افزایش ارزش دلار؛ دردسری تازه برای شرکت‌‌های هواپیمایی
این موضوع، چالش ویژه‌‌ای برای شرکت‌‌های هواپیمایی بین‌المللی که سعی داشتند از ضربه‌های پاندمی کرونا خود را نجات دهند، به وجود آورده است؛ چرا که این شرکت‌‌ها با پول داخلی خود درآمدزایی می‌کنند، اما بیشتر هزینه‌های خود را به دلار پرداخت می‌کنند. مایکل اولیری، مدیرعامل هواپیمایی «رایان‌‌ایر» (هواپیمایی ارزان‌‌قیمت ایرلندی) می‌گوید: «افزایش ارزش دلار، به مشکلات کووید، جنگ اوکراین و بالا رفتن قیمت نفت اضافه شده و چالشی واقعی برای صنعت هواپیمایی ایجاد کرده است.»
بار گرانی بر دوش مشتری
این شرکت‌‌ها، بار دیگر افزایش هزینه‌های خود را از طریق گران کردن بلیت به مشتری تحمیل می‌کنند و این یعنی مسافران هواپیماها بیش از پیش، متضرر خواهند شد. پیش از این هم به خاطر محدودیت‌‌های دو ساله سفر، بلیت هواپیما گران شده بود. در بریتانیا، پروازها برای تعطیلات بین دو ترم دانشگاهی در پاییز که ماه آینده خواهد بود، ۴۲ درصد نسبت به سال ۲۰۱۹ گران‌‌تر می‌شود.
با اینکه بیشتر شرکت‌‌های هواپیمایی، از خرید و فروش تامینی ارز بهره می‌‌برند (یعنی معاملات خود را برای کاهش ریسک در برابر نوسانات ارزی بیمه می‌کنند)، اما افزایش هزینه‌ها خیلی از مدیران شرکت‌‌های هواپیمایی را در محاسبات تعداد هواپیماهایی که زمستان امسال باید به پرواز دربیاورند، سردرگم کرده است. انجمن بین‌المللی حمل‌‌ونقل هواپیمایی (IATA)، ضرر ۱۰میلیارد دلاری را برای امسال پیش‌‌بینی کرده که به این ترتیب، ضرر خالص سه سال گذشته این صنعت، در مجموع به ۱۹۰میلیارد دلار می‌‌رسد. در قالب یک منطقه، پیش‌‌بینی شده فقط شرکت‌‌های هواپیمایی آمریکایی امسال سودآور باشند.
دیوید یو، مشاور تامین مالی صنعت هوایی و استاد امور مالی در دانشگاه نیویورک شانگهای، می‌گوید: «افزایش ارزش دلار قطعا سودآوری شرکت‌‌های هواپیمایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. امسال، زمستان سختی خواهیم داشت.»
شکایت مدیران ایرلاین‌‌ها
به گفته IATA، هزینه‌های عملیاتی رایجی که به دلار محاسبه می‌شود، عبارتند از سوخت هواپیما و هزینه تعمیر و نگهداری هواپیما که در مجموع بیش از ۴۰ درصد مخارج کلی یک شرکت را تشکیل می‌دهند. مهم‌تر از اینها، هزینه‌های سرمایه‌‌ای شرکت‌‌های هواپیمایی هم به دلار محاسبه می‌شود. معامله خرید هواپیمای جدید، حتی اگر از شرکت اروپایی ایرباس باشد، به دلار است. به علاوه، شرکت‌‌هایی که تصمیم می‌گیرند به جای خرید هواپیما، آن را اجاره کنند هم، بهای اجاره را به دلار می‌‌پردازند. کری تاری، از شرکت مشاوره هواییCtaira، می‌گوید: «خوب یا بد، ارز صنعت هوایی دلار است.» این فشارهای فزاینده باعث شد مدیران سه شرکت بریتانیایی، سیاست‌های اقتصادی دولت را که باعث کاهش کم‌‌سابقه ارزش پوند در برابر دلار شده، مورد انتقاد شدید قرار دهند. شای ویس، مدیرعامل شرکت ویرجین آتلانتیک که حدود ۶۰ درصد هزینه‌های خود را به دلار می‌‌پردازد، گفته دولت باید در سیاست‌های مالی خود که باعث هراس بازارها شده، «روندی معکوس» در پیش بگیرد. اولیری هم با صراحت سیاست‌های لیز تراس، نخست‌‌وزیر جدید بریتانیا را مورد انتقاد قرار داده است. ویلی والش، مدیر سابق بریتیش ایرویز که در حال حاضر IATA را اداره می‌کند، گفته تصمیم‌‌های بریتانیا، اثرات مهلکی بر شرکت‌‌ها خواهد داشت.
