ارتباط زنجیره تامین با مدیریت سفارش در سازمان
امروزه شناسایی نیازهای مشتری و سعی در برآورده ساختن آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و سهم بسزایی در موفقیت شرکت‌ها ایفا می‌کند.
سیدابوالفضل جعفری‌نژاد
امروزه شناسایی نیازهای مشتری و سعی در برآورده ساختن آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و سهم بسزایی در موفقیت شرکت‌ها ایفا می‌کند. مدیریت زنجیره تامین از جمله راهکارهایی است که در صورت اجرای صحیح، می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند که تا حد زیادی خود را به منظور فوق نزدیک نمایند. با گذشت زمان در سراسر دنیا سازمان‌ها دریافته‌اند که فقط تغییرات تدریجی راهگشای مشکلات کنونی سازمان‌ها نیست و گاهی برای بقای سازمان لازم است تغییراتی به صورتی اساسی و زیربنایی در سازمان ایجاد شود. امروزه در سراسر دنیا این تغییرات انقلابی را با نام مهندسی مجدد می‌شناسند. مهندسی مجدد روندی است که در آن وظیفه‌های فعلی سازمان جای خود را با فرآیندهای اصلی کسب‌وکار عوض کرده؛ بنابراین سازمان از حالت وظیفه‌گرایی به سوی فرآیند محوری حرکت می‌کند. همین امر موجب سرعت بخشیدن به روند کسب‌وکار و کاهش هزینه‌ها و در نتیجه رقابتی‌تر شدن سازمان می‌گردد. رویکردها و متدولوژی‌های متفاوتی توسط محققان برای مهندسی مجدد ارائه شده است. امروزه متدولوژی‌های همر و چمپی و داونپورت از بقیه بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. هدف این مقاله ارائه یک مدل بهینه جهت افزایش کارآیی مدیریت زنجیره تامین می‌باشد.
در ادامه این مقاله ابتدا مفهوم مدیریت زنجیره تامین و فرآیندهای اصلی آن مورد بررسی قرارداده، سپس مدل پیشنهادی و کاربردی برای فرآیند مدیریت سفارش را ارائه می‌کنیم.
بررسی مدیریت زنجیره تامین
یک زنجیره تامین عبارت است از شبکه‌ای از تسهیلات و امکانات که فعالیت‌هایی نظیر تهیه (procurement) مواد خام، تبدیل این مواد به محصولات نیمه ساخته و ساخته شده و توزیع این کالاهای ساخته شده به مشتریان را بر عهده دارد. مدیریت زنجیره تامین
(supply chain management) شامل هماهنگ ساختن تولید، موجودی و ترابری مابین اجزای یک زنجیره تامین می‌باشد که بهترین ترکیب ممکن از پاسخ‌دهی (responsiveness) و کارآیی (efficiency) برای بازاری که آن را تغذیه می‌کند، به دست دهد. ۵ جزء اصلی زنجیره تامین عبارتند از:
تولید
منظور از تولید، ظرفیت یک زنجیره تامین برای ساخت و ذخیره محصولات است که کارخانجات و انبارها در آن دخیل هستند. اگر ظرفیت کارخانجات و انبارها بیش از حد زیاد باشد، می‌تواند در مقابل نوسانات بازار انعطاف‌پذیر بوده و سریع پاسخ دهد؛ اما هر چه ظرفیت‌ها را افزایش دهیم کارآیی عملکرد کمتر می‌شود.
موجودی
هدف اصلی موجودی این است که به عنوان بافری در برابر موارد متغیر در زنجیره تامین عمل نماید. موجودی در زنجیره تامین، تمامی موارد از مواد خام گرفته تا کالای ساخته شده را در بر می‌گیرد. نگهداری مقدار بالایی از کالاها باعث انعطاف‌پذیر بودن در برابر تقاضای مشتری می‌شود؛ اما پرهزینه است و برای به دست آوردن کارآیی بالا باید هزینه‌ها تا جای ممکن کم شوند.
موقعیت
عبارت است از چیدمان جغرافیایی اجزای زنجیره تامین. برقراری تعادل بین پاسخگویی و کارآیی در این بخش این گونه است که تصمیم بگیریم فعالیت‌ها را به‌صورت متمرکز در چند نقطه محدود برقرارکنیم تا کارآیی بیشتر و اقتصادی به دست آوریم یا فعالیت‌ها را در نقاط زیادی نزدیک به مشتریان و تامین‌کنندگان پخش کنیم تا پاسخ‌دهی بهتر صورت گیرد.
حمل‌ونقل
عبارت است از حرکت هرجزء از مواد خام گرفته تا محصول ساخته شده بین اجزای مختلف در یک زنجیره تامین. به عنوان یک قانون کلی هرچه ارزش یک محصول بالاتر باشد (مثل قطعات الکترونیکی) تاکید و اهمیت پاسخ‌دهی شبکه انتقال آن بیشتر است و هرچه ارزش یک محصول کمتر باشد کارآیی شبکه آن باید بیشتر باشد.
اطلاعات
این جزء، ارتباط فعالیت‌ها و عملکرد بقیه اجزای زنجیره تامین را فراهم می‌آورد. داده‌های دقیق به‌موقع و کامل ارتباطی مستحکم را فراهم می‌آورند و باعث می‌شوند کمپانی‌ها درون یک زنجیره تامین تصمیماتی درست در مورد عملکردشان بگیرند.
