غول معدنی جهان از ابتدا تاکنون

کوشان غلامی

کمپانی BHP Billiton بزرگ‌ترین شرکت معدنی جهان است.‌این کمپانی همچنین در استرالیا بزرگ‌ترین سهم بازار را دارد. پیدایش آن به سال ۲۰۰۱ و ادغام شرکت استرالیایی خصوصی BHP با شرکت انگلیسی Billiton باز می‌گردد. نتیجه‌این ادغام یک شرکت دوملیتی با اسم‌های یکسان و دو دفتر مرکزی در لندن و ملبورن بود. تاریخچه BHP به سال ۱۸۸۵ باز می‌گردد که‌این شرکت در معادن شهر «بروکن هیل» در قسمت غربی «نیو ساوت ولز» استرالیا مشغول به اکتشاف و استخراج سرب و نقره بود. در سال ۱۹۱۵ اقدام به تولید فولاد کرد که عملیات اولیه آن در نیوکاسل استرالیا انجام می‌شد و دفتر اصلی آن در شهر آدلاید در جنوب استرالیا قرار داشت.

BHP در دهه ۱۹۶۰ شروع به اکتشاف نفت در دریا نمود و موفقیت‌هایی نیز به دست آورد. به همین دلیل شروع به انجام پروژه‌های دریایی نمود. یکی از ‌این پروژه‌ها، معدن Ok Tedi Copper در پاپوا گینه نو بود. ‌این شرکت به دلیل تخریب محیط زیست در جریان عملیات حفاری که در‌این مکان انجام داده بود، از جانب ساکنان بومی‌مورد بازخواست قرار گرفت و ترجیح داد‌ این منطقه را رها کند و به جای آن، جانشین شرکت‌های Escondida در شیلی و Ekati Diamond Mineدر شمال کانادا گردد.

ناکارآمدی دپارتمان فولاد ‌این شرکت موجب بسته شدن در کارخانه‌های آنها در سال ۱۹۹۹ شد. فولادهای تولیدی شرکت نیز در سال ۲۰۰۰ توسط OneSteel خریداری شدند. یک سال بعد، ادغام دو شرکت BHP و Billiton انجام گرفت و بزرگ‌ترین شرکت معدنی جهان را تشکیل داد.

شرکت بیلیتون نیز از روز ۲۹ سپتامبر سال ۱۸۶۰ با همکاری عده‌ای از سهامداران، کار خود را در هلند آغاز نمود. دو ماه بعد، شرکت Mineral Rights را خریداری و آن را به جزایر «تین ریچ» منتقل کرد. همچنین شرکت اندونزیایی «آرشیپلاگو» در سواحل شرقی سوماترا را از آن خود کرد.

تجارت اولیه بیلیتون، شامل ذوب قلع و سرب در هلند بود که در دهه ۱۹۴۰ با استخراج بوکسیت از معادن اندونزی و سورینام ادامه یافت. در دهه ۱۹۷۰ شرکت رویال داچ شل، بیلیتون را خریداری و رشد آن را تسریع کرد. کوره ذوب قلع و سرب در آرنهم هلند، در دهه ۱۹۹۰ متوقف شد. در سال ۱۹۹۴ شرکت آفریقایی «جنکور» قسمت معدنی بیلیتون را خریداری کرد، ولی‌این مالکیت در سال ۱۹۹۷ به پایان رسید و بیلیتون به عنوان یکی از شرکت‌های برتر انگلیس در لیست ۱۰۰ کمپانی بزرگ آن کشور(FTSE ۱۰۰ index) جای گرفت.

در دهه ۱۹۹۰ و بعد از آن، بیلیتون رشد قابل ملاحظه‌ای را تجربه کرد و عملیات مختلفی، از ذوب آلومینیوم در آفریقای جنوبی و موزامبیک و استخراج نیکل در استرالیا و کلمبیا گرفته تا معادن فلزات آمریکای جنوبی، کانادا و جنوب آفریقا و به دنبال آنها معادن ذغال سنگ استرالیا، کلمبیا و آفریقای‌جنوبی و استخراج آلومینیوم، تیتانیوم و سایر فلزات از معادن ‌این کشورها را انجام داد.

در ماه مارس ۲۰۰۵، BHP Billiton از پیشنهاد ۳/۷ میلیارد دلاری خود برای خرید شرکت WMC Resources خبر داد.‌این شرکت که مالک معادن طلا، مس و اورانیوم «المپیک دام» در جنوب استرالیا، معادن نیکل در غرب استرالیا و کوئینزلند و یک کارخانه کود در کوئینزلند بود، در ۱۷ ژوئن آن سال موافقت خود را با فروش ۹۰ درصد سهام اعلام کرد و خرید نهایی در ماه آگوست انجام گرفت.

در ۸ نوامبر ۲۰۰۷ شرکت بیلیتون تمایل خود را برای خرید کمپانی ریوتینتو اعلام کرد که‌این پیشنهاد با مخالفت سهامداران ریوتینتو روبه‌رو شد، در فوریه ۲۰۰۸ نیز بیلیتون بار دیگر پیشنهاد خود را افزایش داد که ‌این معامله به دلیل رکود اقتصادی جهانی در آن زمان متوقف شد.

در ۱۴ ماه مه ۲۰۰۸ ارزش سهام ‌این شرکت پس از خرید مقدار زیادی از سهام آن توسط شرکت «چینالکو» به ۴۹ دلار استرالیا رسید. در ۱۵ نوامبر آن سال، بیلیتون با اعلام ‌اینکه ریسک سهامداران ریوتینتو به دلیل بحران مالی افزایش خواهد یافت، پیشنهاد ۶۶ میلیارد دلاری خود را برای خرید ریوتینتو اعلام کرد.

بیلیتون در ژانویه ۲۰۱۰ شرکت «آتاباسکا پتاش» را به مبلغ ۳۲۰ میلیون دلار خریداری کرد و نشریه اکونومیست اعلام نمود که‌ این شرکت تا سال ۲۰۲۰ می‌تواند حدود ۱۵درصد از نیاز جهانی پتاس را برآورده کند.

در آگوست سال‌جاری نیز بیلیتون توانست شرکت پتاس ساسکاچوان را با مبلغ ۴۰ میلیارد دلار تصاحب کند.‌ این اقدام پس از پیشنهاد اولیه ‌این شرکت که مورد مخالفت طرف مقابل قرار گرفت، صورت پذیرفت. بیلیتون با ‌این کار تنوع فعالیت‌های خود را از منابعی که حساسیت زیادی به قیمت کربن دارند، مانند ذغال سنگ، نفت و سنگ آهن، دور کرد تا کمتر در معرض ‌این خطر باشد.

این شرکت اکنون بیش از ۳۸ هزار کارمند در نقاط مختلف دنیا دارد و در سال گذشته میلادی با درآمدی بالغ بر ۴۴ میلیارد دلار، سود خالصی افزون بر ۶ میلیارد دلار را از آن خود کرد.