ابزار حرکت به سوی فرهنگ حداکثر عملکرد
سید محمد اعظمی نژاد* منبع: Mindtools نحوه برخورد افراد سازمان شما با تغییر چگونه است؟ آیا کارکنان شما با شنیدن خبر هر تغییر جدیدی در سازمان، برای عدم انجام آن تلاش می‌کنند؟ یا با واکنشی مثل «چه ایده فوق‌العاده‌ای، این تغییر می‌تواند سازمان را متحول کند!»
از تغییر در سازمان استقبال می‌کنند. فرهنگ سازمانی، نیروی قدرتمندی است که می‌تواند بر فرآیند تغییر، تاثیر مستقیم داشته باشد. فرهنگ به عنوان مجموعه‌ای از نگرش‌ها، باورها، تجارب و ارزش‌های موجود در هر سازمان و رفتار جاری است که کارکنان -چه مثبت و چه منفی- در سازمان از خود بروز می‌دهند. وقتی موفقیت در تغییر برای سازمان مهم باشد-که اغلب هم هست- عوامل فرهنگی اهمیتی دوچندان پیدا می‌کنند. اگر سازمانی تجربه منفی در مورد تغییر در کارنامه خود داشته باشد، برنامه‌ریزی و اجرای تغییر بعدی در آن بسیار دشوار خواهد بود. به همین ترتیب اگر فرهنگ غالب یک سازمان مفهوم«اگر فکر می‌کنید موفق نمی‌شوید، پس تغییر را متوقف کنید!» باشد، سازمان همواره با مقاومت‌های شدید در برابر تغییر روبه‌رو خواهد بود.
ایجاد تغییرات در سازمان همیشه با دشواری همراه است، اما زمانی که مقاومت‌های سازمانی در برابر تغییر ناشی از عوامل فرهنگی باشد، شرایط ناامیدکننده تر خواهد بود، چرا که عوامل فرهنگی به سختی قابل تشخیص هستند.
همانطور که عوامل فرهنگی می‌توانند موانع مهمی برای تغییر در سازمان باشند، به همان اندازه هم تاثیر مثبت در رسیدن به اهداف تغییر دارند. برای غلبه بر موانع فرهنگی، یکی از بهترین راه‌حل‌ها، شناخت فرهنگ حداکثر بهره‌وری در سازمان است. وقتی بدانید که «باید» دقیقا چه چیزی را در سازمان ترویج کنید، پیدا کردن راهی برای انجام آن، آسان تر خواهد بود.
ویژگی‌های فرهنگ حداکثر عملکرد
یکی از تفاوت های اصلی بین فرهنگ حداکثر عملکرد و فرهنگ‌های با عملکرد پایین، توانایی سازگاری با تغییر است. در اغلب موارد یک سازمان با فرهنگ عملکرد پایین، موانعی زیادی بر سر راه تغییر دارد، اما وقتی سازمانی پذیرش مناسب‌تری نسبت به تغییر داشته باشد، با سهولت بیشتری آن را پیاده‌سازی می‌کند و احتمال بیشتری برای کسب موفقیت دارد. در جدول زیر ویژگی‌های فرهنگی دو نوع سازمانی که از تغییر حمایت می‌کنند یا مانع آن هستند نمایش داده شده است. بررسی کنید سازمان شما به سمت کدام‌یک از ستون‌های این جدول متمایل است:


اگر در سازمانی موانع ذکر شده در جدول بالا، وجود داشته باشد، نشان‌دهنده این است که آمادگی لازم برای تغییر وجود ندارد و باید برای رفع موانع، برنامه‌ریزی اجرایی دقیقی صورت پذیرد. با وجود اینکه ماهیت موانع فرهنگی در سازمان شما کاملا منحصربه‌فرد است، اما راهکارهای عمومی برای رفع موانع موجود فرهنگی و رسیدن به ویژگی‌های یک سازمان با فرهنگ عملکرد حداکثر وجود دارد:
۱) اگر برای هر تغییری پاداش در نظر بگیرید، احتمالا به نتیجه می‌رسید. هنگامی که فرهنگ در حال تغییراست، شما نیاز به بروز رفتارهای خلاقانه و ویژه‌ای برای نشان دادن ویژگی‌های فرهنگی جدید دارید. برای مثال، اگر فرهنگ فعلی سازمان شما حفظ وضعیت موجود باشد، ممکن است با ایجاد یک برنامه بهبود و پاداش دادن به کسانی که پیشنهادهایی برای بهبود ارائه می‌کنند، این رفتار را بروز دهید. بهره‌برداری جانبی شما از پاداش‌دهی، شناسایی افرادی است که جریان تغییر را به رسمیت می‌شناسد و به خوبی می‌توانید از آنها به عنوان عاملان تغییر در سازمان استفاده کنید.
۲) به آنچه می‌گویید، عمل کنید. وقتی سخن از تغییرات فرهنگی به زبان می‌آید، مهم‌ترین نقش را رهبر سازمان ایفا می‌کند. به عنوان رییس یک سازمان یا یک تیم، باید سایه قدرتمند نفوذ شما روی کارکنان وجود داشته باشد به این معنا که باید در رفتار، نگرش و ارزش‌ها الگویی واقعی در میان همکاران باشید.
۳) کارکنان را به مشارکت و مالکیت تغییر تشویق کنید. رفتار طبیعی انسان در مقابل تغییر، مقاومت است. اگر کارکنان در تغییر پیش روی سازمان احساس دخالت یا مالکیت نکنند، قطعا در مقابل آن از خود مقاومت نشان خواهند داد. افراد سازمان از طریق مشورت و مشارکت واکنش مثبتی به تغییر نشان می‌دهند.
۴) به‌طور مستمر در مورد تغییر صحبت کنید. تغییر یک شبه اتفاق نمی‌افتد و باید برای پذیرش آن وقت زیادی صرف کرد. به همین دلیل باید در هر فرصت ارتباطی در مورد اهمیت و دلایل آن با کارکنان صحبت کنید.
۵) اشتیاق نشان دهید. در نهایت هر تغییری نیاز به شور و شوق دارد. سعی کنید هر روز اشتیاق خود به تغییر را به نمایش بگذارید. با این روش خواهید توانست سرعت تغییر را نیز افزایش دهید.
* عضو هیات‌رییسه کمیته تخصصی توسعه - انجمن مدیریت منابع انسانی ایران (hrjournalist.blogfa.com)