فرهنگ کسب‌وکار در ژاپن - ۳۱ فروردین ۹۰

کوشان غلامی

بخش سوم

سبک مدیریت ژاپنی

مدیریت ژاپنی بر جریان اطلاعات از سطوح پایین به سطوح بالا تاکید دارد. این رویکرد باعث می‌شود اطلاعات بیشتری نسبت به رویکرد مچ‌گیری در اختیار مدیران ارشد قرار گیرد. نتیجتا مشاهده شده است که خط‌مشی‌ها غالبا پیش از آنکه برای تصویب نهایی به رده‌های بالا گزارش شوند، از رده‌های میانی نشات می‌گیرند. یک مزیت آشکار این رویکرد آن است که افرادی که در اجرای تصمیمات نقش دارند، در فرآیند شکل‌گیری آنها نیز حائز جایگاه پویایی هستند. از مدیران انتظار می‌رود هر چه به جایگاه بالاتری در سازمان نائل می‌شوند، افتاده‌تر و ساده‌تر ظاهر شوند. شخصیت فردی و فرهمندی، جزء پیش‌نیازهای مدیریت موثر محسوب نمی‌شوند.

وظیفه کلیدی مدیر ژاپنی، ایجاد فضایی مناسب برای موفقیت گروه است. بدین منظور او باید همواره در دسترس و مشتاق به تشریک دانش خویش با گروه باشد. در ازای این رویکرد باز، وی نیز از اعضای گروه توقع دارد او را در جریان کامل میزان پیشرفت ماموریت بگذارند. این‌گونه رابطه متقابل، شاکله مدیریت موفق و کار تیمی ‌را می‌سازد.

دستورالعمل‌های مدیران ممکن است برای غربیان بی‌نهایت مبهم به نظر برسد؛ و این غالبا موجب سردرگمی ‌و خستگی آنان می‌شود. در نگاه کلان، تفاوت در سبک‌های ارتباطی عامل اصلی این مشکل است. ژاپنی‌ها به عنوان کاربران زبان رمزی (که در آن، آنچه فرد اظهار می‌کند، لزوما منظور اصلی او نیست) نیازمند دستورالعمل‌های مستقیم و صریح نیستند. کارکنان ژاپنی منظور رییس را به فراست درمی‌یابند؛ و واکنش مقتضی را از خود بروز می‌دهند. از این رو هنگامی‌ که وظایف محوله مبهم یا مخدوش به نظر می‌رسند، غالبا لازم است برای شفاف‌سازی آنها سوال کنید. تلاش برای فهم روشن مسائل از ابتدا، بسیار سودمند‌تر از فهم مبهم و تولید نتایج ضعیف یا ایجاد تنش در رابطه است.

شخصیت فردی و فرهمندی، جزء پیش‌نیاز‌های مدیریت موثر محسوب نمی‌شوند.

فرهنگ تجارت ژاپنی

فرهنگ ژاپنی برخلاف اکثر فرهنگ‌های تجارت کشورهای دنیا که کم و بیش متاثر از فرهنگ آمریکایی است، دست نخورده‌تر باقی مانده است. اکثر تاجران و مهاجران در اولین برخورد خود با ژاپنی‌ها احساس خوبی نخواهند داشت، اما معمولا بیشتر آنها بعد از مدتی این احساس را ترک کرده و از همکاران ژاپنی خود درس می‌گیرند.

در فرهنگ تجارت ژاپنی، غیرمعمول نیست که قراردادها بر پایه رابطه‌های خصوصی و خانوادگی بنا شود. یعنی دو نفر باید از قبل با هم آشناییت داشته و همدیگر را خوب بشناسند. به معنای دیگر، عقد قراردادها از روی احترام و آشناییت متقابل انجام می‌گیرد.

تجارت به طریقی انجام می‌گیرد که هر طرف از نظر اخلاقی به طرف مقابل متعهد و مسوول باشد.

ژاپن کشوری است که واژه «ما» به جای «من» در آن ارزش بسیار بالاتری دارد. آنها قبل از به مرحله عمل آوردن هر تصمیم مهمی، آن را به بحث می‌گذارند. گروه‌گرایی به جای فردگرایی در این کشور رونق دارد. شما نیز قبل از اینکه بتوانید پیشنهادات خود را مطرح کرده یا به مرحله عمل درآورید، باید عضو گروه شوید.

برخلاف آمریکایی‌ها که بسیار رک‌گو ‌و‌ روراست هستند، ژاپنی‌ها ترجیح می‌دهند همه مسائل را رک‌و‌روراست به آنها نگویید و آن مطلب را در لفافه و با اشاره مطرح کنید. همه تلاش آنها بر این است که آن نکته و مطلب باعث آزار و ناراحتی کسی نشود و به کسی بر نخورد. برای این منظور باید سعی کنید تا قبل از حرف زدن آن را خوب بررسی کرده و برای جواب دادن به کسی عجله نکنید.

در ژاپن وقت‌شناسی نشانه احترام است. هرچیز که باعث از بین رفتن غرور، شان و اعتبار اجتماعی شود در تجارت و معاملات ژاپنی‌ها بسیار مضر است. برای این منظور شما باید همه توان خود را به کار گیرید تا این احترام حفظ شود. یکی از بهترین راه‌هایی که نشان می‌دهد شما برای طرف مقابلتان احترام زیادی قائل هستید، این است که سر قرارها به موقع بروید و وقت‌شناس باشید.

در این کشور ارائه خدمات به مشتری در اولویت است. اگر به ژاپن سفر کنید، از نزدیک مشاهده خواهید کرد که همه کارمندان و مسوولان همه ادارات، برای خدمت به شما بسیار مشتاق و داوطلب خواهند بود. احتمالا از این مساله بسیار تعجب خواهید کرد. ژاپنی‌ها عقیده دارند که رسیدگی به کارهای ارباب رجوع در اولویت همه امور است.

در ژاپن ترجیح داده می‌شود به جای فرستادن نامه، فکس یا ایمیل، مستقیما تماس گرفته شود. این به آن دلیل است که ارزش قائل شدن برای وقت طرف مقابل بسیار اهمیت دارد.

ژاپن مثل اکثر کشورهای آسیایی خصیصه هدیه دادن را حفظ کرده است. برای مهمان‌های خود هدیه تهیه کنید تا بتوانید از این طریق حس مهمان‌نوازی و علاقه خود را به آنها نشان دهید. برای پرداخت صورتحساب تعارف کنید چرا که این‌کار نشانه احترام است.