مترجم: سیدحسین علوی لنگرودی

در دنیای پرتکاپوی استارت آپ ها، جابه‌جایی نیروهای مبتکر و خلاق از یک شرکت به شرکتی دیگر امری معمول و متداول است که معمولا حساسیت‌های خاصی را برنمی‌انگیزد. اما هنگامی که دو شرکتی که در یک صنعت مشغول به کارند و به تازگی یکی از مهندسان ارشد شرکت اول به شرکت دوم پیوسته باشد و هر دو شرکت در حال تولید یک محصول مشابه باشند، قضیه متفاوت خواهد بود و این همان اتفاقی است که در داستان ما روی داده است.

همین دو سال پیش بود که جان کلندر، یکی از برجسته‌ترین مهندسان طراح و ایده‌پرداز، شرکت سیلیکون اینداستری را پس از پانزده سال ترک کرد، آن هم به این دلیل که مدیران آن شرکت به اصرار‌های او روی اجرایی کردن ایده‌اش برای ساخت تراشه‌های کامپیوتری سریعتر توجهی نکردند و او که از این رفتار مدیران سیلیکون اینداستری دلسرد شده بود، راه شرکت رقیب آن یعنی تینگز را در پیش گرفت و ایده‌اش را به آنها عرضه کرد. ایده ساخت تراشه‌های سریع با استقبال مدیران ارشد شرکت تینگز روبه‌رو شد و آنها تصمیم گرفتند روی طراحی و تولید این تراشه سرمایه‌گذاری کنند. با این همه، شرایط بر وفق مراد این شرکت پیش نرفت و به‌دلیل بروز مشکلاتی چند، فرآیند تولید این تراشه با وقفه روبه‌رو شد. از سوی دیگر، پس از تغییر تنی چند از اعضای هیات‌مدیره سیلیکون اینداستری و تغییر مدیرعامل آن، ایده ساخت تراشه‌های سریع دوباره مورد توجه آن شرکت قرار گرفت و آنها ایده پیشنهادی کلندر را که قبل از ترک شرکت به آنها عرضه کرده بود، بهترین ایده موجود دانسته و تصمیم گرفتند روی آن سرمایه‌گذاری کنند. آنها خیلی سریع موفق شدند این ایده را به تولید انبوه برسانند و در نتیجه در این زمینه بر شرکت جدید کلندر یعنی تینگز پیشی گرفتند.

این اقدام شرکت سیلیکون اینداستری با اعتراض شدید شرکت تینگز و شخص جان کلندر مواجه شد، چرا که آنها این اقدام شرکت سیلیکون اینداستری را مصداق سرقت ایده‌ها و عدم رعایت حقوق معنوی دانستند. حال سوال اینجاست که در این مورد حق با کدام طرف است و آیا اقدام شرکت سیلیکون اینداستری در مورد توجه قرار دادن و سرمایه‌گذاری روی ایده‌ای که مهندس خلاق این شرکت قبل از ترک آنجا به آنها عرضه کرده بود، کاری درست و از نظر اخلاقی قابل پذیرش است یا اینکه همان‌طوری که شرکت تینگز و خود کلندر معتقدند نوعی سرقت ایده‌ای که به خود او تعلق دارد اتفاق افتاده است و آن ایده فقط به شخص کلندر تعلق داشته و با ترک شرکت از جانب او مالکیت آن ایده نیز همراه او منتقل شده است؟

پاسخ مدیران اخلاق‌گرا

اقدام شرکت سیلیکون اینداستری در احیای ایده‌ای که ارائه‌دهنده آن زمانی که در استخدام شرکت بوده مطرحش ساخته، از نظر حرفه‌ای و در چارچوب‌های رقابتی قابل توجیه و پذیرفتنی است، اما از نظر اخلاقی و احترام به حقوق مولفین و ایده پردازان مردود و قابل سرزنش است، چرا که شرکت سیلیکون اینداستری بدون اطلاع و کسب اجازه از صاحب ایده مورد نظر نسبت به سرمایه‌گذاری و تولید انبوه آن اقدام کرده است.

منبع: مجله Ethical Management