کشور تولید شود . این در حالی است که این کشورها نیز پس از استفاده از این محصول دوباره به آجر روی آورده‌اند.

منبع‌چی با بیان این مطلب که تولیدکنندگان با سابقه با آجرهای فشاری و سنتی موافق نیستند، گفت: ولی ما با تولید آجرهای صنعتی موافق هستیم و ترجیح می‌دهیم با صرفه جویی در مصرف و کاهش انرژی به یک چهارم رقم فعلی و ارائه تسهیلات برای تعویض دستگاه‌های قدیمی که عمر ۳۰ تا ۴۰ ساله دارند، به تولید خود ادامه دهیم.

وی با اظهار تاسف از عدم ارائه تسهیلات به تولیدکنندگان آجر گفت: تاکنون به هیچ‌کدام از وعده‌های داده شده به این صنف عمل نشده است، برای مثال چندی پیش از تولیدکنندگان درخواست شد که با ثبت نام در سامانه سوخت، سوخت مورد نیاز خود را از این طریق تامین کنند؛ ولی این طرح تا به امروز معلق مانده و رسیدگی نشده و به همین دلیل برخی از تولیدکنندگان به خرید سوخت‌های قاچاق روی آورده‌اند.

منبع‌چی به نمایندگی از تولیدکنندگان آجر از مسوولان مرتبط درخواست کرد که مسوولان مرتبط و وزارت صنایع و معادن جلسه‌ای با تولیدکنندگان مصالح ساختمانی برگزار کرده و از نظرات و پیشنهادات موثر در زمینه نحوه اجرای لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها استفاده کنند.

۳۵درصد افزایش قیمت برای سیمان

اگرچه تولیدکنندگان آهن و آجر به عنوان اساسی‌ترین مصالح ساختمانی اثرات منفی طرح هدفمند کردن یارانه‌ها را به مسوولان گوشزد کردند؛ ولی در این میان رییس انجمن کارفرمایان صنعت سیمان نیز ۳۵درصد افزایش قیمت را برای بازار پر تلاطم این محصول پیش‌بینی کرده و معتقد است اگر این لایحه ظرف ۳ سال آینده اجرا و یارانه‌های انرژی از قبوض برق و گاز حذف شوند، قیمت سیمان حدود ۳۵درصد افزایش خواهد یافت.

وی افزود: متوسط قیمت تمام شده هر تن سیمان در کارخانه‌های قدیمی ۳۰ تا ۳۲هزار تومان و در کارخانه‌های جدید ۴۳ تا ۴۵هزار تومان است.

وی در ادامه تاکید کرد: اگر این وضعیت ظرف یک سال ادامه پیدا کند، قیمت‌ها به شکل تصاعدی بالا می‌رود و کنترل قیمت‌ها از دست خارج می‌شود.

پورخلیل با تاکید بر این مطلب که مهم‌ترین طبقه‌ای که در این میان متحمل خسارت می‌شوند مردم هستند، گفت: با کاهش مصارف انرژی، ملاحظه الگوی مصرف و استفاده از تکنولوژی روز در کاهش مصارف برق توسط واحد‌های تولیدی می‌توان از ضرر مصرف‌کنندگان جلوگیری کرد.

طرح تحول یعنی افزایش تقاضا و قیمت

رییس انجمن انبوه‌سازان نیز معتقد است: طرح هدفمند کردن یارانه‌ها یا همان طرح تحول اقتصادی در زمانی که شدیدترین و بیشترین نیاز به تولید مسکن در کشور وجود دارد باعث انفجار بازار تقاضا و قیمت مسکن می‌شود.

مجتبی بیگدلی در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد تصریح کرد: با احتساب این موضوع که جمعیتی که در دهه اول انقلاب متولد شده‌اند تاکنون به سن ۳۰ سالگی و سن ازدواج رسیده‌اند و جزو متقاضیان اصلی مسکن هستند و با در نظر گرفتن آمار حوادث غیر مترقبه و بافت‌های فرسوده با رقم تکان دهنده‌ای در زمینه تولید مسکن مواجه هستیم.

وی در ادامه با اشاره به تجربه سایر کشورهای جهان در این رابطه گفت: در دوران رکود کارشناسان مسکن در سایر کشورها میزان تسهیلات بانکی، وام خرید و یارانه‌ها را بالا می‌برند ولی در کشور ما در شرایط مشابه، معکوس این جریان اتفاق افتاده است.

