کنترل قیمت‌ها

فرید قدیری

رکود خرید و فروش در بازار مسکن مدتی است، کسب‌و‌کار بنگاه‌های املاک را تحت‌تاثیر قرار داده است. صنف بنگاه‌های معاملات املاک به عنوان یک حرفه و شغل تعداد قابل‌توجهی نیروی کار را در خود جای داده است. این گروه شغلی از طریق مشاوره به خریداران و فروشندگان ملک کسب درآمد می‌کنند؛ اما اگر خرید و فروشی انجام نگیرد، شاغلان صنف یادشده از کار بیکار خواهند شد.

قیمت‌های پیشنهادی برای فروش ملک در تهران آنقدر بالا است که تقاضای مصرفی توان خرید آنها را ندارد.

جالب آنکه عدم‌رقابت نسبت به خرید (پوشش عرضه) در بازار مسکن برخلاف سایر بازارهای اقتصادی به ارزانی کالا (خانه) منجر‌ نمی‌شود. در بازار مسکن؛ هر چقدر بر تعداد واحدهای مسکونی افزوده شود، به‌رغم تقاضای زیاد تا زمانی که قیمت‌ها منطقی نشود، کسی رغبت برای خرید خانه پیدا نمی‌کند.

ارزان شدن ملک بسیار‌بسیار دور از انتظار است.

شاید همین نگاه و اعتقاد غلط یا درست در بین مردم باعث شده است، معادلات بازار مسکن همواره به نفع رشد قیمت حرکت کند.

بازار مسکن این گونه است، با بالا رفتن قیمت‌ها تقاضای مصرفی کاهش پیدا می‌کند، این کاهش تقاضا به رکود معاملات منجر می‌شود. در یک دوره ۳ الی ۴ساله، رکود قیمت‌ها تقریبا رشد ناچیز پیدا می‌کنند؛ اما عرضه همواره زیاد می‌شود. فزونی عرضه بر تقاضا از یک طرف و انباشت تقاضا در مدت چند سال باعث می‌شود یک دفعه حجم زیادی از تقاضا برای خرید به بازار روی می‌آورد؛ در این حالت قیمت‌ها تحت تاثیر تقاضای زیاد جهش قابل ملاحظه‌ای پیدا می‌کند.

ملاحظه می‌شود اگر بتوان به نوعی قیمت را کنترل کرد، شاهد روند تعادلی در بازار مسکن خواهیم بود.

به نظر می‌رسد، تنها ابزار برای کنترل قیمت مسکن ساخت خانه ارزان است. اینکه ساخت‌وساز زیاد شود، اما سازنده به هر قیمت که دلش خواست آن را در بازار عرضه کند نه تنها کمکی نمی‌کند، بلکه موجب تشدید گرانی می‌شود.

سیاست ساخت بر روی زمین اجاره‌ای سیاستی کارآمد در کنترل قیمت خانه است. در این شرایط، هزینه تمام شده ساخت پایین می‌آید و تقاضای مصرفی در جامعه توان خرید آن را پیدا می‌کند. پس امید می‌رود با پایان ساخت ۵/۱میلیون خانه بر روی زمین‌های اجاره‌ای در آینده شاهد تعادل در عرضه و تقاضا باشیم.