البته افزایش ارزش دلار در همه جای دنیا احساس شده و امسال تقریبا در برابر ارزهای همه کشورهای G۲۰ تقویت شده است. به عنوان مثال، روپیه هند ۹ درصد در برابر دلار کاهش ارزش داشته و به گفته «وینود کانان» مدیرعامل شرکت «ویستارا» که دومین هواپیمایی بزرگ هند است، «ایرلاین‌‌ها را با صدمه جدی مواجه کرده است». او می‌گوید وقتی تغییرات ارزی را در نظر می‌گیرد، مشخص می‌شود هزینه‌های شرکت هواپیمایی‌‌اش در سال جاری ۱۵ تا ۲۰ درصد افزایش داشته است. «خیلی سخت است؛ ارزش روپیه در برابر دلار کاهش یافته و من نتوانسته‌‌ام همه افزایش هزینه‌ها را به‌طور مستقیم به گردن مصرف‌‌کننده بیندازم. بنابراین، با اینکه در طرف درآمد همه‌چیز بسیار خوب پیش می‌‌رود، هزینه‌ها آنقدر بالا رفته که از چشم‌‌انداز حساب سود و زیان، فشار زیادی را متحمل می‌‌شویم.»
ترکیب تورم، سوخت، دلار
برای شرکت‌‌هایی که به‌طور همزمان، با ترکیبی غیرطبیعی از افزایش تورم، بالا رفتن قیمت سوخت و افزایش ارزش دلار مواجه شده‌‌اند، شرایط بدتر هم هست. محیط تورمی، به‌طور خاص با دلار قوی ترکیب شده تا قیمت‌‌ها را برای خرید هواپیمای جدید بالا ببرد؛ حتی برای سفارش‌‌هایی که قرارداد آنها چند سال قبل بسته شده است.
در قراردادهایی که بین شرکت‌‌های هواپیمایی و تولیدکنندگانی مثل بوئینگ و ایرباس منعقد می‌شود، بندی در نظر گرفته می‌شود که می‌تواند قیمت نهایی هواپیما را در فاصله بین سفارش و تحویل، بر اساس فاکتورهایی مثل قیمت تمام‌شده مواد اولیه، تورم و نرخ ارز، بالا ببرد. مدیران صنعتی می‌گویند، این قراردادها، محدودیت‌‌هایی هم برای جلوگیری از افزایش قیمت‌‌های خارج از کنترل در نظر می‌گیرند، اما افزایش قیمت چشمگیر قیمت هواپیما، همچنان اجتناب‌‌ناپذیر است.
والش معتقد است نوسانات قیمت سوخت هواپیما که همراه با قیمت نفت برنت از تابستان امسال پایین نیامده، در ترکیب با بحران نرخ ارز «چالش شدیدتری» برای مدیران ایرلاین‌‌ها ایجاد می‌کند. «من بیش از ۲۰ سال، مدیرعامل یک شرکت هواپیمایی بوده‌‌ام و هیچ‌گاه نتوانستم بفهمم بین پوند و دلار، یا بین یورو و دلار، کدام برای کار کردن بهتر است.»
