دنیای اقتصاد: فقر «مراکز تفریحی و گردشگری» در پایتخت، تحت تاثیر سهم نزدیک به «صفر» این پروژه‌ها در لایحه بودجه 95 تهران، تشدید می‌شود. آنالیز لایحه بودجه سال آینده مدیریت شهری تهران از منظر «اعتبارات هزینه‌ای» نشان می‌دهد 5 غول هزینه‌ای که برخی از آنها، اولویت پایتخت نیستند و اجرایشان (از جمله توسعه شبکه بزرگراهی) هزینه مضاعف به شهر تحمیل می‌کند، در کل، 81 درصد اعتبارات بودجه را به خود اختصاص داده‌اند. در مقابل، سهم پروژه‌های تفریحی از لایحه 17 هزار و 800 میلیارد تومانی پایتخت، 06/ 0 درصد و معادل 11 میلیارد تومان است.

گروه مسکن، بهشاد بهرامی: مدیریت شهری تهران در لایحه بودجه سال ۹۵ پایتخت، ۵ غول هزینه‌ای تعریف کرده است که در کل، ۸۱درصد مجموع منابع و درآمد سال آینده شهرداری را می‌بلعد اما در مقابل این هزینه‌های سنگین، برای احداث مراکز گردشگری-تفریحی به‌عنوان یکی از ضروری‌ترین نیازهای امروز تهران، سهم مینیاتوری ۰۶/ ۰ درصدی در نظر گرفته است. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» درباره هزینه‌های عمده در ستون «مصارف» لایحه بودجه ۱۷۸۰۰ میلیارد تومانی شهرداری تهران، حاکی است:


5 غول هزینه‌ای به ترتیب بزرگی، شامل «احداث و توسعه پروژه‌های حمل و نقل، بازپرداخت وام‌های دریافتی، خدمات شهری (جمع‌آوری زباله، آبیاری فضای سبز و...)، حقوق پرسنل شهرداری و همچنین تملک املاک معارض یا مورد نیاز برای اجرای طرح‌های عمرانی» است. پروژه‌های حوزه حمل و نقل شامل ناوگان عمومی و احداث معابر بزرگراهی، بیشترین سهم 32 درصد را از کل بودجه شهر تهران دارد که 5900 میلیارد تومان برای این ردیف هزینه‌ای اختصاص داده شده است. با این حال، برای «مترو» به‌عنوان کاربردی‌ترین سیستم حمل و نقل عمومی که هم می‌تواند بار آلاینده‌های هوا را کاهش دهد و هم به سبک‌سازی ترافیک خودروهای شخصی کمک کند، رقمی معادل 2185 میلیارد تومان تعیین شده است. از طرفی، حدود 500 میلیارد تومان برای توسعه معابر تردد خودرو (شبکه‌های بزرگراهی و غیربزرگراهی) در نظر گرفته شده که این موضوع خود به تحریک سفر با خودروی شخصی دامن خواهد زد.

20 درصد بودجه سال آینده پایتخت صرف بازپرداخت وام‌های دریافتی از بانک‌های داخلی و خارجی خواهد شد که رقم این ردیف هزینه‌ای،‌3800 میلیارد تومان است و 800 میلیارد تومان آن برای بازپرداخت وام ساخت تونل نیایش، اتوبان دو طبقه صدر و اتوبان امام علی (ع) هزینه خواهد شد و 530 میلیارد تومان دیگر نیز برای تسویه وام‌های ساخت مترو صرف می‌شود. در این میان، برای هزینه‌های مربوط به حوزه «خدمات شهری» که ماموریت شاخص و اصلی شهرداری به حساب می‌آید، حدود 3000 میلیارد تومان ردیف اعتباری تعیین شده که 16 درصد کل بودجه شهرداری را شامل می‌شود. جمع‌آوری پسماند، دفن زباله، آبیاری و نگهداری فضای سبز و پارک‌ها از جمله بخش‌های زیرمجموعه حوزه خدمات شهری محسوب می‌شود. حقوق و مزایای پرسنل مدیریت شهری تهران که حدود 55 تا 60 هزار نفر هستند، چهارمین غول هزینه‌ای پایتخت با رقمی معادل 1530میلیارد تومان است که 8 درصد کل بودجه شهرداری را شامل می‌شود. تملک املاک معارض یا مورد نیاز شهرداری برای اجرای پروژه‌های عمرانی و شهری، آخرین غول هزینه‌ای پایتخت است که حدود هزار میلیارد تومان اعتبار برای آن تعیین شده است.

