رمزگشایی از دی ان ای نام تجاری

سیامک میراحمدی

شرکت‌ها، کشورها، مناطق، شهرها و سازمان‌هایی در جذب صاحبان سرمایه داخلی و خارجی و انتقال ارزش به آنها موفق و پیشرو می‌باشند که بیش از سایرین پایبند به اصول اساسی DNA نام تجاری باشند. یک نام تجاری، زاییده ارزش‌های ملموس و ناملموس یک محصول، خدمت یا مکان است. تمامی ‌محصولات، خدمات، شهرها، مناطق و کشورها به خودی خود، همانند سایر اعضای طبقه خود هستند. در یک آزمون چشایی با چشم‌های بسته، یک مصرف‌کننده تشنه نمی‌تواند تمایزی بین پپسی و کوکا قائل شود همان گونه که از دیدگاه یک گردشگر بالقوه هیچ تفاوتی بین سواحل مالدیو و مایورکا وجود ندارد. بنابراین محصولاتی که تنها به جنبه تامین نیاز توجه دارند در میان سایر محصولات هم گروه خود نادیده گرفته می‌شوند. این در حالی است که هرگونه مزیت واقعی می‌تواند مصرف‌کنندگان را به سوی خود جلب کند زیرا که نام‌های تجاری در واقع ارزش‌هایی می‌باشند که با مصرف‌کنندگان و گروه‌های هدف ارتباط آگاهانه برقرار می‌سازند.

DNA یک نام تجاری حاصل تمایز، شهرت و نوآوری آن در مقایسه با سایر رقبا است. به عنوان مثال، کشورهایی مثل نیجریه برای جذب سرمایه‌گذاران بالقوه‌ای که به آفریقای جنوبی روی آورده‌اند، باید خصوصیات ممتاز و بی‌نظیر کشور خود را کشف کرده و به واسطه آنها با سرمایه‌گذاران مذکور ارتباط برقرار کنند. نام‌های تجاری همچون BMW باید از طریق نمایش مزیت‌های فوق‌العاده حاصل از در اختیار داشتن یک بی ام دابلیو لوکس نسبت به یک تویوتای لکسوس با مصرف‌کنندگان ارتباط برقرار کنند. شرکت‌های مخابراتی

همچونMTN،ا Vodafone T-Mobil GLO باید به دنبال راه‌هایی برای رمزگشایی DNA نام تجاری خود برای مشتریان باشند، به طوری که واقعا با آنها پیوند برقرار سازند و صرفا یک موسسه خدماتی تلفن همراه به حساب نیایند.

در اینجا می‌توان اشاره‌ای به دنیای فوتبال داشت، دلیل تفاوت فوتبال برزیل از فوتبال سایر کشورها همچون انگلیس و آلمان چیست؟ این به خاطر روح آزاد فوتبال برزیل است که برخاسته از فاکتورهای موجود در رقص محلی این کشور و تفریح و لذت نهفته در آن است و این همان ویژگی متمایزی است که هواداران فوتبال برزیل را در سراسر جهان به هم پیوند می‌دهد. همگی آنها هر زمان در هر نقطه‌ای از دنیا با تماشای فوتبال برزیل سرگرم می‌شوند و لذت می‌برند، از سوی دیگر فوتبالیست‌های برزیلی نیز تمامی‌ تلاش خود را جهت ارائه بازی مورد انتظار آنها به کار می‌گیرند. مثال دیگر در این زمینه، ایتالیا است، ویژگی بارز فوتبال این کشور ریشه در شیوه دفاعی و پوشش بالا و چند لایه در مقابل دروازه دارد.

پوستر معروفی که در خلال جام ۱۹۹۶ اروپا با این جمله «دروازه‌بانی در ایتالیا، ایمن‌ترین شغل در سراسر جهان است» منتشر شد، گواه محکمی‌ بر شیوه متمایز ایتالیا در فوتبال دفاعی است.

یک نام تجاری باید در نوع خود بی‌نظیر باشد و ویژگی‌های ممتازش آن را از سایر رقبا متمایز سازد به نحوی که به راحتی توسط مصرف‌کنندگان شناسایی شود. بنابراین بازاریابان باید به دنبال کشف یا خلق ویژگی‌های منحصر به فرد نام تجاری و استفاده از آنها در برقراری ارتباط با مصرف‌کنندگان باشند. علاوه بر این باید به تمامی‌ادعاهای مذکور به طور کامل جامه عمل بپوشانند و همانند فوتبالیست‌های برزیلی طبق ویژگی‌های ممتاز عمل کنند.

از جمله نمونه‌های موفق در این زمینه مهندسی بی‌نظیر خودروی مرسدس، راحتی کفش‌های ورزشی نایک، جایگاه اجتماعی و پرستیژ تحصیلات آکسفورد،‌‌هاروارد و... می‌باشند. این محصولات و موسسات دارای ارزش‌های متمایز و منحصر به فرد نام تجاری می‌باشند که به واسطه آنها طی سالیان متمادی، با افراد بسیاری ارتباط برقرار نموده‌اند و شانس جاودانگی نام تجاری شان را در بخش‌های مربوطه تقویت کرده‌اند.

از سوی دیگر، نام‌های تجاری باید به سرعت خود را با تغییرات شرایط بازار، منطبق سازند. آنها باید همواره به دنبال کشف تغییرات پی در پی

سلیقه مصرف‌کنندگان باشند. آن دسته از نام‌های تجاری که به اخطار «یا خلاقیت به خرج بده یا از گردونه خارج شو» بی‌اعتنایی می‌کنند، خطر بزرگی را به جان می‌خرند.

