ماتسودا تحت تاثیر آیین زرتشت به مزدا تبدیل شد

کوشان غلامی

در سال ۱۹۲۰ شرکت «تویو کورک کوگیو» در ژاپن تاسیس شد که در سال ۱۹۲۷ نام خود را به «تویو کوگیو» تغییر داد.‌این شرکت که به عنوان تولیدکننده ابزار و ماشین‌آلات پایه گذاری شده بود، با معرفی خودروی Mazda-Go از سال ۱۹۳۱ میلادی به تولید اتومبیل پرداخت.‌این شرکت در طول جنگ جهانی دوم برای ارتش ژاپن اسلحه و جنگ افزار تولید می‌کرد. اولین اتومبیل دارای چهار چرخ ‌این شرکت با نام مزدا۳۶۰ در سال ۱۹۶۰ وارد بازار شد و دو سال بعد مزدا کارول به بازار راه یافت. مزدا در اوایل دهه ۱۹۶۰ برای متمایز کردن خود از سایر کمپانی‌های ژاپنی، به توسعه و گسترش تحقیقات خود در رابطه با موتورهای دوار ونکل پرداخت و اولین اتومبیل اسپرت خود را در سال ۱۹۶۷ وارد بازار کرد. با ‌این شروع، مزدا به عنوان تنها سازنده موتورهای ونکل معرفی شد، در حالی که شرکت‌های دیگری از جمله سیتروئن در‌این کار شکست خورده و دست از طراحی کشیده بودند. جنرال موتورز نیز که یک تجربه موفق در تولید اولیه‌این موتورها در مدل کوروت خود داشت، هیچگاه به تولید انبوه نرسید.این تلاش‌ها باعث بالا رفتن کیفیت اتومبیل‌های مزدا شد و از آن پس شروع به تولید خودرو در کشورهای دیگر نمود. موتورهای دوار در کشورهای دیگر به دلیل قدرت بالا و وزن کم از محبوبیت بالایی نسبت به موتورهای پیستونی برخوردار شدند، زیرا موتورهای پیستونی برای تولید قدرت مشابه، مدل‌های سنگین ۶ و ۸ سیلندر بوده و علاوه بر وزن بالا، شتاب پایین‌تری داشتند.

مزدا از سال ۱۹۶۸ فعالیت خود را در کانادا رسما آغاز کرد. در همان سال‌ها اتومبیل‌های سواری و وانت‌های مزدا وارد ‌ایران نیز شدند. ورود مزدا به آمریکا با موفقیت بالایی برای‌این شرکت همراه بود و مزدا پیکاپ را منحصرا برای مشتریان آمریکای شمالی طراحی کردند. مزدا ۹۲۹ کوپه به یکی از اتومبیل‌های کوچک و پرطرفدار آن زمان تبدیل شد. همچنین وانت‌های مزدا نیز از آن زمان مورد استفاده قرار گرفتند. مزدا از سال ۱۹۷۱ به تولید وانت با ظرفیت ۲۰۰ کیلوگرم و پس از آن به ساخت انواع وانت‌های مزدا شامل مدل‌های ۱۰۰۰ و مدل ۱۶۰۰ پرداخت. موفقیت موتورهای دوار مزدا تا بحران نفتی سال ۱۹۷۳ ادامه داشت و پس از آن، با تغییر سلیقه خریداران به سوی خودروهای کم مصرف، از محبوبیت ‌این اتومبیل‌ها کاسته شد، ولی مزدا به جای متوقف کردن‌این نوع اتومبیل‌ها و بازگشت به موتورهای پیستونی، شروع به تولید آنها با موتورهای دوار کوچک‌تر نمود. مشکلات مالی‌این شرکت باعث سرمایه‌گذاری شرکت فورد از سال ۱۹۷۹ و خرید ۷ درصد سهام مزدا توسط فورد شد. فورد شروع به همکاری با مزدا در پروژه‌های مختلف کرد و در دهه ۱۹۸۰ بیست درصد دیگر از سهام مزدا را خرید. این شرکت که همه خودروهای خود را با نام مزدا تولید می‌کرد در سال ۱۹۸۴ رسما به «شرکت خودروسازی مزدا» تغییر نام یافت. باور براین است که جوجیرو ماتسودا بنیانگذار شرکت خودروسازی مزدا که علاقه ویژه‌ای به آیین زرتشت داشته است، با الهام از اهورا مزدا و با توجه به تشابه اسمی‌نام خانودگی‌اش با کلمه مزدا،‌ این نام را برای محصولات خود گذاشته است.‌ این شرکت در داخل ژاپن به نام ماتسودا شناخته می‌شود و بیشتر ژاپنی‌ها از جنبه دیگر نام مزدا بی‌اطلاعند.

در پی ضرر‌های ناشی از بحران مالی سال ۱۹۹۷ آسیا، مزدا به مشکلات مالی دیگری دچار شد که باعث سرمایه‌گذاری بیشتر شرکت فورد و در دست گرفتن ۳۴ درصد سهام مزدا توسط آن شرکت شد.هنری والاس، در سال ۱۹۹۷ مدیریت شرکت را به عهده گرفت و با استفاده از سینرژی شرکت فورد و استراتژی مزدا، شروع به سرعت بخشیدن به تولیدات و برنامه‌های نوآوری دیجیتال نمود. کنترل توزیع‌کنندگان خارجی را در دست گرفت و ‌این شرکت را به سودآوری بالایی رساند.

از آن زمان مزدا با نام‌های مختلف به مونتاژ خودروهای مزدا در کشورهای دیگر ادامه داد و در همان سال‌ها سواری مزدا F۳۲۳ و ۳۲۳ SL را تولید کرد. سپس با عرضه سواری

مزدا FL ۳۲۳ با موتور ۱۶۰۰ سی سی توانست فروش خود را گسترش دهد.دفتر مرکزی شرکت سهامی‌ خاص ماتسودا (ماتسودا کابوشیکی کایشا) که با نام تجاری مزدا شناخته می‌شود، در شهر هیروشیما در کشور ژاپن قرار دارد. ‌این شرکت در سال ۲۰۰۶ میلادی حدود یک میلیون و دویست و پنجاه هزار خودرو تولید کرده است که در کشورهای مختلف جهان به فروش رسیده‌اند.در سال ۲۰۰۸ و با شروع بحران مالی جدید اروپا، شرکت فورد از فروش سهام خود در مزدا خبر داد. ‌این شرکت اعلام کرد به‌رغم موفقیت‌های ‌این همکاری قصد دارد ۲۰ درصد از سهام مزدا را واگذار کند. مزدا ۷ درصد از‌این سهام را خریداری کرد.اکنون مزدا یکی از بزرگترین تولیدکنندگان خودرو در جهان است که با بیش از ۴۰ هزار کارمند در سراسر جهان، به تولید انواع اتومبیل‌های سواری، وانت و خودروهای سنگین می‌پردازد.‌ این شرکت در سال گذشته میلادی درآمدی بالغ بر ۲۵ میلیارد دلار داشته است.