معرفی کتاب- درباره کتاب «پایان کار»
سازمانهای غیرانتفاعی و گذار به عصر پسا بازار
شبح دلپذیر جامعهاى فوق پیشرفته با کامپیوترها و روباتهایى بر ما سایه افکنده که طبیعت را در مسیر محصولات و خدمات جدید هدایت مىکند. این ماشینهاى جدید عصر اطلاعات آرام و با کارآیى بىحد و حصرى دنیا را بر سرانگشتان ما اداره مىکنند و قدرتى بسیار به انسانها براى کنترل پیرامون خود بخشیدهاند.
جواد لگزیان
شبح دلپذیر جامعهاى فوق پیشرفته با کامپیوترها و روباتهایى بر ما سایه افکنده که طبیعت را در مسیر محصولات و خدمات جدید هدایت مىکند. این ماشینهاى جدید عصر اطلاعات آرام و با کارآیى بىحد و حصرى دنیا را بر سرانگشتان ما اداره مىکنند و قدرتى بسیار به انسانها براى کنترل پیرامون خود بخشیدهاند. اما از سوى دیگر این انقلاب تکنولوژیک سبب شده است میلیونها کارگر پیوسته از فرآیند اقتصاد حذف شوند و نیروى کار کوچکتر شود یا تجدید سازمان یابد یا ناپدید گردد! اما آیا این پایان کار کارگری به معنی مجلس ترحیمیبرای طبقه کارگر است؟
«جرمى ریفکین» رییس بنیاد گرایشهاى اقتصادى در واشنگتن در کتاب «پایان کار، زوال نیروى کار جهانى و طلوع عصر پسابازار» با تحلیل یک چنین شرایطى بر این باور است که ما در حال ورود به دوره جدیدى از بازارهاى جهانى و تولید خودکار هستیم، اما مسیرى که به اقتصاد بدون کارگر رسیده ممکن است به پناهگاهى مطمئن یا درهاى وحشتناک پایان یابد، باید گفت آینده در دستان ما و منوط به انتخاب و اقدام ما است.
در تحلیل ریفکین رها شدن نیروى کار و استعداد این نیرو که بازار و دولت به آن نیازى ندارد مىتواند سرمایهاى اجتماعى پدیدآورد که جامعه مدنى نوینى را سازمان دهد که اقتصاد اجتماعی را پدید آورد و آوایی نو از دموکراسی را طنین افکند. نیروى اجتماعى جدیدى که مىتواند از دولت و بازار خواستار آن شود تا بخشى از درآمدهاى عظیم مالى خود را از اقتصاد عصر اطلاعات به ایجاد سرمایه اجتماعى و بازسازى زندگى مدنى کشور اختصاص دهد.
ریفکین با مطالعه نمونه جامعه آمریکا و وضعیت کارگران، از آمادگى براى زوال کار رسمى در اقتصاد بازار میگوید که مستلزم تغییر ساختار بنیادى ماهیت مشارکت آدمى در جامعه است. به عقیده وی با تأمین دستمزدهاى سایه براى میلیونها کارگر آمریکایى که بخش بیشتر وقت خود را به فعالیتهاى داوطلبانه در اقتصاد اجتماعى اختصاص مىدهند و نیز با تامین دستمزدى اجتماعى براى میلیونها تن از بیکاران و تهیدستان کشور که خواهان کار کردن در جامعه مدنی هستند، ما مىتوانیم زمینه را براى گذار درازمدت از کار رسمى در اقتصاد بازار به کار خدماتى در اقتصاد اجتماعى تدارک ببینیم. بنا بر آمار موجود در سال انتشار کتاب ۸۹ میلیون نفر آمریکایى یا به عبارتى یک نفر از هر دو نفر بزرگسال بهطور میانگین ۴ ساعت از وقت خود را در هر هفته در بیش از یک میلیون سازمان غیرانتفاعى مىگذرانند و البته این نیرو تا خلق نیروى اجتماعى جدید راه درازى را در پیش خواهد داشت.