فارغ از این دسته‌بندی هزینه‌ای در لایحه بودجه سال آینده شهرداری تهران، کل بودجه در بخش مصارف، به سه قسمت هزینه‌های جاری شهر، اعتبارات تملک دارایی سرمایه‌ای یا همان هزینه‌های توسعه و عمرانی شهر و همچنین اعتبارات تملک دارایی‌های مالی یا همان هزینه بازپرداخت وام‌ها، ‌تقسیم‌بندی می‌شود که به ترتیب اعتباری معادل 5 هزار و 764 میلیارد تومان، 9 هزار و 149 میلیارد تومان و 3 هزار و 800 میلیارد تومان برای آنها در نظر گرفته شده است به طوری‌که غول‌های هزینه‌ای، در ذیل همین سه دسته‌بندی کلی قرار می‌‌گیرند. در این میان، شهرداری تهران برای سال آینده، 400 میلیارد تومان اعتبار برای خرید و توسعه ساختمان‌های اداری مورد نیاز مدیریت شهری پیش‌بینی کرده است که این ردیف هزینه‌ای، در مقایسه با اعتبارات حیاتی و مورد نیاز شهر، قابل تامل به نظر می‌رسد. حیاتی‌ترین نیاز شهری پایتخت در حال حاضر، مراکز تفریحی و گردشگری است که در بودجه سال آینده فقط 11 میلیارد تومان برای آن اعتبار در نظر گرفته شده است. مدیریت شهری تهران می‌تواند از محل واگذاری زمین و سایر تسهیلات تحت اختیار خود، زمینه تحریک سرمایه‌گذاری در این حوزه را ایجاد کند. در حال حاضر تهران فقط یک شهربازی سالخورده و قدیمی دارد و در زمین دومین شهربازی، مجموعه‌ای از برج‌ها در حال احداث است. فقر مراکز تفریحی-گردشگری در پایتخت موجب شده تهرانی‌ها اوقات فراغت‌شان را در مجتمع‌های تجاری بگذرانند.

کانال انضباطی در بودجه تهران

مطابق تبصره یکم بودجه ۹۵ شهرداری تهران،‌ تمامی واحدها و مناطق شهرداری تهران موظف هستند کلیه منابع درآمدی خود را به‌طور مستقیم در چارچوب قوانین و مقررات به ویژه با رعایت ضوابط و مقررات شهرسازی و طرح‌های جامع و تفصیلی وصول و فقط به حساب‌های درآمدی شهرداری تهران که به پیشنهاد شهرداری و تایید شورای شهر تهران افتتاح شده واریز کنند. واریز مبالغ مذکور به حسابی خارج از این حساب‌ها تخلف محسوب می‌شود. همچنین براساس این تبصره درآمد و منابع سازمان‌ها و شرکت‌ها باید ابتدا به حساب خزانه شهرداری تهران واریز شود و شهرداری تهران موظف است حداکثر ظرف مدت ۱۰ روز معادل وجوه مذکور را پس از کسر سهم سود هر یک از واحدها طبق بودجه مصوب به حساب سازمان و شرکت ذی‌ربط مسترد کند.

همچنین این تبصره شهرداری تهران را موظف کرده تا گزارش تحقق درآمدها و سایر منابع تامین اعتبار و عملکرد اعتبارات هزینه‌ای، تملک دارایی‌های مالی و سرمایه‌ای خود را به تفکیک پروژه‌ها و فعالیت‌ها هر شش ماه یک‌بار به شورای شهر تهران ارائه کند. به گفته اعضای شورای شهر، تعیین مهلت و محل بازگشت درآمدهای سازمان‌ها و شرکت‌های شهرداری در قالب تبصره یکم سبب می‌شود تا شهرداری از اجرای پروژه‌های فاقد و مازاد در شهر منع شود. در مقابل همچون سال‌های گذشته برای اجرای پروژه‌های خارج از برنامه (همچون بوستان یاس) یا هزینه‌کرد بیش از اعتبار مصوب می‌تواند از یک راهکار ساده یعنی کسب مجوز از شورا اقدام کند.

