معاوضه ملک، بازی جدید در دبی

برمبنای این طرح، «املاک کاغذی» به کمترین قیمت از افراد پس‌گرفته و به ازای آن یک واحد مسکونی در حال ساخت واگذار می‌شود

نگرانی سرمایه‌گذاران ورشکسته از ورود به طرح جدید: ممکن است معامله جدید باز هم به دریافت کلید واحد مسکونی ختم نشود سبا قدیری

پیش‌فروش «خانه‌های رویایی» طرحی بود که توسط دلالان مسکن در فاصله سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۷ در دبی به عنوان جزیره‌ای که به سختی می‌توان آن را روی نقشه پیدا کرد، به اجرا گذاشته شد و از این طریق سیلی از سرمایه‌های شخصی خارجی‌ها را وارد امارات کرد. مبنای این طرح سوءاستفاده از طمع سرمایه‌گذاری در بازار مسکن دبی بود و اجرای آن براساس فروش املاکی که وجود خارجی نداشت و فقط روی کاغذ معامله می‌شد، پایه‌ریزی شده بود. پیش‌فروش خانه‌های رویایی در دو سال اخیر به دلیل رکود مسکن، متوقف شده، اما دلالان این بار خواب تازه‌ای دیده‌اند.

برمبنای طرح جدید دلالان مسکن دبی، خانه‌های رویایی از افرادی که در سال‌های اخیر به آنها فروخته شده و هرگز ساخته‌نشده، پس‌گرفته می‌شود و در ازای آن یک واحد مسکونی در حال ساخت به افراد داده می‌شود. این معامله نوعی معاوضه است، چون پولی ردوبدل نمی‌شود بلکه متناسب با ارزش ملکی که هنوز ساخته نشده، یک واحد مسکونی در ساختمانی که عملیات ساخت آن آغاز شده، به شخص زیان‌دیده واگذار می‌شود.

طرح معاوضه ملک که بازی جدید برخی آژانس‌های مسکن در امارات است، اگرچه به ظاهر افرادی را که در سال‌های اوج رونق مسکن ملک پیش‌خرید کرده بودند کمک می‌کند تا سرمایه از دست رفته‌شان احیا شود؛ اما در نهایت آنها را از چاله ورشکستگی به چاه بزرگ‌تری هدایت می‌کند که در آن نه تنها ضرر سرمایه چند سال خوابیده در پروژه اول جبران نمی‌شود، بلکه شخص معاوضه‌کننده برای صاحب‌خانه شدن در پروژه دوم، باید مجددا پول هزینه کند. چون ملکی که فرد، تازه صاحبش شده در مراحل ابتدایی ساخت است.

آسیب‌دیدگان رکود مسکن دبی، چون به ماهیت واقعی سرمایه‌گذاری در این حوزه واقف شده‌اند اکنون برای معاوضه ملک نگرانی بزرگ‌تری دارند. در طرح معاوضه، بنگاه‌های مسکن با استفاده از هراس و ناامیدی موجود در بازار، ملک اول افراد را به کمترین قیمت ممکن خریداری می‌کنند و به جای پول نقد، واحد در حال ساخت به او واگذار می‌کنند. هرچند این معاوضه افراد را از مالک خانه روی کاغذ به صاحب ملک در حال ساخت تبدیل می‌کند، اما ممکن است شرایط حال حاضر در دبی به توقف عملیات ساختمانی منجر شود و باز هم معامله جدید به دریافت کلید واحد مسکونی منجر نشود.

بنگاه‌های مسکن اکنون برای اجرای طرح جدید معاوضه، تبلیغات زیادی به راه‌انداخته‌اند. رونق معاوضه ملک می‌تواند بازار واسطه‌گری مسکن در دبی را بعد از دو سال رکود، دوباره به حرکت درآورد.

محور تبلیغ درباره معاوضه ملک، رهایی از دعاوی حقوقی برای زنده کردن پولی است که یک فرد چندین سال آن را در پروژه‌ای سرمایه‌گذاری کرده اما هنوز بازدهی و سود آن عایدش نشده است. در تبلیغات مربوط به معاوضه مسکن در دبی گفته می‌شود پیگیری حقوقی فرار سازنده‌ها از تحویل واحدها ممکن است یک سال به طول بینجامد، اما با معاوضه ملک مشکل‌دار با یک واحد مسکونی بدون عیب و ایراد می‌توان سرمایه از دست رفته را احیا کرد.

دلالان اقتصادی دبی که عمده آنها در بازار مسکن نفوذ کرده‌اند از سال ۲۰۰۲ تا اواسط ۲۰۰۷، درآمد زیادی از محل فروش و پیش‌فروش ملک کسب کردند. آنها بخشی از درآمدشان را به تبلیغات ماهواره‌ای برای جذب بیشتر سرمایه‌گذار اختصاص دادند که در این مسیر تا زمان شروع بحران مسکن، از بهره‌وری قابل قبولی برخوردار بودند.

تبلیغات بنگاه‌های مسکن از اواسط سال گذشته میلادی با شدت گرفتن رکود، تعطیل شد، اما اخیرا برای طرح معاوضه تبلیغات جدیدی شروع شده است.

مضمون آنچه را که مشاوران املاک برای تشویق به معاوضه تبلیغ می‌کنند بنا دارد مانع مهاجرت معکوس از دبی شود.

گزارش‌ها از شیخ‌نشین‌های امارات حاکی است سرمایه‌دارهای خارجی به فکر تبدیل ملک به دلار و فرار از این منطقه بحران‌زده هستند، اما چون تقریبا همه فعالان اقتصادی چه در داخل امارات و چه در سایر کشورها، به ریسک بالای سرمایه‌گذاری در بازار مسکن دبی آگاه هستند، نبود مشتری برای خرید املاک، متقاضیان خروج از دبی را با مشکل روبه‌رو کرده است. مشاوران املاک با آگاهی از این معضل، طرح معاوضه را پیش‌ کشیده‌اند.

یکی از بنگاه‌های مسکن فعال در دبی معتقد است صاحبان املاک مشکل‌دار برای معاوضه باید به مشاوران معتبر و آشنا به قوانین حقوقی مراجعه کنند. مدیر این بنگاه مسکن می‌گوید در سه سال گذشته سازنده‌ها شروع کردند به بدقولی کردن نسبت به تحویل واحدهای پیش‌خریداری شده و این رفتار غیرحرفه‌ای آنها باعث شد انگشت اتهام به سمت بسیاری از آژانس‌های خرید و فروش مسکن نشانه رود. این فعال بازار مسکن دبی تصریح می‌کند: قراردادهای فروش واحدهای در حال ساخت کامل بود، اما سازند‌ه‌ها به تعهداتشان عمل نکردند.