پاکسازی «پایتخت» به سبک هند
گروه اقتصاد بین‌الملل، بهار فردنیا: پایتخت هند در پی هشدار اخیر کمیسیون جهانی محیط زیست که پاکسازی این کلان‌شهر از 10 چالش سکونتی را ضروری تشخیص داده، قرار است با تصمیم جدید دولت این کشور ساماندهی شود. دولت هند برای حل مشکلات «دهلی نو»، به جای تمرکز بر اجرای طرح «انتقال پایتخت»، راهکار ارزان‌تر «تبدیل پایتخت فعلی به شهر هوشمند» را در دستور کار خود گذاشته و برای این منظور از ماه آینده پروژه مشترک دولت و بخش خصوصی هند در این منطقه شهری و سپس در 19 شهر پرجمعیت هند کلید می‌خورد.

دهلی نو با جمعیتی معادل ۱۵ میلیون نفر - طبق آخرین آمار مربوط به سال ۲۰۰۵- هشتمین شهر پرجمعیت جهان با ویژگی رشد تصاعدی ساکنان به حساب می‌آید که همین تراکم جمعیتی، مشکلات متعددی به لحاظ زیست محیطی، اقتصاد شهری و اجتماعی را برای پایتخت هند به‌وجود آورده است. طرح «هوشمندسازی شهری پایتخت» در دهلی نو با سرمایه‌گذاری مستقیم ۶/ ۷ میلیارد دلاری دولت هند، به مقابله با مشکلاتی همچون ترافیک، کمبود آب، کسری فضای سبز ناشی از ساخت و ساز غیرمجاز و بحران آلودگی هوا خواهد پرداخت و در این راستا، راه‌اندازی «دولت‌الکترونیک» در سطح گسترده برای کاستن از سفرهای زائد درون شهری و همچنین تجهیز ساختمان‌ها به انرژی سبز و کاستن از گازهای سمی، به عنوان دو ستون اصلی طرح از جانب دولت معرفی شده است.

دولت هند با هدف‌گذاری ۵ ساله برای طرح هوشمندسازی دهلی نو، قصد دارد در درجه نخست این کلان‌شهر را برای ساکنان فعلی، از بابت ارتقای مولفه‌های سکونت‌پذیری، پاکسازی کرده و در عین حال امکان توسعه فیزیکی پایتخت فعلی را برای ساکنان آینده‌اش فراهم کند. این طرح بر اساس انتظار ساکنان دهلی نو از یک پایتخت آرام و سبک، توسط دانشگاهیان به سفارش دولت تدوین شده است. به این ترتیب یکی از پرمساله‌ترین پایتخت‌های دنیا به جای تغییر پایتخت، راهکارهای تازه‌ای برای حل مشکلاتش ارائه کرده است. افزایش رشد جمعیت و شهرنشینی در دهلی نو، پایتخت هند، سال‌ها است که مشکلات زیادی را در این شهر به وجود آورده است.

تهران نیز با جمعیتی بیش از ۸ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر که با احتساب شهرهای سربار آن -مناطق شهری اطراف تهران- به بیش از ۱۲ میلیون نفر سرویس‌دهی می‌کند، چندسالی است که برای انتقال پایتخت در دست بررسی قرار گرفته که البته با توجه به تراکم مشکلات اقتصادی و شهری تهران و تردید نسبت به حل آن با انتقال پایتخت، عملا این کار تا به حال غیرممکن بوده است و با توجه به نظر کارشناسان شهری، انتقال کامل پایتخت در این شرایط راه‌حل تاثیرگذاری نخواهد بود. مشکلی که بی‌شباهت با بحران‌های پایتخت هند نیست، از جمله این مشکلات می‌توان به کسری ظرفیت حمل‌ونقل عمومی و ترافیک شدید تحت تاثیر سفر با خودروی شخصی، تراکم شدید ماشین‌ها و انسان‌ها، آلودگی هوا و محیط زیست، ساخت و سازهای غیرمجاز و غیر استاندارد و گسترش حاشیه‌نشینی و برهم خوردن نظم عمومی و قانون‌مندی در نظام شهری اشاره کرد. در پایتخت هند علاوه‌بر اینها، گسترش فقر و بیماری و فساد اجتماعی این شهر را در آستانه یک انفجار اجتماعی قرار داده ‌است.

