برای صد ساله شدن باید نخست متولد شد
ارزش‌ها و ویژگی‌های تیم‌های خلاق
هفته پیش در مورد پندارهای نادرست درباره خلاقیت و اشتباهاتی که بسیاری از مدیران تازه کار در ارتباط با خلاقیت دچار آن می‌شوند مطالبی ارائه شد. پس از آگاهی از این سوءتعبیر‌ها باید به این مساله توجه کرد که خلاقیت هنگامی شکل می‌گیرد که ترکیب مناسبی از افراد زبده و کارآمد برای حل یک مشکل یا بهره‌گیری از یک فرصت دور هم گرد می‌آیند. همه مدیران به‌ویژه مدیران تازه کاری که به دنبال ایجاد تیم‌های خلاق هستند در ابتدا باید به‌طور روشن و دقیق بدانند که چرا چنین گروهی ارزشمند است و تیم‌های خلاق دارای چه ویژگی‌ها و توانمندی‌هایی هستند و پس از رسیدن به این آگاهی است که می‌توانند و باید رهبری چنین تیم‌هایی را آغاز کنند.
هفته پیش در مورد پندارهای نادرست درباره خلاقیت و اشتباهاتی که بسیاری از مدیران تازه کار در ارتباط با خلاقیت دچار آن می‌شوند مطالبی ارائه شد. پس از آگاهی از این سوءتعبیر‌ها باید به این مساله توجه کرد که خلاقیت هنگامی شکل می‌گیرد که ترکیب مناسبی از افراد زبده و کارآمد برای حل یک مشکل یا بهره‌گیری از یک فرصت دور هم گرد می‌آیند. همه مدیران به‌ویژه مدیران تازه کاری که به دنبال ایجاد تیم‌های خلاق هستند در ابتدا باید به‌طور روشن و دقیق بدانند که چرا چنین گروهی ارزشمند است و تیم‌های خلاق دارای چه ویژگی‌ها و توانمندی‌هایی هستند و پس از رسیدن به این آگاهی است که می‌توانند و باید رهبری چنین تیم‌هایی را آغاز کنند.
ارزش تیم‌های خلاق
فعالیت خلاقانه با ترکیب شدن استعدادها و توانمندی‌های شخصی متفاوتی شکل می‌گیرد که به ندرت در یک فرد واحد یافت می‌شود. به عنوان مثال، در یک تیم خلاق هر کدام از اعضا باید با دیدی باز و خاص به یک مشکل بنگرند و هر کدام از آنها راه‌حل خلاقانه و مبتکرانه برای برطرف ساختن آن مشکل ارائه دهند. بنابراین، تیم‌های خلاق - یعنی گروه‌هایی که در آنها اعضایی با مهارت‌ها و استعدادهای متفاوت اما مکمل یکدیگر وجود دارند - از اهمیت فزاینده‌ای در اقتصاد امروز برخوردارند. یک تیم خلاق دارای آن چنان بازدهی بالایی است که مقایسه آن با بازدهی ناشی از خلاقیت تک تک افراد تیم را غیرممکن می‌سازد. البته شما به عنوان مدیر، یکی از اعضای تیم محسوب می‌شوید و شما هم می‌توانید در راستای گسترش پتانسیل خلاقیت گروه گام بردارید. در اینجا عوامل توسعه پتانسیل خلاقیت را ذکر می‌کنیم:
۱- اعضای تیم خلاق باید خود را در مسیر اهداف و ویژگی‌های گروه قرار دهند و در راستای تحقق ارزش‌ها و اهداف گروه گام بردارند و منافع گروه را منافع خود بپندارند.
2- اعضای تیم خلاق باید به فعالیت‌هایی بپردازند که با انگیزه‌ها و علائق آنها همخوانی داشته باشد. به‌عنوان مثال، اگر یک عضو گروه عاشق کارهای گرافیکی است، می‌تواند آن بخش از پروژه خلاقانه تیم را برعهده بگیرد که مربوط به نحوه بسته‌بندی جذاب‌تر محصولات شرکت است.