از سوی دیگر با تصویب این تبصره شهرداری موظف می‌شود ظرف یک زمان مشخص درآمد هر سازمان یا شرکت را به خودش بازگرداند. تعیین قید زمان و مکان برای بازگشت درآمدها پس از واریز به خزانه شهرداری به این دلیل است که طی سال‌های گذشته برخی سازمان‌ها همچون آتش‌نشانی نسبت به واریز نشدن درآمدشان از خزانه انتقاد داشتند. چراکه پیش از این درآمدهای واریز شده به حساب خزانه با نظر شهردار تهران و اولویت‌های تعیین شده از سوی وی میان اعضای خانواده شهرداری تهران تقسیم‌بندی و واریز می‌شد. به گفته اعضای شورای شهر تهران همچنین فرآیند جدید در نحوه واریز درآمدها به حساب خزانه شهرداری و بازگشت معادل وجوه واریزی به حساب شرکت‌ها و سازمان‌ها در یک زمان مشخص، انگیزه سازمان‌ها و شرکت‌ها را برای اجرای قانون افزایش می‌دهد.



فقر شهربازی درپایتخت

۱۱ میلیاردتومان سهم پروژه‌های تفریحی وگردشگری شهر تهران از لایحه بودجه سال ۹۵ شهرداری تهران است. این رقم به اعتقاد کارشناسان شهری و برخی ازاعضای شورای شهر اعتبار اندکی برای ایجاد مراکز تفریحی و گردشگری در شهر تهران است و تنها می‌تواند هزینه مطالعه و مکان‌یابی پروژه‌های تفریحی شهر را تامین کنند !

کارشناسان شهری می‌گویند شهر تهران به شدت از فقر شهربازی رنج می‌برد وپایتخت تنها یک شهربازی با تجهیزات قدیمی دارد. به گفته کارشناسان شهری در دنیا مسوولیت ساخت مکان‌های تفریحی مانند شهربازی‌ها برعهده دولت‌های محلی (شهرداری ها) است با این تفاوت که در این شهرها،مدیریت واحد شهری سال‌ها است اجرایی شده ومسوولیت ساخت شهربازی همراه با اعتبار مورد نیاز به شهرداری‌ها واگذار شده است. به اعتقاد برخی از کارشناسان شهری به رغم نیاز تهران به مراکز تفریحی همچون شهربازی در سال‌های گذشته، احداث این نوع مراکز صرفا بر اساس جهت گیرهای فردی شتاب گرفته یا متوقف شده است. این در حالی است که ایجاد این نوع مراکز از نیازهای اصلی شهروندان تهرانی است. شهروندانی که وقت زیادی را در ترافیک و آلودگی هوا سپری می‌کنند نیاز به ایجاد فضاهای تفریحی و فضای شهری با نشاط‌تری دارند. برخی از اعضای شورای شهر تهران نیز کمبود فضاهای تفریحی در شهر تهران را حاصل تمرکز بیش از حد مدیریت شهری تهران بر تشویق سرمایه‌گذاران به احداث انواع برج ساختمانی و مجتمع‌های تجاری می‌دانند که در عمل باعث شده فرصتی برای فکر کردن و برنامه‌ریزی نسبت به نیازهای تفریحی و گردشگری پایتخت برای مدیران به وجود نیاید. با وجود آنکه تمامی کارشناسان و اعضای پارلمان شهری معتقدند مسوولیت ایجاد فضاهای فرهنگی با شهرداری است، اما تاکید می‌کنند مدیریت شهری باید برای ساخت پروژه‌های تفریحی ازمشارکت بخش خصوصی نیز بهره بجویند.به اعتقاد آنها رقم 11 میلیارد رقم ناچیزی برای پروژه‌های گردشگری و تفریحی شهر تهران است و این بودجه تنها می‌تواند هزینه مطالعات و جانمایی این پروژه‌ها را تامین کند و در صورتی که قرار باشد پروژه جدید تفریحی برای تهران تعریف شود باید یک ردیف بودجه مستقل برای آن تعریف شود. اعضای شورای شهر تهران به علاقه بخش خصوصی در سرمایه‌گذاری پروژه‌های تفریحی امیدوار هستند و معتقدند نباید منابع مالی اصلی تهران به‌طور مستقیم صرف این نوع پروژه‌ها که به دلیل سود‌آوری بخش خصوصی علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در آن است، شود. شهرداری تهران برای احداث مراکز تفریحی و گردشگری می‌تواند از محل واگذاری زمین‌های ذخیره و تخفیف بر عوارض پروانه سرمایه‌گذار جذب کند.

فقر تفریح در بودجه پایتخت