برای صدساله شدن نخست باید متولد شد
سوالات ضروری قبل از جایگزینکردن کارکنان با هوش مصنوعی
با این همه، باید دانست که بیگدار به آب زدن در دنیای هوش مصنوعی مولد و جایگزین کردن عجولانه و کورکورانه کارکنان با ماشینها و هوش مصنوعی مولد میتواند پیامدهای اجتماعی و اقتصادی و صنعتی ناگواری را برای جامعه بهصورت عام و برای شرکتها و سازمانها بهصورت خاص در پی داشته باشد. برای پرهیز از این وضعیت ناخواسته و نامطلوب، لازم است که رهبران سازمانها و شرکتها قبل از هر اقدامی در این خصوص، سوالات متعددی را از خود پرسیده و به آنها پاسخهای دقیق و قانعکنندهای بدهند.
در ادامه به چهار سوال بسیار مهم و کلیدی در زمینه جایگزین کردن افراد با ماشینها و هوش مصنوعی اشاره خواهد شد که رهبران سازمانها و شرکتها قبل از اتخاذ تصمیمهای نهایی در این زمینه باید برای آنها پاسخهای دقیقی پیدا کنند.
سوال اول: مدت زمان موردنیاز برای انجام کارها بدون استفاده از هوش مصنوعی چقدر است؟
اگر قرار باشد کارهایی تکراری و یکنواخت و وقتگیر که انجام آنها نیازمند دقت و حوصله زیادی است در یک شرکت انجام شود جایگزینکردن افراد با هوش مصنوعی گزینه معقول و مناسبی خواهد بود. به عنوان مثال، کارهایی مانند نوشتن گزارشهای روزانه و دورهای یا طراحی وبسایت یا اپلیکیشن که کارهایی زمانبر و یکنواخت بهحساب میآیند را میتوان و باید به هوش مصنوعی مولد سپرد. اما اگر بخش عمدهای از کارهایی که در شرکت انجام میشود کارهایی است که بهسرعت انجام میشود و انجام آنها به ظرافت زیاد و وقت کم نیاز دارد دلیلی برای سپردن آنها به هوش مصنوعی وجود ندارد.
سوال دوم: دستمزد پرداختی به کارکنان در قبال انجام کارهایی که میتوان آنها را به هوش مصنوعی سپرد چقدر است؟
موضوع دستمزدهای پرداختی به کارکنان نیز یکی دیگر از موضوعات کلیدی و تعیینکننده در مسیر سپردن کارها به هوش مصنوعی و ماشینها بهحساب میآید. اگر دستمزدهای پرداختی به کارکنان یک شرکت در قبال انجام یکسری کارها بسیار بالا و هنگفت باشد، توجیه خوبی وجود دارد که فرآیند جایگزین کردن افراد با هوش مصنوعی را جدیتر دنبال کرد و از این طریق بر میزان بهرهوری شرکتها و سازمانها افزود. بر اساس نتایج تحقیق اخیر موسسه مکنزی، میزان اثرگذاری مثبت بهکارگیری هوش مصنوعی بر سطح بهرهوری اقتصاد جهانی در هر سال به ۴.۴تریلیون دلار رسیده است. اما اگر قرار باشد هوش مصنوعی گرانقیمت و پرهزینه را جایگزین کارکنانی کرد که با دستمزدهای پایین در شرکتها و سازمانها مشغول به کار هستند این جایگزینی چندان منطقی و معقول نخواهد بود و کمک چندانی به بهبود بهرهوری سازمانی نخواهد داشت.
سوال سوم: هوش مصنوعی تا چه حد قادر به انجام درست و دقیق کارهاست؟
یکی دیگر از موضوعاتی که قبل از هر گونه تصمیمگیری و اقدام برای جایگزین کردن انسانها با هوش مصنوعی باید به آن توجه ویژهای داشت، به میزان توانایی و قابلیتهای هوش مصنوعی برای انجام کارهای مهم و کلیدی مربوط میشود. واقعیت این است که هوش مصنوعی اگرچه دارای قابلیتها و توانمندیهای فوقالعادهای است و میتواند کارهایی را انجام دهد که انجام آنها از عهده انسانها خارج است، اما از انجام برخی کارها و فرآیندها ناتوان است یا نمیتواند آنها را بهخوبی انسانها انجام دهد. بنابراین باید به طور دقیق دانست که ماشینها و هوش مصنوعی در انجام کدام کارها توانمند و بهتر از انسانها و در انجام کدام کارها ناتوان و ضعیفتر از انسانها عمل میکنند.
سوال چهارم: آیا هوش مصنوعی بهتنهایی قادر به انجام صفر تا صد کارهاست یا اینکه بخشی از کارهایی که به هوش مصنوعی سپرده میشود باید توسط انسان کنترل و تکمیل شود؟
بسیاری از وظایفی که هم اکنون انجام دادن آنها به هوش مصنوعی سپرده شده، بهگونهای هستند که انجام تمام مراحل کار از عهده ماشینها و هوش مصنوعی برنمیآید و در برخی مراحل، بهویژه مراحل نهایی و حساس کار به دخالت و مشارکت انسانها نیاز است.
در این میان لازم است که رهبران سازمانها قبل از تصمیمگیری در زمینه جایگزین کردن انسانها با هوش مصنوعی سبکوسنگین کنند و ببینند که سپردن برخی مراحل کار به هوش مصنوعی تا چه حد توجیهپذیر است.
اگر قرار باشد بسیاری از مراحل یک کار همچنان بر عهده انسانها باشد و فقط انجام چند مرحله ساده و محدود به هوش مصنوعی سپرده شود اصرار بر جایگزینکردن افراد با ماشینها چندان توجیهپذیر و منطقی نخواهد بود.
به هر حال، آینده هوش مصنوعی در حال حرکت به سمتی است که در آن، ماشینها و هوش مصنوعی مولد میتوانند به دنبال سرویسهایی باشند که در اختیار کاربران قرار میگیرد تا از آنها یاد بگیرند و بفهمند که هر کاربری دارای چه علاقهمندیها و نیازهایی است. در مراحل بعدی ارتباط با آن کاربر همان چیزی را تولید و در اختیار او قرار میدهد که باب میل اوست و به این ترتیب است که میتوان در آیندهای نزدیک دنیایی را تصور کرد که در آن رفتار و انتخابهای انسان تحتتاثیر ورودی و پیشنهادهایی است که توسط هوش مصنوعی تولید شدهاند. در چنین وضعیتی، انسانها نیز بیشتر احساس راحتی و آرامش میکنند، چراکه همان چیزی به آنها پیشنهاد میشود و در اختیارشان قرار میگیرد که برایشان ایدهآل و مطلوب است و مطابق با ویژگیهایی مانند سن و جنسیت و علایق شخصیشان تنظیم شدهاند. چه بهتر که این فرآیند فراهم ساختن چیزهای مطلوب بهگونهای برنامهریزی و اجرا شود که در قبال چیزهای زیانبار و خطرناک برای انسان و انسانیت موضع منفی و بازدارنده داشته باشد. این وظیفه محققان، شرکتها، دولتها و البته جامعه مدنی است که در این زمینه فعال باشند و هوش مصنوعی یادگیرنده و مولد را به مسیر درست و مناسبی هدایت کنند.