۳- اعضای تیم خلاق باید کاملا باز فکر کنند. آنها باید از هرگونه تصمیم‌گیری عجولانه و سرسری اجتناب کنند و تمام ایده‌های جدید را بیازمایند و از بروز مشکلات و اتفاقات زودگذر نهراسند. اعضای گروه همیشه باید به دنبال یافتن راهی برای ارائه ایده‌های نو و غافلگیر کردن دیگران باشند.
4- اعضای تیم خلاق باید جور دیگر ببینند. جور دیگر دیدن و امتحان کردن مسیرهای جدید از جمله نیازهایی است که در یک تیم خلاق باید به‌طور کامل برآورد شود. اعضای تیم باید از جرقه‌هایی که در ذهن شان زده می‌شود، به بهترین نحو بهره‌گیرند و همیشه آماده آموختن چیزهای جدید باشند. آنها حتی می‌توانند در کلاس‌هایی که هیچ ارتباطی به حوزه کاری شان ندارد، شرکت کنند و از آنها ایده بگیرند تا از نتایج به‌دست آمده برای مقابله با چالش‌های محیط کار استفاده کنند.
۵- اعضای گروه باید فرصت‌هایی برای ارتباطات غیررسمی و غیرکاری با هم به وجود آورند. آنها باید از فرصت‌های غیرمترقبه‌ای که گاه در نتیجه تبادل غیررسمی اطلاعات و ایده‌ها به دست می‌آید، نهایت استفاده را ببرند. فکرها و ایده‌های خلاقانه بسیاری در جریان تعاملات و ارتباطات غیرکاری به وجود می‌آیند که باید از آنها بهره‌برداری کرد.
ویژگی‌های تیم‌های خلاق
برای ایجاد تیمی که بیشترین خلاقیت را ارائه دهد، باید ترکیب گروه را با دقت مورد بررسی قرار داد. شما باید مطمئن شوید که گروهتان به عنوان یک مجموعه دارای کلیه مهارت‌ها و توانایی‌های لازم برای تولید ایده‌های خلاق هست. گام نخست در این میان عبارت است از: جست‌وجوی ویژگی‌ها و تفکرات متناقضی که وجه تمایز گروه‌های خلاق از سایر گروه‌ها است. یک تیم خلاق به اعضایی نیاز دارد که ترکیبی باشند از ذهن پاک و تجربه، آزادی و دیسیپلین، بازیگوشی و حرفه‌ای‌گری و بداهه گویی و در عین حال سنجیده‌گویی. یک تیم خلاق همیشه به ذهن‌های پاکی نیازمند است که همیشه جست‌وجوگر، کنجکاو و مشتاق هستند و در مورد همه‌چیز سوال می‌کنند و همیشه به دنبال نوآفرینی هستند.
توجه به تنوع فکری
یک تیم خلاق علاوه‌بر نیاز به ترکیبی از ویژگی‌ها و کیفیت‌های متناقض به تنوع فکری نیز نیازمند است. تنوع فکری هنگامی شکل می‌پذیرد که اعضای گروه با دانش‌ها و توانایی‌های گوناگون و متنوع در کنار هم قرار گرفته باشند و از روش‌های متفاوت تفکر و عمل برخوردار باشند. به عبارت روشن‌تر، آنها باید طیف متنوعی از روش‌های فکری ترجیحی را ارائه دهند، اما روش‌های فکری ترجیحی چه هستند و به چه کار می‌آیند؟ هر فردی از نگرش خاصی نسبت به محیط اطراف خود برخوردار است و جهان را به گونه‌ای خاص می‌بیند. او در برخورد با یک مشکل، آن را با دید خاصی می‌نگرد و راه‌حل‌های خاص خود را برای حل آن در ذهن می‌پروراند، راه‌حل‌هایی که بیشترین همخوانی را با علایق و ذهنیات او دارند. هیچ کدام از این روش‌های فکری نسبت به سایر روش‌ها برتری ندارند و فقط می‌توانند متفاوت با بقیه باشند.