بیگدلی با بیان تجربیات گذشته توضیح داد: مسوولان مرتبط با مسکن هر از گاهی اعلام می‌کنند که قیمت‌ها پایین آمده؛ ولی مردم در شرایط فعلی باز در ساخت و ساز ریسک نمی‌کنند و به همین دلیل بین ۶۰ تا ۷۰درصد آمار پروانه‌ها کاهش پیدا کرده است.

وی تاکید کرد: در این شرایط طرح هدفمند کردن یارانه‌ها مطرح شده و اگر به یکباره ۲۰ تا ۳۰درصد حامل‌های انرژی آزاد شوند،

با سونامی‌ افزایش قیمت‌ها مواجه خواهیم بود و خانه دار شدن تبدیل به سرابی برای متقاضیان خواهد شد.

رییس انجمن انبوه‌سازان همچنین یادآور شد: هیچ‌کدام از دولت‌ها بعد از انقلاب جرات اجرای این طرح را نداشتند و در کشور ما نیز همزمان با اجرای این طرح وزارت مسکن سکوت کرده و بسته‌های اقتصادی و تسهیلات ویژه‌ای نیز ارائه نشده است و این مساله در نهایت باعث بر هم خوردن توازن بازار مسکن می‌شود.

ضربه به رفاه مردم و بخش خصوصی؟

در کنار تولیدکنندگان مصالح ساختمانی، برخی از کارشناسان مسکن نیز در ارائه نظرات خود تاثیر طرح هدفمند کردن یارانه‌ها را لازم دانسته، ولی اجرای آن را به شکل ضرب‌الاجلی و ۵ ساله مضر دانسته و برای اجرای درست آن ۱۰ سال زمان را لازم می‌دانند.

کمال اطهاری، کارشناس مسکن در تحلیل این مطلب گفت: هدفمند کردن یارانه‌ها یا واقعی شدن قیمت حامل‌های انرژی باید در پروسه‌ای ۱۰ ساله انجام گیرد تا در راس اقتصاد و در بازار عرضه و تقاضا مخصوصا در حوزه مسکن به تعادل رسیده و بتوانیم در زمینه رقابت با بازار جهانی به خوبی عمل کنیم.

این در حالی است که هیچ‌کدام از این مسائل در طرح جدید هدفمند کردن یارانه‌ها دیده نشده و این طرح از ابتدا شکست خورده است؛

چرا که با این روند مانع از افزایش تولیدات شده و در واقع به رفاه مردم و مخصوصا بخش خصوصی ضربه می‌زنیم.

اطهاری همچنین تاکید کرد: هم اکنون که برنامه‌ای برای تولید نداریم و تولیدات داخلی نیز زیر ضرب سیاست‌های نادرست قرار دارند، دولت تصمیم دارد سهم ۱۵ تا ۲۵درصدی یارانه‌ها را حذف کرده و به خود اختصاص دهد.

به عقیده وی این طرح زمانی سازنده خواهد بود که حمایت‌های سنجیده‌ای در کنار وام‌های زود بازده به تولیدکنندگان بخش‌خصوصی تعلق گیرد و بخش مسکن به عنوان تنه اصلی اقتصاد که تا به امروز رقیب خارجی نداشته در زمینه تولید مصالح ساختمانی و مصرف انرژی بیش از هر زمانی نیازمند حمایت است تا دستخوش تورم ناگهانی نشود.

اطهاری همچنین اصلاح الگوی مصرف تولیدکنندگان و تغییر فناوری‌های واحد‌های تولیدی را از راهکارهای پیشبرد این هدف عنوان کرد.

تورم ناگهانی برای بازار مسکن

در همین رابطه مینو رفیعی، کارشناس ارشد مسکن نیز تورم بسیار بالایی را در زمان ۵ سال اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها پیش بینی کرد و گفت: کاهش تدریجی یارانه‌ها از واحدهای تولیدی مصالح ساختمانی در کنار افزایش بازار تقاضا باعث بروز تورم در حوزه مسکن شده و این طرح بر الگوی رفتاری و مصرفی تاثیر بسزایی خواهد گذاشت.