این اندیشمند و اقتصاددان بر آن است که با گسترش هر چه بیشتر تکنولوژِی و بیکاری و تهیدستی ِ روزافزون ِ کنارگذاشته شدگان از موهبت کیک اقتصاد بازار در سطح جهانی، آینده به این امر وابسته است که تا چه حد جامعه مدنی مىتواند شالودهاى قوى وتودهاى براى مشارکت دموکراتیک مردم به وجود آورد. اگر جامعه مدنی نتواند پاسخى مؤثر به مسائل جایگزینى تکنولوژیک و بیکارى درازمدت ساختارى بدهد، در مقابل امواج ویرانگر فقر به زانو درخواهند آمد و جهان در دوران تاریک جدیدى غوطهور خواهد شد.
نقطه امید ریفکین سازمانهاى غیردولتى هستند که به ویژه در رشد و تحول مناطق روستایى و اصلاحات ارضى، کمکهاى غذایى، مراقبتهاى بهداشتى وتنظیم خانواده، آموزش کودکان نوپا و مبارزه با بیسوادى، رشد اقتصادى، تامین مسکن و در فعالیت سیاسى نقش دارند و اغلب اوقات در کشورهایى که دولتهایى ضعیف و فاسد در قدرت هستند و اقتصاد بازار کوچک است یا اصلا وجود ندارد، تنها صداى مردم هستند. در بسیارى از کشورهاى درحال توسعه بخش سوم در قیاس با بخشهاى دولتى یا خصوصى به نیروى کارآمدترى براى رفع نیازهاى محلى مردم تبدیل شده است. این موضوع بهخصوص هنگامى که اقتصاد رسمى بازار نقشى اندک در حیات اقتصادى جامعه ایفا مىکند، صادق است.
ریفکین با خوشبینی از فعالیت نیروهای مردمیخودسازماندهی سخن میگوید که بیاعتنا به قوانین و مقررات اقتصاد بازار و دستگاههای بوروکراتیک دولتی خود به ویژه در مناطق جهان سوم وارد عمل شده اند و با خیزشی جانانه در راه جهانی سازی اقتصاد اجتماعی به پیش میروند: در اورانگى، شهرکى درحومه کراچى پاکستان، ۲۸۰۰۰ خانوار داوطلبانه در «برنامه آزمایشى اورانگى» براى بازسازى ۱۳۰۰۰ کیلومتر مجراى فاضلاب زیرزمینى و ساختن بیش از ۲۸۰۰۰ آبریزگاه براى ساکنان محلى شرکت دارند. در هندوستان، انجمن خوداشتغالى زنان که اتحادیه زنان تهیدست در احمدآباد است، خدمات حقوقى مجانى را در اختیار زنان قرار مىدهد، مهدکودک تشکیل مىدهد و براى زنان دورههاى آموزش نجارى، لولهکشى، حصیربافى و مامایى برگزار مىکند. در سریلانکا، جنبش سارودایا شارانادانا ۷۷۰۰ کارمند دارد و در بیش از ۸۰۰۰ دهکده فعالیت مىکند تا جمعیت محلى منابع خود را بسیج کنند و جوامع خودکفایى را بیافرینند.
طرحهاى این جنبش پیشرو شامل برنامههاى تغذیه کودکان پیشدبستانى، کمک به معلولان و ناشنوایان و برنامههاى آموزشى درآمدزا در رشتههاى خیاطى، تعمیرات مکانیکى، چاپ و نجارى است در سنگال، کمیته مبارزه براى نابودى گرسنگی با ۲۰۰۰۰عضو به کشاورزان در بهبود تولید مواد غذایى به جاى صادرات آن کمک مىکند. این گروه همچنین با دادن خدمات آموزشى به کشاورزان در بهبود کشت، آنان را یارى مىکند و تکنیکهاى ذخیرهسازى غلات و نیز براى بهبود استانداردهاى باسوادى و بهبود بهداشت روستاییان برنامههایى را اجرا مىکند.تاکید «جرمى ریفکین» بر ارادهای سیاسی که «جامعه مدنى» را سامان میدهد تا نیروى آن برای ایجاد اقتصاد اجتماعی در سطح جهانی را رهایی بخشد، جان کلام کتاب «پایان کار» است.
انتشارات کتاب آمه «پایان کار، زوال نیروى کار جهانى و طلوع عصر پسابازار» نوشته «جرمى ریفکین» با ترجمه
«حسن مرتضوى» را در ۴۷۲ صفحه و با قیمت ۱۲۰۰۰ تومان منتشر ساخته است.
ارسال نظر