تنوع سلیقه مصرف‌کنندگان در مورد محصولات و خدمات جدید، همانند تمایل سرمایه‌گذاران به مقاصد و فرصت‌های جدید سرمایه‌گذاری به سرعت در حال رشد می‌باشد بنابراین نام‌های تجاری باید دوباره خود را کشف نموده‌، قادر باشند به مشتریان خود نوآوری بی‌نظیری عرضه کنند که با نیازهای آنها منطبق باشد. در مورد مناطق و کشورها، سرمایه‌گذاران بالقوه به دنبال دستیابی به اطلاعاتی در مورد سیاست‌های دولت جدید درباره کاهش کاغذ بازی، توسعه فرصت‌ها و افزایش ظرفیت‌ها می‌باشند. طبعا چنین اطلاعاتی باید در اختیار آنها قرار گیرد.

Apple از سال ۲۰۰۱ که اولین نسل ipod را روانه بازار ساخت تاکنون چندین نسل مختلف از این دست را عرضه نموده است که هر یک از آنها حاوی امکانات جدیدتری برای مشتریان می‌باشند و بازار رقابت را داغ‌تر نموده‌اند.

Sony در مورد نام‌های تجاری واکمن و دیسکمن مرتکب اشتباه بزرگی شد و مدت‌ها هیچ نوآوری را به مشتریان ارائه نکرد تا زمانی که Apple با ipod وارد بازار شد در واقع فرصت بزرگی را در اختیار Apple قرار داد. هم اکنون Sony در پی جبران برآمده و واکمن را در گوشی‌های موبایل خود عرضه می‌کند، اما قبلا فاجعه رخ داده و Apple بخش بهتری از بازار را برای دستگاه‌های موسیقی قابل حمل در اختیار گرفته است. علاوه بر ویژگی‌های ممتاز یک نام تجاری در زمینه عملکرد برتر و کیفیت بالاتر آن، شهرت یک نام تجاری حاصل توسعه و تکامل تدریجی آن در خلال فرآیند تحقیق و توسعه می‌باشد. یک نام تجاری ناگزیر است خود را در زمینه‌ای که فعالیت می‌کند، شاخص و چشمگیر نماید. بنابراین، ویژگی‌های مشخصه یک نام تجاری شامل تمامی‌جنبه‌های ملموس و غیرملموس می‌شود که به صورت آگاهانه یا ناآگاهانه با مصرف‌کنندگان و ذی نفعان ارتباط برقرار می‌سازند.

اگر مشتریان و ذی‌نفعان شواهد متضادی را درباره ویژگی‌های مطرح شده، دریافت نمایند، حتی نام‌های تجاری موفقی که به واسطه تمایزات و نوآوری‌ها به وجود آمده‌اند، نیز در معرض خطر قرار می‌گیرند. توجه به اصل مردم در بازاریابی رمز موفقیت در افزایش خصوصیات مثبت یک نام تجاری می‌باشد.

به هر میزان که یک نام تجاری خلاق و پیشتاز باشد اما در صورتی که خدمات ضعیف به مشتریان ارائه دهد شکست خواهد خورد. زمانی که زنجیره ارسال خدمات کند یا ضعیف است و شکایات مشتریان مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد، رقبا پیروز میدان خواهند بود.

افزون بر موارد فوق، هویت یک نام تجاری باید روشن و به راحتی قابل تشخیص باشد و این امر از طریق به کارگیری صحیح ترکیبی از عناصر بازاریابی همچون مشارکت در ارتباطات، تبلیغات، روابط عمومی، مشارکت در امور اجتماعی، وقایع، پایبندی به تعهدات نانوشته، طراحی، بسته بندی، برچسب، آرم‌ها و... محقق می‌گردد.

علامت تیک در نایک و ستاره در مرسدس، از جمله نخستین مثال‌هایی هستند که قدرت آرم‌ها را به نمایش می‌گذارند، علایمی ‌که امروزه شاخص متمایز‌کننده نام‌های تجاری نایک و مرسدس به حساب می‌آیند.

رنگ، همچون لباس زرد و آبی مشهور تیم ملی برزیل یا نارنجی تیم ملی هلند، عامل دیگری در ایجاد تمایز است. این در حالی است که کشوری همچون انگلستان در نهایت شگفتی، نتوانسته است رنگی را به عنوان سمبل کشور خود معرفی کرده و ملکه اذهان نماید، با وجود ترکیب قرمز و سفید لباس تیم ملی این کشور و پیشینه درخشان و قدرتمند آنها در فوتبال، همچنین ساخت نام‌های تجاری، این رنگ‌ها سمبل انگلستان به شمار نمی‌آیند. مثال دیگر نیجریه است، این کشور در حال تلاش برای برجسته نمودن لباس سبز تیم ملی خود می‌باشد، اگر چه دیر است و به دلیل کاهش تدریجی بخت خود در فوتبال، نتوانسته است تعهدات پیشین خود و همچنین توقعات هواداران رو به رشد خود در سراسر جهان را تامین نماید.

کلیه نام‌های تجاری می‌بایست توانایی معرفی خاستگاه، تاریخ و فرهنگ DNA خود را داشته باشند و دانش و آگاهی نسبت به آن را افزایش دهند.

برقراری یک ارتباط موفق با تمامی‌ ویژگی‌های ممتاز و برجسته یک نام تجاری، منجر به طولانی تر شدن عمر یا حتی جاودانه شدن آن می‌گردد.