چنین تنوع و تکثری در یک گروه خلاق، عنصری کلیدی و ضروری است و به گسترش خلاقیت گروه کمک شایانی می‌کند و از بطن همین روش‌های فکری متفاوت است که محصولات، خدمات و فرآیندهای خلاقانه سربرمی آورد. یک مدیر نمی‌تواند و نباید یک روش فکری ترجیحی واحد را به همه اعضای گروه تحمیل کند بلکه باید از آنها یک معجون و ترکیب جادویی و ارزشمند بسازد که برای تولید ایده‌های خلاقانه مورد استفاده قرار گیرند.و اما نکته آخر: تنوع فکری به مانند تنوع نژادی یا جنسی نیست که اگرچه در اغلب موارد موجب توسعه طیف فکری گروه می‌شوند اما موفقیت گروه را تضمین نمی‌کنند، همان‌طور که افرادی با جنسیت و نژادهای مختلف به روش‌های گوناگونی می‌اندیشند. افرادی از یک جنس و یک نژاد نیز می‌توانند کاملا متفاوت از هم فکر کنند. بنابراین، به جای توجه بیش از حد به تنوع نژادی و جنسیتی باید روی تنوع روش‌های فکری، تخصص‌ها و مهارت‌هایی که با استفاده از آنها می‌توان به جنگ مشکلات رفت، تمرکز کرد.
ارزش تیم‌های خلاق
فعالیت خلاقانه با ترکیب شدن استعدادها و توانمندی‌های شخصی متفاوتی شکل می‌گیرد که به ندرت در یک فرد واحد یافت می‌شود. به عنوان مثال، در یک تیم خلاق هر کدام از اعضا باید با دیدی باز و خاص به یک مشکل بنگرند و هر کدام از آنها راه‌حل خلاقانه و مبتکرانه برای برطرف ساختن آن مشکل ارائه دهند. بنابراین، تیم‌های خلاق - یعنی گروه‌هایی که در آنها اعضایی با مهارت‌ها و استعدادهای متفاوت اما مکمل یکدیگر وجود دارند - از اهمیت فزاینده‌ای در اقتصاد امروز برخوردارند. یک تیم خلاق دارای آن چنان بازدهی بالایی است که مقایسه آن با بازدهی ناشی از خلاقیت تک تک افراد تیم را غیرممکن می‌سازد. البته شما به عنوان مدیر، یکی از اعضای تیم محسوب می‌شوید و شما هم می‌توانید در راستای گسترش پتانسیل خلاقیت گروه گام بردارید. در اینجا عوامل توسعه پتانسیل خلاقیت را ذکر می‌کنیم:
۱- اعضای تیم خلاق باید خود را در مسیر اهداف و ویژگی‌های گروه قرار دهند و در راستای تحقق ارزش‌ها و اهداف گروه گام بردارند و منافع گروه را منافع خود بپندارند.
2- اعضای تیم خلاق باید به فعالیت‌هایی بپردازند که با انگیزه‌ها و علائق آنها همخوانی داشته باشد. به‌عنوان مثال، اگر یک عضو گروه عاشق کارهای گرافیکی است، می‌تواند آن بخش از پروژه خلاقانه تیم را برعهده بگیرد که مربوط به نحوه بسته‌بندی جذاب‌تر محصولات شرکت است.
۳- اعضای تیم خلاق باید کاملا باز فکر کنند. آنها باید از هرگونه تصمیم‌گیری عجولانه و سرسری اجتناب کنند و تمام ایده‌های جدید را بیازمایند و از بروز مشکلات و اتفاقات زودگذر نهراسند. اعضای گروه همیشه باید به دنبال یافتن راهی برای ارائه ایده‌های نو و غافلگیر کردن دیگران باشند.
4- اعضای تیم خلاق باید جور دیگر ببینند. جور دیگر دیدن و امتحان کردن مسیرهای جدید از جمله نیازهایی است که در یک تیم خلاق باید به‌طور کامل برآورد شود. اعضای تیم باید از جرقه‌هایی که در ذهن شان زده می‌شود، به بهترین نحو بهره‌گیرند و همیشه آماده آموختن چیزهای جدید باشند. آنها حتی می‌توانند در کلاس‌هایی که هیچ ارتباطی به حوزه کاری شان ندارد، شرکت کنند و از آنها ایده بگیرند تا از نتایج به‌دست آمده برای مقابله با چالش‌های محیط کار استفاده کنند.