تغییر کاربری زمین‌ها طی سال‌ها باعث از بین رفتن فضاهای سبز و افزایش آلودگی هوا، بحران کمبود‌ آب آشامیدنی، کمبود زمین، ترافیک و در نهایت افزایش بیماری‌ و فقر در این شهر شده است. همچنین براساس گزارش کمیسیون جهانی محیط زیست «برانت لند»، رعایت اصول توسعه پایدار برای حل مشکلات محیطی، اقتصادی و اجتماعی در پایتخت هند ضروری به نظر می‌رسد. در حال حاضر ۳۱درصد جمعیت هند در شهرها زندگی می‌کنند و ۶۳ درصد فعالیت‌های اقتصادی در شهرها در جریان است. پیش‌بینی می‌شود تا سال۲۰۳۰ بیش از نصف جمعیت هند در شهرها زندگی کنند و این نیاز هند به تغییر ساختار شهرهایش را نشان می‌دهد. وزیر توسعه شهری هند، دهلی‌نو را جزو ۲۰ شهر اول هند برای توسعه هوشمند تا سال ۲۰۲۲ اعلام کرد. توسعه شهری هوشمند در هند نه تنها به بقای شهرها کمک می‌کند بلکه باعث پیشرفت کیفیت و رفاه زندگی نیز می‌شود. این برنامه براساس پیشنهادهای علمی و نظر شهروندان و انتظاراتشان درباره شهر هوشمند پیش می‌رود. دولت تصمیم دارد ۶/ ۷ میلیارد دلار روی این شهرها سرمایه‌گذاری کند و بقیه هزینه را با کمک شرکت‌های خصوصی و ارائه خدمات تامین کند.

سازمان توسعه دهلی، تامین انرژی ۲۴ ساعته، سرعت بالای ارتباطات، توسعه شبکه حمل و نقل و تامین ۱۰۰‌درصد‌ آب را جزو برنامه اصلی شهر هوشمند دهلی ۲۰۲۱ اعلام کرد. کلان‌شهر دهلی به ۱۵ ناحیه تقسیم شده که دهلی‌نو در ناحیه ۴ این برنامه است. هند دستورالعمل اقدامات و تکنولوژی‌های در نظر گرفته خود را به‌منظور هوشمندسازی شهرهایش در نمایشگاهی که در ۲۱ اردیبهشت سال ۹۵ به نام «شهرهای هوشمند هند» برگزار می‌شود منتشر می‌کند.

کاهش سرانه آب سالم در دسترس و بیمار شدن سالانه ۳۸ میلیون نفر به‌دلیل استفاده از آب ناسالم از معضلات جدی کشور هند است. استفاده از سیستم جمع‌آوری آب باران برای نوشیدن و کشاورزی در کشور پرباران هند بسیار قابل توجه خواهد بود. بازسازی رودخانه‌ها توسط اتحادیه حفاظت گنگ (نامامی گنگ) و تخصیص بودجه ۳۳۹ میلیون دلاری برای رفع معضل آب و قرارداد «یامونا» بین ژاپن و هند برای پاکسازی رودخانه‌های هند، از مهم‌ترین اقدامات دولت است که برای فاز ۳ آن در سال۲۰۱۵ بالغ بر ۲۷۶ میلیون دلار هزینه شده است.

افزایش مواد زائد و زباله‌ها در رودخانه‌های شهر باعث آلوده شدن آب بسیاری از رودخانه‌ها شده که با جداسازی زباله‌های الکتریکی مشکل اصلی حل خواهد شد. زباله‌های الکتریکی یعنی دستگاه‌های الکترونیکی مصرف شده و قطعات آنها مانند، تلفن‌ و کامپیوتر، لوح‌های فشرده که حاوی فلزات خطرناکی مانند سرب، کادمیوم و جیوه هستند. این زباله‌ها در صورت رهاسازی در طبیعت پس از پایان عمر مفید از خطرناک‌ترین تخریب‌کنندگان محیط زیست به شمار می‌روند. استفاده از باتری‌های قابل بازگشت، مدیریت زباله‌های بیمارستانی و بازیافت زباله‌های الکتریکی از اقداماتی است که دولت در نمایشگاه خود از تکنولوژی آنها رونمایی می‌کند. برای جمع‌آوری فاضلاب نیز شرکت «کیلین ایندیا میژن» از بزرگ‌ترین شرکت‌های دولتی پاکسازی‌ در هند، قرار است تا سال ۲۰۱۹ تمامی معابر را پاکسازی کند. استفاده از سیستم کنترل آلودگی هوا و حفاظت از محیط زیست، مواد قابل بازگشت و انرژی‌های تجدیدپذیر در زندگی روزمره، بهینه‌سازی نیروگاه‌ها و گسترش شرکت‌های فعال در زمینه محیط زیست از اقدامات دولت است که به کاهش آلودگی هوا و گازهای سمی کمک می‌کند.

ساخت پیاده‌روهای هوایی، پیاده‌روهای معمولی، مسیرهای مخصوص دوچرخه‌سواری و گسترش پارک‌های تفریحی از برنامه‌های دولت تا سال ۲۰۲۰ است. تجهیزات ایمنی و نظارت فرودگاه، فناوری‌های خاص جغرافیایی، قطار با سرعت بالا، راه آهن نانو، تجهیزات زمین بازی و شهربازی از محصولاتی است که در نمایشگاه شهرهای هوشمند هند در ماه اردیبهشت ارائه خواهند شد. پیش‌بینی می‌شود با توسعه و ساخت خانه‌های مسکونی سبز و دارای تکنولوژی‌های خودکار که در کنسولگری ساختمان سبز هند‌ (IGBC) ثبت می‌شوند، صنعت تکنولوژی ساختمان و کنترل سیستم‌ها تا سال ۲۰۱۹ سه برابر رشد داشته‌ باشد.کنترل هوشمند منزل، ارتباطات بی‌سیم، سیستم‌های حساس روشنایی، دستگاه‌های هوشمند تنظیم دمای محیط و یکی کردن سیستم گرمایی و انرژی از تکنولوژی‌های خانه‌های هوشمند است.

