گروه مسکن- افزایش نگران‌کننده حوادث و گودبرداری و ریزش ساختمان‌ها در تهران.

گودبرداری غیراصولی عامل تهدید جان تهرانی‌ها.

بی‌توجهی به قوانین و فعالیت افراد غیرمتخصص عامل اصلی حوادث گودبرداری.

و ... اینها نیز بخشی از اخبار نگران‌کننده در حوزه گودبرداری است؛ اما به واقع آیا قوانین موجود برای اجرای صحیح عملیات گودبرداری در کشور ما وجود ندارد یا اینکه قوانین مدونی برای این امر موجود بوده اما عاملان اجرایی و ناظران بر قسمت اجرای این عملیات به خوبی به این قوانین واقف نبوده و عملکرد مناسبی در این زمینه از خود نشان نداده‌اند؟فرزان شیروان بیگی، مدیرکل ضوابط و مقررات شهرسازی شهرداری تهران بی‌توجهی به قوانین و فعالیت‌ افراد غیرمتخصص را عامل اصلی حوادث گودبرداری دانسته و می‌گوید: در زمینه گودبرداری پروژه‌های ساختمانی دستورالعمل‌ها و ضوابط کامل و مشخص وجود دارد اما متاسفانه بی‌توجهی یا اجرای ناقص آنها موجب بروز حوادث در پروژه‌ها یا ریزش ساختمان‌های مجاور می‌شود.با این حال، آمارها نشان می‌دهد که گودبرداری غیراصولی به عوامل تهدید‌کننده جان تهرانی‌ها اضافه شده و افزایش ۲ برابری حوادث ناشی از گودبرداری غیراصولی ساختمان‌ها در طول یک سال اخیر، شکل‌گیری این فرضیه را که در آینده نزدیک این حادثه را نیز باید یکی از علل مهم مرگ‌و‌میر در تهران محسوب کرد را قوت می‌بخشد. همچنان که مرگ ۱۱۰ نفر از شهروندان بر اثر گودبرداری غیراصولی در سال ۸۶ دلیل بر طرح این فرضیه است.

با این وجود و در شرایطی که بنا به گفته یکی از مسوولان شهرداری تهران ضوابط و مقررات لازم برای انجام گودبرداری اصولی در کشور موجود است؛اما رییس کمیسیون عمران شورای شهر تهران از تهیه ضوابط اجرایی و حقوقی نحوه گودبرداری استاندارد ساختمان‌ها خبر می‌دهد.حمزه شکیب میانگین مرگ و میر ناشی از گودبرداری ساختمان را ۲۰ تا ۲۵ نفر و تعداد زخمی‌های ناشی از این مساله را ۱۰۰ نفر در سال اعلام کرده و می‌گوید جمع‌بندی کمیته ایمن‌سازی شورای شهر تهران، نمایندگان وزارت مسکن و شهرسازی، شهرداری تهران و سازمان آتش‌نشانی به عنوان دستگاه‌های متولی این امر حاکی از وجود خلاءهایی در بخش ضوابط و دستورالعمل‌های فنی کار، ضوابط حقوق و مسوولیت‌های مربوط به مهندسین ناظر و مجریان ساختمان بوده و مقرر شده تا دستورالعملی در این‌باره تهیه و خلاءهای هر یک از این بخش‌ها رفع شود.وی اظهار می‌کند که سازمان مدیریت بحران شهر تهران متولی تهیه این دستورالعمل تعیین شده و پس از تهیه آن این دستورالعمل ابتدا در کمیته ایمن‌سازی شورا، سپس در کمیسیون عمران و در نهایت در صحن شورا به تصویب می‌رسد.با این وجود اما دنیای اقتصاد درباره اینکه آیا در حال حاضر مقررات و شیوه‌های گودبرداری در مجموعه مباحث مقررات ملی ساختمان در ایران موجود بوده یا نیازمند تعریف و تدوین ضوابط جدید و افزون آن به مجموعه قوانین فعلی است؛ نظر دکتر محمد غرفی، رییس سازمان نظام‌مهندسی ساختمان ایران را جویا شد که وی در پاسخ به این مباحث گفت: اصولی که باید در زمان انجام عملیات گودبرداری و اجرای پی ساختمان‌ها در جهت ایمنی عملیات مذکور رعایت شود، تماما در دو مبحث از مباحث مقررات ملی ساختمان درج شده است.وی افزود: نخست مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان تحت عنوان «پی‌سازی» است که در آن اصول فنی مطالعات ژئوتکنیکی خاک و پیرامون آن را تشریح کرده و دوم مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمانی است که درخصوص حفاظت و ایمنی کار در حین اجرای ساختمان تدوین شده و به تفصیل بسیار زیاد کلیه تمهیداتی را که برای حفاظت کارگاه و گودبرداری لازم است پیش‌بینی کرده است ضمن اینکه مسوولیت کارفرما، مهندسان، پیمانکاران و عوامل کارگاه را معین کرده است.وی اظهار می‌کند که هیچ ضابطه‌ای مسکوت نمانده و برآیند ضوابط مذکور رعایت شده از تکرار حوادث ریزش دیواره گود و فروریزی ساختمان‌ها و معابر مجاور به طور نسبتا اطمینان‌بخش جلوگیری خواهد شد.

بر اساس این گزارش، اگرچه بنا بر گفته آیت‌ا... دری‌ نجف‌آبادی، دادستان کل کشور، مسببین خسارت‌های وارده ناشی از گودبرداری‌های غیراصولی باید جبران ضرر کنند اما به واقع با وجود تاکیدات روزافزون بر اجرای ساختمان‌های مقاوم و استاندارد؛ هنوز در کشور برای انجام اولین مرحله ساخت و ساز با مشکلات جدی مواجه هستیم و معلوم نیست طی سال جاری و سال‌های آتی که قرار است کشور به کارگاه ساختمانی تبدیل شده و به بخش اعظم تقاضای مسکن پاسخ گفته شود، باید چه میزان تاوان این سهل‌انگاری‌های ناشی از عدم اجرای قانون را به صورت مادی و معنوی پرداخت کرد.