مدیریت منابع انسانی
محقق رفتار سازمانی
محقق رفتار سازمانی کیست؟ بسیاری مردم خودآگاه یا ناخودآگاه در حال مطالعه دیگران هستند. آنچه را دیگران انجام می‌دهند مشاهده می‌کنند و تلاش می‌کنند تا چرایی یا علت رفتار آنها را شناسایی کنند. گذشته از این، سعی می‌کنند رفتار دیگران را در موقعیت‌های دیگر پیش‌بینی کنند. شاید هرکس جمع‌بندی‌هایی در این مورد در ذهن خود داشته باشد که در شناسایی، توضیح و پیش‌بینی آنچه دیگران انجام می‌دهند یا انجام خواهند داد مفید باشد.
اما این جمع‌بندی‌ها ممکن است از طریق احساس، مشاهده، پرسش یا شنیدن حاصل شده باشد که دقت بالایی ندارد و برخی از این ارزیابی‌ها در تشریح علل رفتار دیگران با شکست روبه‌رو می‌شود. به هر حال، هرکس تا حدی محقق علوم رفتاری است.
اما یک محقق علوم رفتاری مبنای کار خود را مجموعه‌ای از نظریه‌ها، مفاهیم و تحقیقات مربوط قرار می‌دهد و اعتقاد دارد که این نظریه‌ها و مفاهیم از تحقیقات تجربی حاصل شده است. علاوه بر آن، در مطالعه مردم از روش نظامدار استفاده می‌کند. این روش در مطالعه رفتار دیگران می‌تواند بر توسعه مهارت انسانی موثر واقع گردد.
محقق رفتار سازمانی براساس این روش اعتقاد دارد که رفتار تصادفی نیست، بلکه معلول است و در جهتی میل می‌کند که برای فرد مفید است. لذا محقق رفتار سازمانی از نظریه‌ها و روش نظامدار برای تشریح علل رفتار، پیش‌بینی و هدایت و تغییر رفتار استفاده می‌کند. این نظریه‌ها از طریق تحقیقات تجربی از نوع علوم اجتماعی و وضعیت‌های واقعی به دست آمده است.
البته، باید به خاطر داشت که علوم رفتاری از نوع علوم کاربردی است که پایه‌های آن در علوم دیگر مانند روان‌شناسی، مردم‌شناسی، جامعه‌شناسی و علوم سیاسی است. بدیهی است که این رشته جزو علوم تجربی دقیق مانند فیزیک و شیمی نیست.
علوم رفتاری از نوع علوم احتمالات است، زیرا موضوع اصلی در علوم رفتاری رفتار آدمی است و رفتار آدمی دارای زوایای مختلفی است و نمی‌توان با قطعیت در مورد آن سخن گفت. رفتار آدمی صد درصد قابل پیش‌بینی نیست. آنچه این علم می‌تواند ارائه دهد، راه‌هایی برای افزایش احتمال در پیش‌بینی و هدایت و رهبری دیگران است (Robbins, ۱۹۹۹).
سطوح تجزیه و تحلیل رفتار
تجزیه و تحلیل‌های رفتار سازمانی بر سه سطح تمرکز دارد: سطح فردی، سطح گروهی و سطح سازمانی. توجه دقیق به تجزیه و تحلیل در تمامی سطوح در مدیریت رفتار سازمانی جدید مطرح است. در سطح فردی، موضوع‌هایی مانند انگیزش، شخصیت، ادراک، رضایت شغلی، یادگیری، فشار عصبی، تحلیل رفتگی، هوش عاطفی، چرخه زیستی، امنیت شغلی، توانمندسازی، وجدان کاری و مانند آن مطرح است. در سطح گروهی، موضوع‌هایی مانند رهبری، پویاسازی گروه‌ها، ارتباطات، یادگیری گروهی، حل و فصل تعارض‌ها، قدرت و رفتار سیاسی و مانند آن مطرح است و در سطح سازمانی، موضوع‌هایی مانند فرهنگ سازمانی، رفتار سیاسی، سازمان یادگیرنده، تغییر و تحول سازمانی و محیط سازمانی مطرح است.
هدف اساسی در مدیریت رفتار سازمانی و تغییر رفتار فردی، گروهی و سازمانی تلاش در جهت تحقق اهداف سازمانی است.
نقش علوم دیگر در توسعه رفتار سازمانی
رفتار سازمانی از علوم رفتاری کاربردی است و مبانی نظری آن از تعدادی علوم دیگر مانند روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی اجتماعی، انسان‌شناسی و علوم سیاسی گرفته شده است.
همچنان که ملاحظه می‌شود، روان‌شناسی بر رفتار فردی و جامعه‌شناسی بر رفتار گروهی تاکید دارد. روان‌شناسی اجتماعی شاخه‌ای از روان‌شناسی است که هم از روان‌شناسی و هم از جامعه‌شناسی بهره می‌گیرد. در این رشته به تاثیر وتاثر افراد بر یکدیگر و ارتباطات توجه می‌شود. در مردم‌شناسی، موضوع‌های ارزش‌های اساسی، نگرش‌ها و فرهنگ‌ها و رفتارها در کشورها و سازمان‌های مختلف بحث می‌شود. در علوم سیاسی موضوع‌های تعارض، تخصص قدرت و رفتارهای سیاسی مطرح است.
بر اساس آن، امروزه سازمان‌ها یک نهاد سیاسی هستند و مدیران باید با یک رویکرد سیاسی مطلوب به مسائل و رفتارها بنگرند.
تعریف مدیریت رفتار سازمانی
مدیریت رفتار سازمانی یک رشته مطالعاتی، پژوهشی و کاربردی است که در آن رفتار افراد در سطوح مختلف فردی، گروهی و سازمانی و اثر آن بر روی عملکرد سازمانی، به منظور افزایش بهره‌وری سازمانی، شناسایی، پیش‌بینی و رهبری می‌شود.
منبع: کتاب مدیریت رفتار سازمانی
ارسال نظر