حسین پیوندی*

راهکارهای سرعت بخشی در بخش مطالعات و طراحی

۱ -چارچوب کلی پروژه‌های مسکن مهر در تمام نقاط کشور ثابت می‌باشد. استفاده از الگوی مصرف(۷۵ متر مربع)، استفاده از سطح اشغال بهینه جهت جانمایی حداکثر واحدها، استفاده از مصالح بومی جهت کاهش هزینه‌ها و ... از جمله فاکتورهایی هستند که در تمامی طرح‌ها به آن توجه می‌شود. توجه به تجربیات پروژه‌های موفق در هر استان و انتقال آن به صورت سیستماتیک به دیگر استان‌ها- از طریق شبکه‌های سازمان مسکن استان‌ها- در یک پروسه زمانی کوتاه منتج به ارائه طرح‌هایی می‌شود که از کمترین نواقص اجرایی برخوردار است.

۲ - انتقال تجربیات فوق به شرکت‌های مهندسین مشاور- به عنوان متفکران در بخش مطالعات و طراحی- باعث می‌شود تا چارچوب مطالعات و طراحی با لحاظ شدن نقاط قوت-طرح‌های منتخب- صورت گرفته و از دخالت سلیقه‌های شخصی بکاهد.

۳ - آنچه در بخش مطالعات و طراحی توسط مشاورین و نیز کمیسیون‌های تخصصی در سازمان‌های مسکن- مرجع تصویب طرح‌های پروژه مهر- به تایید می‌رسد در بخش اجرا عملیاتی می‌شود. پس توجه به بخش طراحی و مطالعات نقش مهمی را در کاهش هزینه‌ها و سرعت دادن به روند عملیات ایفا می‌کند.

۴ - سازمان‌های مسکن استان‌ها- به عنوان متولی پروژه مهر- با استاندارد‌سازی الگوهای مطالعات و طراحی از قبیل، فضاها، متراژ، تعداد طبقات و ... و ابلاغ آن به مهندسین مشاور و نیز تعاونی‌های مسکن نقش مهمی را در یکسان‌سازی الگوهای پایه در طراحی و در نتیجه کاهش هزینه‌ها ایفا می‌نمایند. بدیهی است با قبول الگوهای پایه، به تناسب فرهنگ هر استان طرح‌های متفاوتی تولید می‌شود.

راهکارهای سرعت‌بخشی در بخش اجرا

۱ - به منظور استفاده بیشتر و بهتر از امکانات، منابع و توانایی‌های موجود در کشور و پرهیز از کاربرد روش‌های متداول ساختمان‌سازی که از نظر سرعت، نحوه‌ اجرا، مدیریت و سازماندهی عملیات پاسخگوی طرح و برنامه‌های متناظر با نیازها نمی‌باشد، لزوم استفاده از تولید صنعتی ساختمان که موجب یک یا چند ویژگی ازجمله افزایش سطح کیفی ساختمان‌ها، افزایش ایمنی، کاهش وزن سازه، صرفه‌جویی اقتصادی و کاهش زمان ساخت و نیز بهینه‌‌شدن فرآیند سرمایه‌گذاری در ساخت واحدهای مسکونی می‌شود را بیش از پیش الزامی می‌کند.

۲ -با توجه به تیراژ وسیع مسکن مهر و نیز رفع نیازمندی‌های موجود در بخش مسکن اقشار کم‌درآمد تنها راه حل برای موفقیت در پروژه‌های مسکن مهر استفاده از دو فاکتور زیر می‌باشد:

۲-۱ - سوق دادن ساخت مسکن مهر به سمت صنعتی شدن

در بخش صنعتی شدن و ساخت کارخانه‌ای مطابق تجربیات دیگر کشورها و نیز بخشنامه‌ها و ضوابط موجود در ایران سرفصل امور به شرح زیر می‌باشد:

-استفاده از دیوار برشی در ساختمان‌های با اسکلت بتنی یا فولادی

-استفاده از اسکلت‌های فولادی پیش ساخته

-استفاده از سقف‌های مرکب

-استفاده از سقف‌های بتنی پیش ساخته

-استفاده از سقف پیش تنیده بتنی

- استفاده از سقف‌های پس تنیده بتنی

۲-۲ - استفاده از فن‌آوری‌های جدید خصوصا در بخش مصالح معماری سرفصل مهم‌ترین گزینه‌ها به شرح زیر می‌باشد:

-استفاده از عایق‌کاری حرارتی پوسته خارجی، سقف پیلوتی، سقف نهایی و لوله‌های آب گرم

- استفاده از پنجره‌های عایق (ترمال بریک) و شیشه‌های دوجداره، استفاده از انرژی خورشیدی در گرمایش آب مصرفی و آب سیستم گرمایش

- استفاده از پلی‌استایرن دارای نشان استاندارد یا گواهینامه فنی در سقف‌های تیرچه بلوک

- استفاده از صفحات ساندویچی تری‌دی ۳-D غیر باربر در سفت کاری، استفاده از جداکننده‌های سبک مانند دیوارهای گچی،استفاده از روش اجرای خشک سنگ در نما

یکی از معضلات بخش مسکن در کشور، ارزانی انرژی خصوصا در بخش‌های مسکونی می‌باشد، بنابراین انگیزه‌های قوی برای مجریان جهت تفکر در مورد استفاده از مصالح جدید در این بخش باقی نمی‌ماند. گرچه هزینه‌‌های اولیه استفاده از تکنولوژی‌های نوین بالا است، لیکن در درازمدت باعث صرفه‌جویی بسیار زیاد برای بهره‌برداران خواهد شد. با واقعی شدن هزینه‌های بخش انرژی در ایران شاید توجه بیشتری به این امر صورت گیرد.

*مهندس مشاور ساختمان