راهگشای مدیران در سرمایه‌گذاری

کتاب «حقوق سرمایه‌گذاری خارجی در پرتو قانون و قراردادهای سرمایه‌گذاری» در چهار دفتر تحت عناوین ۱- قانون تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی در نظم حقوقی کنونی، ۲- قراردادهای جوینت ونچر، ۳- قراردادهای نفتی، ۴- قراردادهای ساخت، بهره‌برداری و انتقال (بی. او. تی) و در ۱۱۷۴ صفحه درخصوص قراردادهای رایج در عرصه سرمایه‌گذاری خارجی تالیف شده است. کتاب مزبور دارای ویژگی‌های کاربردی و حرفه‌ای فراوانی است و برای شرکت‌های تجاری، سرمایه‌گذاری و صنعتی منبع بسیار مفید و موثری محسوب می‌شود. عمده اسناد قراردادی مورد استناد در این کتاب حاصل تجربیات عملی به‌عنوان مشاور، وکیل و تنظیم‌کننده این قراردادها در طول سال‌های حضور شرکت‌های خارجی در ایران است که به همت دکتر علی حاتمی و اسماعیل کریمیان به رشته تحریر در آمده است. در این نوشتار به معرفی اجمالی دفترهای اول و دوم این کتاب پرداخته خواهد شد.

دفتر نخست: قانون تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی در نظم حقوقی کنونی

۱- در دفتر نخست که به‌عنوان کلیات حقوق سرمایه‌گذاری خارجی می‌توان از آن یاد کرد به شرح عبارات و اصطلاحات مواد قانون تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی مصوب ۱۳۸۰ و آیین‌نامه اجرایی آن پرداخته شده است. در این دفتر به فراخور هر ماده از قانون، توضیحات لازم بر حسب نقش آن ماده در حقوق سرمایه‌گذاری خارجی ارائه شده و به این وسیله جایگاه هر ماده در تحقق سرمایه‌گذاری خارجی به‌صورت کاربردی تبیین شده است. این دفتر دربرگیرنده شرایط حرفه‌ای و قانونی لازم برای سرمایه‌گذاری خارجی در ایران از سوی شرکت‌های خارجی یا شرکت‌های ایرانی است که قصد تشکیل جوینت ونچر باشرکت‌های خارجی را دارند.

۲- در این دفتر، قوانین مرتبط با قانون تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی نیز متناسب با تاثیری که در موضوعات مورد بحث در حقوق سرمایه‌گذاری خارجی و قراردادها داشته است مورد بررسی قرار گرفته و سعی شده با عیان کردن ماهیت قانون در آینه عمل، نواقص و خلأهای موجود تبیین شود.

۳- در این دفتر سعی شده است تمامی مباحث مربوط به حقوق سرمایه‌گذاری خارجی شامل انواع سرمایه خارجی، سرمایه‌گذار خارجی، سرمایه‌گذاری خارجی، ترتیبات قراردادی سرمایه‌گذاری خارجی، عوامل سرمایه‌گذاری خارجی، تضمین سرمایه‌گذاری خارجی، استانداردهای رفتاری با سرمایه‌گذار خارجی، سلب مالکیت، ملی کردن، مصادره و حمایت‌های قانونی و قراردادی از سرمایه‌گذاری خارجی در مقابل این اقدامات، شرایط عمومی پذیرش سرمایه‌گذاری خارجی، اهداف سرمایه‌گذاری خارجی، موانع و محدودیت‌های سرمایه‌گذاری خارجی، مقررات ورود، پذیرش و خروج سرمایه خارجی، حل و فصل اختلافات ناشی از سرمایه‌گذاری، کنوانسیون‌های راجع به سرمایه‌گذاری خارجی، معاهدات دو یا چندجانبه سرمایه‌گذاری، آژانس‌های ملی و بین‌المللی تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی، رویه قضایی و دکترین سرمایه‌گذاری خارجی و سایر شاخه‌های مرتبط با آن مانند حقوق قراردادها، حقوق مالکیت فکری، حقوق کار، حقوق بانکی و... به‌صورت کاربردی تجزیه و تحلیل شود.

۴- در این دفتر مباحث راجع به حقوق مالکیت فکری شامل حق اختراع، علامت تجاری، اسم تجاری، دانش فنی و... با رویکرد به‌کارگیری هر یک در بنگاه اقتصادی سرمایه‌پذیر و در ارتباط با حقوق سرمایه‌گذاری خارجی، به‌وسیله تفسیر قانون «ثبت‌اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری» مصوب ۷/۸/۱۳۸۶ و کنوانسیون‌های مربوطه شامل کنوانسیون پاریس، معاهده همکاری حق اختراع و موافقت‌نامه مادرید و پروتکل آن، به‌صورت کاربردی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

دفتر دوم: قراردادهای جوینت ونچر

۱- دفتر دوم این کتاب، به تفسیر قراردادهای جوینت ونچر و شیوه عملی و حرفه‌ای انعقاد و تکوین این نوع قراردادها اختصاص یافته است. به‌منظور تبیین ماهیت این نوع قراردادها، به شرح قراردادهای مشابه پرداختیم و سپس با توجه به رویکردی که در تفسیر قراردادها برگزیدیم، در فصل دوم این دفتر با تاکید بر نمونه‌های عملی اجرا شده در کشور و پرونده‌های مربوط به آنها، به تفسیر مفاد قراردادهای جوینت ونچر پرداخته و نکات کاربردی این قراردادها را بر حسب مورد بیان کردیم.

۲- در این دفتر با توجه به اهمیت فراوان و کاربرد گسترده قراردادهای جوینت ونچر در پروژه‌های سرمایه‌گذاری، برای اولین بار در ادبیات حقوقی کشور، نحوه شکل‌گیری این مدل قراردادی به صورت کاملا کاربردی مورد بحث قرار گرفته و قراردادهای مقدماتی منتهی به انعقاد موافقت‌نامه اصلی جوینت ونچر تشریح شده است.

در این دفتر تمامی مراحل تکوین جوینت ونچر از تعیین پروژه، بررسی‌های موشکافانه (Due Diligence)، مطالعات امکان‌سنجی (Feasibility Studies)، تدوین طرح تجاری (Business Plan) و فرآیند کلی انعقاد این قراردادها شامل امضای موافقت‌نامه رازداری یا عدم افشای اطلاعات (NDA‌)، تفاهم‌نامه (MOU‌)، موافقت‌نامه پایه (Basic Agreement)، موافقت‌نامه سهامداری (Shareholding Agreement) و موافقت‌نامه کمیته مدیریت مشترک(Joint Management Committee Agreement) مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است.

۳- در این دفتر پرونده‌های متعددی بر حسب موضوعات طرح‌شده در لابه‌لای شروط به اختصار مورد بحث قرار گرفته و آرای دادگاه‌ها یا داوری در هر مورد نقد و بررسی شده است. هدف از ذکر این پرونده‌ها که در عمده موارد به دفتر حقوقی بین‌المللی نگارنده ارجاع شده است، تشریح شروط اختلاف‌برانگیز قراردادهای جوینت ونچر در رویه داوری و محاکم بوده است تا به این وسیله بر فایده علمی و عملی مباحث افزوده شود. با مباحث دو دفتر بعدی در هفته بعد در همین ستون آشنا می‌شویم.

این کتاب به‌وسیله انتشارات تیسا (www.teesa.ir) به چاپ رسیده و در خرداد ۹۳ منتشر شده است.