هند چهارمین بستر بزرگ دنیا برای شرکت‌های نوپا در زمینه دیجیتال و دومین مخابرات بزرگ دنیا را دارد. همچنین یکی از پرسرعت‌ترین رشد بازار حسگرها در جهان به هند اختصاص دارد و این کشور قصد دارد تا سال ۲۰۲۰ رشد مرکب سالانه خود را تا ۲۰ درصد افزایش دهد. ایجاد جامعه‌ای دیجیتالی و با دانش اقتصادی تا سال ۲۰۱۸ و گسترش استفاده از اینترنت نامحدود مجانی در ساعت‌های خاص برای مشتریان از دیگر اقدامات دولت برای گسترش ارتباطات هوشمند است. دولت الکترونیک یکی از ۹ ستون اصلی پروژه هوشمندسازی است و هند برای راه‌اندازی دولت الکترونیک با کمبود سیستم کاملی از فناوری اطلاعات و ارتباطات مواجه است. مشارکت دادن شرکت‌های خصوصی برای گسترش منابع و قرار دادن تمام سرویس‌های دولتی در برنامه ملی دولت الکترونیک (NeGP) با همکاری موسسه اطلاعات و الکترونیک و موسسه اصلاحات اداری و شکایات مردمی در سال ۲۰۰۶ آغاز شده است. رشد بازار تجهیزات حفاظتی و امنیت الکترونیکی تا سال ۲۰۱۸ و تبدیلش به یکی از ۱۰ کشور برتر در بازار تجهیزات امنیتی تا سال ۲۰۲۰ و تقویت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی از اهداف دولت هند است. کنترل دسترسی‌ها، سیستم اطفای حریق، سیستم هشدار سرقت، دوربین‌های مداربسته، تجهیزات ایمنی، سیستم‌های امنیتی و پیگیری و سیستم امنیتی خودرو از تجهیزاتی است که در نمایشگاه یاد شده ارائه خواهند شد.

شبکه‌های هوشمند به‌طور قابل ملاحظه‌ای تاثیرات مخرب بر محیط زیست را در شبکه تامین الکتریسته کاهش می‌دهد. به روز رسانی سیستم‌های الکتریسیته و راه‌اندازی شبکه هوشمند ملی از اقدامات تصویب شده دولت است. شبکه هوشمند ملی، موسسه‌ای است برای برنامه‌ریزی، نظارت و اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های شبکه هوشمند. جبران کمبود الکتریسیته، جلوگیری از سرقت آن، کاهش و مصرف بهینه انرژی از مزایای راه‌اندازی شبکه هوشمند است. همچنین دولت برای به‌روزرسانی سیستم‌های الکتریسیته خود سرمایه‌گذاری کرده‌است. مازاد تقاضای انرژی فرصت خوبی برای تامین الکتریسیته از منابع تجدید پذیر فراهم کرده است. درنتیجه جذب سرمایه‌گذارها برای تامین انرژی از بخش‌های مختلف تا سال ۲۰۱۹ و تبدیل شدن به یکی از بزرگ‌ترین بازارهای انرژی خورشیدی تا سال ۲۰۲۰ و ایجاد حداقل یک میلیون شغل در ارتباط با این رشته و سرمایه‌گذاری برای گسترش سیستم محاسبه انرژی‌ و به روز کردن سیستم‌های توزیع از اهداف دولت هند است.

از اقدامات برنامه‌ریزی شده دولت هند، ارتقای سیستم تحصیلی متناسب با قرن دیجیتال از دوره ابتدایی و همگام شدن شهروندان با این سیستم، برگزاری کلاس‌های آموزشی، مهارتی و تربیت متخصص تا سال ۲۰۲۰ با استخدام رسمی، سیاست‌های جدید تحصیلی برای گسترش امکان تحصیل در همه طبقات اجتماعی و ارتقای سیستم آموزش آنلاین است. تقاضا برای تحصیل آنلاین در دوره ابتدایی و راهنمایی و ارتقا و گسترش تکنولوژی به پیشبرد این برنامه‌ها کمک می‌کند. دولت همچنین با وضع قوانینی به توسعه و رشد آسان‌تر تولیدات داخلی کمک می‌کند. توسعه مهارت‌ها و تکنولوژی‌ها، در دسترس بودن امورمالی و عوامل مربوط به رشد بخش‌های تولیدی از جمله سیاست‌ها در این زمینه است. دولت با شعار «تولید در هند» شرکت‌های بین‌المللی را تشویق به سرمایه‌گذاری و ایجاد شغل می‌کند و با شعار «بی‌نقص-بی‌ضرر» تولیدات را به سمت همگام بودن با طبیعت و محیط و استفاده از تکنولوژی‌های پاک در تولید پیش می‌برد.