زنجیره‌های تامین بسط یافته شامل تولید‌کنندگان، توزیع‌کنندگان (distributer)، خرده‌فروشان (retailer)، مشتری‌ها و کمپانی‌های ارائه‌کننده سرویس (service provider) می‌باشند.
فرآیندهای مدیریت زنجیره تامین
مدیریت زنجیره تامین از دید فرآیندی، عبارت است از مدیریت فرآیندهای اصلی کاری در طول شبکه‌ای از سازمان‌هایی که زنجیره تامین را تشکیل می‌دهند و از مشتری نهایی تا تامین‌کننده اصلی را در بر می‌گیرد. فرآیندهای اصلی مدیریت زنجیره تامین توسط اعضای مجمع عمومی زنجیره تامین (Global Supply Chain Forum) تعریف شده و عبارتند از:
- مدیریت روابط مشتری
(Customer Relationship Management)
- مدیریت خدمات به مشتری
(Customer Service Management)
- مدیریت تقاضا
(Demand Management)
- تکمیل سفارش
(Order Fulfillment)
- مدیریت جریان تولید
(Manufacturing Flow Management)
- مدیریت روابط تامین‌کنندگان
(Supplier Relationship
Management)
- توسعه و تجاری نمودن محصول
(Product development and
Commercialization)
- مدیریت برگشت
(Return Management)
مرحله بعدی موثر و ساده کردن فرآیندهایی است که بین کمپانی‌ها هستند. اینجا است که جنگ بر سر درآمد و سود بیشتر درمی‌گیرد و برنده آن کمپانی‌هایی خواهند بود که شیوه‌ای جدید برای کسب‌وکار خود بیابند و فرآیندهایی را به‌صورت طولی در سازمان طرح نموده و مدیریت نمایند. این کمپانی‌ها آنهایی خواهند بود که از بازده بالایی برخوردارند.
مدل پیشنهادی و کاربردی زنجیره تامین
از آنجایی که فرآیند موجود دارای کارآیی لازم نبوده و از دریافت سفارش تا تحویل آن مدت زمان زیادی طول می‌کشد قصد بر این است که مدلی ارائه نماییم که در آن از این فاصله زمانی طولانی اجتناب شود. ابتدا مشتری به کمپانی تولید‌کننده مراجعه می‌کند. دادن سفارش می‌تواند به روش‌های مختلفی صورت پذیرد، مثل مراجعه از طریق وب و ایمیل یا از طریق تلفن و فکس. پس از دادن سفارش اعتبار مشتری مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در صورتی که اعتبار وی مورد تایید قرار نگرفت، سفارش رد می‌شود، اما در صورتی که مشتری از اعتبار لازم برخوردار بود سفارش وی تکمیل می‌شود بدین صورت که جزئیات سفارش از نظر موجودی مواد اولیه و امکانات حمل‌ونقل مورد بررسی قرار می‌گیرد. در مرحله بعد جدول زمانی آماده می‌شود که در آن برای هریک از مراحل تکمیل سفارش مثل تولید، بارگیری، ارسال و تحویل، زمانبندی خاص صورت می‌گیرد. پس از آن کالای آماده شده قیمت‌گذاری می‌شود. قیمت‌گذاری شامل محاسبه قیمت مواد اولیه، هزینه‌های تولید، محاسبه مالیات و تخفیفات و هزینه‌های بارگیری و ارسال محموله می‌باشد. سپس عملیات بارگیری و ارسال محموله صورت می‌پذیرد. در نهایت فاکتور صادر شده و برای مشتری ارسال می‌گردد و مشتری پس از مطابقت کالا با فاکتور پرداخت می‌نماید.
در این مدل ابتدا هنگامی که مشتری به کمپانی مراجعه می‌کند از اطلاعات وی پروفایلی تهیه می‌گردد. ایجاد پروفایل مشتریان و نگهداری آنها در یک بانک اطلاعاتی، به کمپانی کمک خواهد نمود تا در مراجعات بعدی، مشتریانی که برای اولین بار به کمپانی مراجعه می‌نمایند از مشتریانی که برای چندمین بار مراجعه می‌نمایند و آنها را «مشتریان وفادار» می‌نامیم تمییز دهد و برای آنها تسهیلات ویژه قائل شود. مزیت مهم دیگر نگهداری پروفایل مشتریان، آن است که پس از اینکه یک مشتری برای چندمین بار مراجعه نمود، می‌توان روند مراجعات و سفارشات وی را پیش‌بینی کرد و پیش از مراجعات بعدی، کالای مورد نظر وی را تهیه و آماده تحویل نمود. در این صورت فاصله زمانی بین دریافت سفارش تا تحویل آن به مقدار قابل‌توجهی کاهش خواهد یافت.
منابع:
۱) Hammer، Michael ، "The Superefficient Company، "Harvard Business Review، vol.۷۹،No.۹
( ۲۰۰۱ )
۲) Lambert، Douglas M.، James R.Stock، and Lisa M.Ellram، Fundamentals of Logistics Management، Boston، MA: Irwin / McGraw-Hill، Chapter ۱۴، ( ۲۰۰۰)
۳)Keely L.Croxton، Douglas M.Lambert، " The Supply Chain management Processes "، Volume ۱۲،Number ۲ ( ۲۰۰۶ )
۴ - استدلر، هارتموت و کیلگر، کریستوف ۱۳۸۵ «مدیریت زنجیره تامین و برنامه‌ریزی پیشرفته» ترجمه نسرین عسگری و رضا زنجیرانی فراهانی، چاپ اول، تهران، نشر ترمه.
ارسال نظر