مترجم: محمدجعفر نظری

برای برخی سرمایه‌گذاران باتجربه، ابزارهای سنتی سهام، اوراق قرضه و سرمایه‌گذاری مشترک را می‌توان محدود و تحت تاثیر شدید نوسانات بازار دانست. برخی سرمایه‌گذارانی که میزان پول نقد قابل توجهی دارند و تمایلی به راه‌اندازی کسب‌وکار جدید ندارند، معمولا‌ تصمیم می‌گیرند که «سرمایه‌گذاران فرشته» باشند؛ یعنی افرادی باشند که مستقیما‌ در کسب‌وکاری که مربوط به خودشان نیست سرمایه‌گذاری ‌کنند و به دنبال بازگشت سرمایه بیشتر و اعمال کنترل جدی‌تر و مالکیت بر یک شرکت بروند. این افراد نقطه مقابل «سرمایه‌داران مخاطره‌جو» هستند. سرمایه‌داران مخاطره‌جو گروهی از سرمایه‌گذاران هستند که پول خود را به‌طور مشترک در یک زمینه واحد سرمایه‌گذاری می‌کنند. مزیت‌های سرمایه‌گذاری فرشته آن است که در این قالب، سرمایه‌گذار در تصمیم‌گیری کاملا‌ مختار است؛ ضمن آنکه سود خود را با کسی تقسیم نمی‌کند. واژه «فرشته» برای این نوع سرمایه‌گذاران اولین بار به ‌وسیله گروه تولیدی «برودوی» در قرن بیستم برای دلالت بر تجارت‌مردانی به‌کار رفت که خود سرمایه تولید خود را فراهم می‌کردند. در ادامه، برخی ویژگی‌های اساسی فرشته‌ها را برخواهیم شمرد.

• درآمد سالانه بیش از ۹۰ هزار دلار

• ارزش خالص بیش از ۷۵۰ هزار دلار

• داشتن جریان آزاد نقدینگی به میزان رضایت‌بخش

• درک همه‌جانبه کسب‌وکارهای محلی (منظور از کسب‌وکار محلی آنهایی است که در شعاع جغرافیایی ۵۰ مایلی محل کار یا منزل شما قرار دارند)

• تمایل به سرمایه‌گذاری در سازمان‌های کوچک (۹۰ درصد سرمایه‌گذاران فرشته در سازمان‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که کمتر از ۲۰ کارکن داشته باشد)

• تجربه قبلی در زمینه سرمایه‌گذاری سنتی شخصی یا فرانشیز

• آمادگی برای تحمل احتمال ۳۳ درصدی شکست در سرمایه‌گذاری

شرکت «اداره کسب‌وکار کوچک» تخمین زده‌است که حداقل ۲۵۰ هزار سرمایه‌گذار فرشته در کشور وجود دارد که سالانه در ۳۰ هزار سازمان کوچک سرمایه‌گذاری می‌کنند. با توجه به ارزش خالص، ۲ میلیون سرمایه‌گذار فرشته بالقوه‌ در ایالات متحده وجود دارد. سرمایه‌گذاری‌های این افراد بسیار متنوع است؛ اما سرمایه‌گذاری‌های ملی بسیار بیشتر از سرمایه‌گذاری‌های مخاطره‌ای رسمی ‌هستند که میزان آن ۳ الی ۵ میلیارد دلار در سال است. فرشته‌ها بازگشت سرمایه کمتری را نسبت به سرمایه‌داران مخاطره‌جو دارند؛ اما طبیعت غیررسمی رابطه، باید پیش از ادامه کار استخوان‌بندی محکمی ‌داشته باشد. اگر تمایل به سرمایه‌گذاری فرشته دارید یا به دنبال یک سرمایه‌گذار فرشته هستید چند ملاحظه را به شرح زیر باید در ذهن داشته باشید:

• سازمان هدف باید یک وکیل اوراق بهادار و یک هیات مشاور داشته باشد که در تماس مستقیم با مدیریت باشند و طرح کسب‌وکار جامع و کاملی را پیش از اقدام به کار برای سرمایه‌گذار فرشته تهیه نمایند.

