نحوه برخورد تهرانی‌ها با عوارض‌شهری

عکس: نگار متین‌نیا

از ۹۹۰ میلیارد تومان عوارض‌شهری امسال فعلا ۱۴۰ میلیارد تومان وصول شده است

پرداختی‌ها نسبت به پارسال ۵/۲ برابر شد؛ رگه‌های رشد معاملات‌مسکن در کارنامه عوارض گروه مسکن- بهشاد بهرامی: منابعی که شهرداری‌تهران همه‌ساله از محل اخذ عوارض‌شهری از پایتخت‌نشینان، در دو حوزه مسکونی و اداری- تجاری به‌دست می‌آورد، امسال برای اولین بار افزایش پیدا کرده است.

بر اساس گزارشی که معاونت مالی‌اداری شهرداری تهران در اختیار «دنیای‌اقتصاد» قرار داده، میزان وصول عوارض‌شهری در سال جاری ۵/۲ برابر نسبت به سال گذشته، رشد داشته است به طوری که از ۹۹۰ میلیارد تومان قبوض ارسالی به درب املاک، تاکنون حدود ۱۴۰ میلیارد تومان توسط مالکان پرداخت شده است.

به این ترتیب اگر چه سهم پرداختی از کل عوارض فعلا به ۱۵ درصد رسیده، اما رشد ۱۵۰ درصدی مشارکت پایتخت‌نشینان برای وصول این عوارض، مسیر استفاده از منابع مالی پایدار در شهرداری‌تهران را هموار کرده است. ضمن اینکه رونق معاملات مسکن طی ماه‌های گذشته از سال۹۰ نیز تا حدودی در وصول عوارض‌شهری موثر بوده است.

هم‌‌اکنون روال قانونی در نقل‌وانتقالات ملکی به این صورت است که قبل از صدور سندمحضری برای خریدار، ارائه گواهی تسویه‌حساب مالک با شهرداری از بابت انواع عوارض، الزامی است که در این حالت، اغلب مالکان پرداخت عوارض سالانه را به زمان فروش ملک، منوط می‌کنند.

عوارض‌شهری شامل انواع عوارضی است که ساکنان تهران طبق قانون موظفند بابت بخشی از هزینه‌های اداره شهر، آن را به شهرداری پرداخت کنند. این عوارض متفاوت از عوارض‌ساخت و تراکم است به طوری که عوارض‌ساخت چون تحت تاثیر حجم ساخت‌وساز و تغییر دوره‌های رونق و رکود مسکن قرار می‌گیرد، به لحاظ تامین درآمد برای شهرداری، ناپایدار محسوب می‌شود، اما عوارض شهری شامل عوارض نوسازی و خدمات پسماند به علت اینکه از املاک موجود در شهر اخذ می‌شود، پایدار به حساب می‌آید.

به گزارش «دنیای‌اقتصاد» شهرداری تهران در بودجه امسال خود (۷ هزار میلیارد تومان)، حدود ۱۴درصد از منابع درآمدی را بر مبنای وصول عوارض‌شهری (۹۹۰ میلیارد تومان) تعریف کرده که قرار است این سهم برای سال‌های آتی افزایش پیدا کند و به همین نسبت، سهم عوارض ساخت‌وساز کاهش یابد.

به گزارش «دنیای اقتصاد» عوارض «نوسازی»، «کسب و پیشه» و «بهای خدمات مدیریت پسماند» شهر تهران به عنوان بخشی از درآمدهای پایدار شهر تهران به عنوان سهم قانونی شهروندان از هزینه‌های شهری است که هر ساله بر اساس دفترچه ارزش معاملاتی املاک شهر تهران محاسبه و نسبت به دریافت آنها توسط شهرداری اقدام می‌شود.

حسین محمد پورزرندی، معاون مالی و اداری شهرداری تهران درباره جزئیات وصول این عوارض در سال جاری به «دنیای‌اقتصاد» گفت: از مجموع ۹۹۰ میلیارد تومان عوارض پیش‌بینی شده در این سه بخش، ۵۳۸ میلیارد تومان آن مربوط به عوارض نوسازی شهر است که بخش مهمی‌از آن مربوط به دستگاه‌ها و بخش‌های دولتی است که پرداخت نشده و بالاترین میزان پرداخت عوارض شهری توسط شهروندان انجام شده که حدود ۴۰ درصد عوارض پرداخت شده است.

به گفته معاون مالی و اداری شهرداری تهران، قبوض این عوارض در سال جاری با توجه به فرآیند ممیزی املاک، کمی‌دیرتر از سال‌های گذشته و در اوایل شهریورماه در قالب یک برگه قبض برای کل عوارض هر ملک، در سطح شهر توزیع شد.