۵- اعضای گروه باید فرصت‌هایی برای ارتباطات غیررسمی و غیرکاری با هم به وجود آورند. آنها باید از فرصت‌های غیرمترقبه‌ای که گاه در نتیجه تبادل غیررسمی اطلاعات و ایده‌ها به دست می‌آید، نهایت استفاده را ببرند. فکرها و ایده‌های خلاقانه بسیاری در جریان تعاملات و ارتباطات غیرکاری به وجود می‌آیند که باید از آنها بهره‌برداری کرد.
ویژگی‌های تیم‌های خلاق
برای ایجاد تیمی که بیشترین خلاقیت را ارائه دهد، باید ترکیب گروه را با دقت مورد بررسی قرار داد. شما باید مطمئن شوید که گروهتان به عنوان یک مجموعه دارای کلیه مهارت‌ها و توانایی‌های لازم برای تولید ایده‌های خلاق هست. گام نخست در این میان عبارت است از: جست‌وجوی ویژگی‌ها و تفکرات متناقضی که وجه تمایز گروه‌های خلاق از سایر گروه‌ها است. یک تیم خلاق به اعضایی نیاز دارد که ترکیبی باشند از ذهن پاک و تجربه، آزادی و دیسیپلین، بازیگوشی و حرفه‌ای‌گری و بداهه گویی و در عین حال سنجیده‌گویی. یک تیم خلاق همیشه به ذهن‌های پاکی نیازمند است که همیشه جست‌وجوگر، کنجکاو و مشتاق هستند و در مورد همه‌چیز سوال می‌کنند و همیشه به دنبال نوآفرینی هستند.
توجه به تنوع فکری
یک تیم خلاق علاوه‌بر نیاز به ترکیبی از ویژگی‌ها و کیفیت‌های متناقض به تنوع فکری نیز نیازمند است. تنوع فکری هنگامی شکل می‌پذیرد که اعضای گروه با دانش‌ها و توانایی‌های گوناگون و متنوع در کنار هم قرار گرفته باشند و از روش‌های متفاوت تفکر و عمل برخوردار باشند. به عبارت روشن‌تر، آنها باید طیف متنوعی از روش‌های فکری ترجیحی را ارائه دهند، اما روش‌های فکری ترجیحی چه هستند و به چه کار می‌آیند؟ هر فردی از نگرش خاصی نسبت به محیط اطراف خود برخوردار است و جهان را به گونه‌ای خاص می‌بیند. او در برخورد با یک مشکل، آن را با دید خاصی می‌نگرد و راه‌حل‌های خاص خود را برای حل آن در ذهن می‌پروراند، راه‌حل‌هایی که بیشترین همخوانی را با علایق و ذهنیات او دارند. هیچ کدام از این روش‌های فکری نسبت به سایر روش‌ها برتری ندارند و فقط می‌توانند متفاوت با بقیه باشند.
چنین تنوع و تکثری در یک گروه خلاق، عنصری کلیدی و ضروری است و به گسترش خلاقیت گروه کمک شایانی می‌کند و از بطن همین روش‌های فکری متفاوت است که محصولات، خدمات و فرآیندهای خلاقانه سربرمی آورد. یک مدیر نمی‌تواند و نباید یک روش فکری ترجیحی واحد را به همه اعضای گروه تحمیل کند بلکه باید از آنها یک معجون و ترکیب جادویی و ارزشمند بسازد که برای تولید ایده‌های خلاقانه مورد استفاده قرار گیرند.و اما نکته آخر: تنوع فکری به مانند تنوع نژادی یا جنسی نیست که اگرچه در اغلب موارد موجب توسعه طیف فکری گروه می‌شوند اما موفقیت گروه را تضمین نمی‌کنند، همان‌طور که افرادی با جنسیت و نژادهای مختلف به روش‌های گوناگونی می‌اندیشند. افرادی از یک جنس و یک نژاد نیز می‌توانند کاملا متفاوت از هم فکر کنند. بنابراین، به جای توجه بیش از حد به تنوع نژادی و جنسیتی باید روی تنوع روش‌های فکری، تخصص‌ها و مهارت‌هایی که با استفاده از آنها می‌توان به جنگ مشکلات رفت، تمرکز کرد.
منبع: Harvard Business Review
مترجم: سید حسین علوی لنگرودی
ارسال نظر