ابزار تصمیم‌گیری
سیدمحمد اعظمی‌نژاد عضو هیات‌رئیسه کمیته تخصصی توسعه - انجمن مدیریت منابع انسانی ایران منبع: Bain & company بدون شک تصمیم‌گیری در هر سازمانی موضوع بسیار مهمی است. برای رهبری مناسب و بازاریابی موفق گریزی جز اتخاذ تصمیمات سریع و دقیق وجود ندارد. طراحی و پیاده‌سازی یک استراتژی موفق نیز نیازمند تصمیم‌گیری مناسب است.
باتوجه به مطالعات اخیر انجام شده در موسسهBain and Company، اکثر سازمان‌ها پتانسیل و توانایی تصمیم‌گیری‌های کلیدی تا بیش از دو برابر وضعیت فعلی خود را دارند. اگر به میزان اثربخشی تصمیمات عددی به صفر تا صد تعلق گیرد، در این مطالعه مشاهده شده که بهترین شرکت امتیازی معادل ۷۱ را کسب کرده است؛ این در حالی است که اغلب شرکت‌های مورد مطالعه میانگین امتیازی برابر ۲۸ را به‌دست آورده‌اند.
مدل RAPID، ابزاری ساده و موثر برای تصمیم‌گیری حرفه‌ای در سازمان است که در این نوشتار به شما معرفی می‌شود.

معرفی ابزار
این ابزار برای نخستین بار توسط Paul Rogers و Marcia Blenko معرفی شده است. واژه RAPID مخفف نقش‌های مختلفی است که افراد می‌توانند در فرآیند تصمیم‌گیری داشته باشند. هدف این ابزار، ایجاد روشی نظام‌مند برای مشارکت بهتر اعضای یک تیم کاری یا سازمان برای تصمیم‌گیری است. ضمن اینکه استفاده از این ابزار موجب می‌شود از اتخاذ تصمیمات اشتباه گذشته جلوگیری شود.
ابزار مدل RAPID از اجزای زیر تشکیل تشکیل شده است:

Recommender (پیشنهاددهنده): یکی از اجزای مهم هر تصمیم‌گیری عضو پیشنهاددهنده است. فرد پیشنهاددهنده طرحی پیشنهادی برای تصمیمات کلیدی ارائه می‌کند، اطلاعات ورودی را گردآوری می‌کند، داده‌های موجود را تجزیه و تحلیل می‌کند و انتخابی معقول پیشنهاد می‌دهد. این فرد با دیگر افراد حاضر در مدل RAPID به خوبی تعامل می‌کند، نظرات آنها را می‌شنود و در پیشنهاد نهایی لحاظ می‌کند.
Input (ورودی): در ابزار RAPID، فردی که نقش ورودی (I) را به عهده می‌گیرد، وظیفه مشورت دادن به پیشنهاددهنده (R) را بر عهده دارد. این فرد اختیار رای دادن یا لغو تصمیمات را ندارد و تنها از او در تصمیمات مشاوره گرفته می‌شود. معمولا در سازمان کسانی که دانش و تجربه مناسبی داشته، اما فاقد پست شغلی باشند، عهده‌دار نقش ورودی(I) خواهند بود.
with Agree (تاییدکننده): در این ابزار تاییدکننده نهایی یک پیشنهاد برای تصمیم‌گیری، فردی است که از قدرت و اختیارات بالایی برخوردار است و ممکن است براساس صلاحیت‌های حرفه‌ای که در اختیار دارد، به تصمیمات پیشنهادی، مواردی را پیشنهاد کند. نقش A در تصمیم‌گیری مهم است، چراکه نشان می‌دهد تصمیم پیشنهادی یک حمایت‌کننده قدرتمند را با خود به همراه دارد. به‌طور کلی فردی که این نقش را در تصمیم‌گیری‌ها به‌عهده می‌گیرد، زمان و تلاش زیادی برای بررسی کامل و تایید آن صرف می‌کند.
Decider (تصمیم‌گیرنده): کسی که بالاترین سطح قدرت و اختیارات را دارد و تنها فردی که مدیریت منابع شامل کارکنان، مالی و...- را به عهده دارد، نقش تصمیم‌گیرنده (D) را بازی می‌کند. گاه مشاهده می‌شود نقش D را چند نفر به‌عهده می‌گیرند، برای مثال در ساختار هیات‌مدیره شرکت‌ها، نقش D به کل اعضای هیات‌مدیره واگذار شده است.
Perfomer (انجام‌دهنده): نقش P در این ابزار، به اجرا رساندن تصمیمی است که گرفته شده است. معمولا از این نقش به «سرباز» تعبیر می‌شود به این معنا که بدون آنکه بتواند تاثیر بر تصمیم فرمانده خود داشته باشد، ملزم به اجرای بی‌چون و چرای آن است.
ابزار مدل RAPID این امکان را به سازمان می‌دهد که به‌طور عمیق‌تری به تصمیم‌گیری بپردازد. در این ابزار علاوه‌بر اینکه برای هریک از اعضای درگیر در تصمیم‌گیری، سهمی برای مشارکت در نظر گرفته شده است، با روشن کردن وظایف حدود و مرزهایی نیز برای جلوگیری از بروز تعارض تعیین شده است. با استفاده از این ابزار هر فردی پاسخگوی مسوولیتی است که در فرآیند تصمیم‌گیری به دوش وی نهاده شده است.
ممکن است استفاده از این ابزار فرآیند تصمیم‌گیری را با کندی مواجه کند، اما در عوض دقت و تعمق در تصمیمات یکی از خروجی‌های مهم آن است.
ابزار RAPID، موجب می‌شود تا افراد تصمیمات بهتر و تاثیرگذاری بیشتری در سازمان داشته باشند، علاوه‌بر این به دستیابی کارآمدتر و موثرتر سازمان به اهداف تعیین شده کمک می‌کند.
اکثر سازمان‌ها می‌توانند از این ابزار استفاده کنند اما موارد کلیدی استفاده از این ابزار شامل «درک کامل ابزار»، «درک نیاز دقیق سازمان از ابزار RAPID» و «ارزیابی به هنگام تصمیمات پیشرو» است.
به یاد داشته باشیم نقطه شروع تصمیمات بهتر، نقطه پایانی تصمیمات نامناسب است. (برایان تریسی)
www.hrjournalist.com