• فرشته‌ها به‌طور متوسط ۳۰ درصد سرمایه‌گذاری‌های مطلوب را پوشش می‌دهند. علت عدم پذیرش آنها برای سرمایه‌گذاری بیشتر، عمدتا فقدان تیزهوشی لازم از جانب مدیران، فقدان ظرفیت رشد، نبودن نیروهای کلیدی در پست‌های کلیدی و قیمت غیرواقعی مالکیت سهامداران بر سازمان است.

• نرخ بازگشت لازم را برای سرمایه‌گذاری فرشته خود تعیین کنید- نرخ ثابتی وجود ندارد؛ اما در مجموع فرشته‌ها تمایل دارند نرخ بازگشت رقم محافظه‌کارانه‌ای در حدود ۲۶ درصد به‌ازای سرمایه‌گذاری بیش از ۵ سال و یا طرح جسورانه‌ای برای بازگشت حداکثر ۵ برابری مبلغ سرمایه‌گذاری در ۵ سال آغازین سرمایه‌گذاری باشد. این هدف باید واقع‌بینانه و مورد توافق سازمان مورد نظر و سرمایه‌گذار باشد.

• فرشته‌ها معمولا‌ در پی مالکیت بر ۵ تا ۲۵ درصد از یک سازمان هستند. این مالکیت می‌تواند به‌صورت سهام ممتاز با اولویت نقدشدن بر سهام عادی باشد. می‌توانید با سازمان مورد نظر توافق کنید که از ترقیق سهام در هنگام پایین‌ بودن قیمت‌ها خودداری کند تا دارایی‌ افزایش یابد یا اینکه سهام اضافه‌ای برای مدیریت فعلی صادر نماید. اگر این کار محل نزاع شود، سرمایه‌گذار فرشته حق مطالبه حفظ قیمت را دارد. تدارکات ضدترقیق سهام بیشتری را برای تعدیل سهم‌ها یا هدایای ترقیقی برای سرمایه‌گذار در نظر می‌گیرد.

• لازم است که سرمایه‌گذار فرشته در پی یک مقام در هیات‌مدیره یا نقش مشاوره باشد و ارتباطات مکرری با سازمان محل سرمایه‌گذاری داشته باشد. معمولا‌ لازم است به‌صورت هفتگی یا ماهانه برای آگاهی از وضعیت سازمان و ایجاد رابطه مثبت با آن در جلسات آن شرکت کنید.

• با کوچک یا بزرگ شدن سازمان یا درگیر شدن آن با نوسانات بازار ممکن است تامین مالی دوباره‌ای لازم آید. وقتی این امر اتفاق بیفتد باید به شما به‌عنوان یک سرمایه‌گذار فرشته اطمینان داده‌شود که جایگاه خود را در سازمان از دست نخواهید داد و درصد مالکیت شما بدون در نظر گرفتن رشد سازمان محفوظ خواهد بود.

برای تهیه یک طرح کسب‌وکار متقن، که یک کسب‌وکار کوچک باید با دقت بسیار آماده کند، در مورد سناریوی سرمایه‌گذار فرشته باید شامل ملاحظات زیر نیز باشد:

• همقطاران صنعت- رقبای سازمان مورد نظر در بازار فعلی و نقاط قوت و ضعفشان؛

• مروری بر سازمان- حوزه تخصصی فعالیت سازمان، بازار هدف، و مزیت رقابتی آن؛

• محیط بازار- تحلیل باروری یا عدم حاصلخیزی بازار برای توسعه محصولات یا خدمات سازمان؛

• شاخص‌های سنجش کسب‌وکار- سود خالص و عملیاتی سازمان و میزان جریان نقدینگی آزاد آن؛

• طرح بازاریابی روبه‌جلو- استراتژی‌های بازاریابی و روابط عمومی؛

• طرح طراحی و توسعه- چگونگی گسترش راه برای پیدایش محصولات جدید و چگونگی هدایت خط تولید کنونی؛

• طرح مالی- مالیات‌ها، پیش‌بینی‌های سود و زیان، گزارش‌های نقدینگی و ترازنامه‌های جامع با دیدگاه ۵ ساله؛

• پیشنهادهای ارائه شده به سازمان- چگونگی جبران خدمات سرمایه‌گذاران فرشته به‌وسیله سازمان، نحوه تامین مالی مطلوب و شرایط فوق‌العاده قرارداد و تبصره‌های حمایتی.