پورزرندی در توضیح نحوه محاسبه عوارض گفت: این عوارض، به عنوان بخشی از درآمدهای پایدار شهر تهران به عنوان سهم قانونی شهروندان از هزینه‌های شهری است که شهرداری تهران در سال جاری برای مشارکت شهروندان در پرداخت عوارض شهری در تلاش برای فرهنگ سازی مناسب است. به همین دلیل مهلت شرکت در قرعه کشی سال جاری تا ۲۰ آذرماه امسال تمدید شده است.

او در ادامه افزود: عوارض نوسازی، کسب و پیشه و بهای خدمات مدیریت پسماند شهر تهران امسال بدون افزایش نسبت به سال گذشته و بر اساس دفترچه ارزش معاملاتی املاک شهر تهران محاسبه و نسبت به اخذ آنها اقدام شده است.

او اضافه کرد: البته شهرداری تهران در محاسبه عوارض شهری سال ۹۰، با مبنا قراردادن نتایج ممیزی املاک شهر تهران نسبت به حقیقی کردن عوارض اقدام کرده است و بر این اساس، ممکن است برخی تغییرات در میزان عوارض املاک نسبت به سنوات گذشته به دلیل حقیقی شدن نوع کاربری و متراژ املاک وجود داشته باشد.

او تعداد قبوض منتشر شده در بخش‌های مختلف عوارض شهری را حدود پنج میلیون و ۱۵۰ هزار قبض عنوان کرد و گفت: از این میزان قبض منتشر شده، حدود دو میلیون و ۲۲۰هزار قبض عوارض نوسازی، ۴۲۶ هزار قبض عوارض کسب و پیشه، دو میلیون و ۷۸ هزار قبض عوارض خدمات نوسازی و ۴۲۳ هزار قبض خدمات پیشه ور بوده است.

معاون مالی و اداری شهرداری تهران در ادامه اظهار کرد: در صورتی که ۱۰۰ درصد عوارض قبوض منتشر شده و بدهی‌های معوقه شهرداری در دوره جاری وصول شود در بخش عوارض نوسازی حدود ۵۳۸ میلیارد تومان، عوارض کسب و پیشه حدود ۲۴۵ میلیارد تومان، بهای خدمات نوسازی حدود ۱۳۸ میلیارد تومان و بهای خدمات پیشه‌ور حدود ۱۳۶ میلیارد تومان به حساب شهرداری واریز خواهد شد که در مجموع ۹۹۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود.

او اضافه کرد: البته کل این مبلغ فقط مربوط به سال جاری نیست، بلکه بخش عمده آن یعنی بالغ بر ۶۰ درصد این مبلغ مربوط به مطالبات سال‌های گذشته شهرداری می‌شود.

او در ادامه گفت: در حال حاضر هم از کل این مبلغ تاکنون نزدیک به ۱۴۰ میلیارد تومان دریافت شده است که امیدواریم تا پایان مهلت زمان قرعه کشی این مبلغ افزایش پیدا کند.

راهکار کارشناس‌شهری برای مشارکت بیشتر

کارشناسان شهری برای افزایش مشارکت شهروندان در پرداخت عوارض به شهرداری معتقدند تغییر فرمول نحوه وصول عوارض نوسازی و کسب و پیشه در شهرداری بهترین راهکار در جهت موفقیت هر چه بیشتر شهرداری و افزایش درآمدهای پایدار این نهاد عمومی می‌تواند باشد.

کمال اطهاری، کارشناس برنامه‌ریزی شهری با اشاره به درآمد ناچیز شهرداری در بخش وصول عوارض نوسازی در سال جاری و گذشته به «دنیای اقتصاد» گفت: شهرداری در مرحله اول باید مردم را به افزایش مشارکت در برنامه‌های شهری ترغیب کند و این چیزی است که با برگزاری قرعه کشی و اهدای جوایز موثر نخواهد بود.

وی اظهار کرد: روشی که در بیشتر کشورهای دنیا از جمله برزیل هم تجربه شده است در دو اصل تقویت شورایاری‌ها و حضور مردم در برنامه‌ریزی‌های شهری خلاصه می‌شود.

اطهاری در ادامه گفت: در شهرسازی اصطلاحی با نام بودجه ریزی مشارکتی وجود دارد که براساس آن می‌توان بخشی از بودجه شهرداری را مخصوص محلات و براساس تصمیم‌گیری مردم طراحی کرد؛ به صورتی که مردم خودشان برنامه‌های شهری را اولویت بندی کنند.

اطهاری افزود: تقویت شورایاری‌ها دیگر راهی است که با سیستماتیک کردن شوراها و محله محور کردن برنامه‌های شهرداری قابل اجرا خواهد بود.