سرمایه‌گذاری افسران آمرکایی روی زعفران

مترجم: مریم رضایی

جاده‌های بمباران شده، کمبود تاسیسات و تجهیزات اولیه و بازار مصرفی امتحان نشده، شرایطی است که امکان فعالیت فرصت‌های کارآفرینی طبیعی را محدود می‌کند. اما سه نظامی سابق و یک غیرنظامی آمریکایی که قبلا در افغانستان حضور داشتند، در بنگاه جدید خود این چالش‌ها را به جان خریده‌اند. شرکت آنها به نام رومی اسپایس (Rumi Spice)، از کشاورزان افغان زعفران می‌خرد و به مشتریان بین‌المللی می‌فروشد. کسب‌وکار آنها بخشی از تلاش‌های اندکی است که برای توسعه اقتصاد منابع افغانستان صورت می‌گیرد. کیمبرلی جانگ، یکی از بنیان‌گذاران رومی اسپایس که اشاره کرده نام شرکتشان از شاعر پارسی زبان الهام گرفته شده، می‌گوید: «ما می‌خواستیم شرکتی بسازیم که مدت‌ها بعد از اینکه نبودیم هم بتواند مردم افغانستان را توانمند کند.» رومی اسپایس که دو سال پیش تاسیس شد، اکنون به رستوران‌های سرشناس در کالیفرنیا و نیویورک زعفران می‌فروشد. همچنین محصولات شرکت در قفسه‌ها و وب‌سایت‌های فروشگاه‌های لوکس مواد غذایی یافت می‌شود.

زعفران یکی از گران‌ترین ادویه‌های دنیا است و ارزش آن در آمریکا کیلویی ۲۵۰۰ تا سه هزار دلار است. گران بودن زعفران به دلیل کم‌بازده بودن و سختی برداشت آن است. هر گل بنفش زعفران تنها سه پرچم زعفران می‌دهد. این پرچم‌‌ها باید ظرف مدت کوتاهی با دست جدا و سپس خشک شوند. برای تولید یک گرم زعفران حدود ۱۵۰ پیاز گل باید کاشته شود. زعفران افغانستان به دلیل معطر بودن که ناشی از شرایط آب و هوایی و زمین‌های خاص منطقه هرات - محل کشت آنها - است، شهرت دارد. این ادویه که جزو یکی از اقلام اصلی غذاهای هندی، مراکشی و ایرانی محسوب می‌شود، در برخی غذاهای اروپایی مثل پائلای اسپانیا و بولبیس فرانسه عنصر مهمی محسوب می‌شود. از آنجا که بنگا‌ه‌های آمریکایی به دنبال آخرین رویدادهای حرفه‌ای هستند، سرمایه‌گذاری روی زعفران افغانستان را به‌طور جدی شروع کرده‌اند.

به گفته احمد فهیم دیدار، مدیر شعبه افغانستانی جدید جامعه جهانی Startup Grind که با کارآفرینان ارتباط برقرار می‌کند، «کمک‌های مالی جهانی به افغانستان به‌طور کلی کاهش یافته، اما یک ذهنیت کارآفرینی جدید جای آن را گرفته است». بنیان‌گذاران رومی اسپایس تصمیم گرفتند بر کشاورزان متمرکز شوند، چون طبق تحقیقاتی که از سفارت آمریکا در کابل انجام داده بودند، متوجه شدند ۸۰ درصد جمعیت افغانستان به کار کشاورزی مشغول است.با این حال، راه‌اندازی یک کسب‌وکار هر چقدر کوچک، در کشوری بیگانه با چالش‌هایی همراه است. در افغانستان بیشتر کسب‌وکارها به جای انعقاد قرارداد یا توافق‌نامه، با اعتماد کردن یا روابط بین افراد انجام می‌شوند. بنیان‌گذاران رومی اسپایس برای تاسیس شرکت خودشان دریافتند که برخی ارتباطاتی که طی استقرار نظامی آمریکا با افراد ایجاد کرده بودند، در کارشان بسیار مفید است.

علاوه بر اینها، در افغانستان قطعی برق مکرر اتفاق می‌افتد که این امر می‌تواند کارکرد دستگاه‌های خشک‌کن در عملیات فرآوری محصولات را بی‌اثر کند. همچنین بزرگراه اصلی کشور هنوز کامل بازسازی نشده و انفجارهای گاه و بیگاه در مسیر آن، ریسک مسافرت را کمی بالا می‌برد.با همه اینها، در سال ۲۰۱۴ کیت آلانیز، از افسران مهندس ارتش آمریکا که با دولت‌های محلی در افغانستان همکاری می‌کرد، با دوستش کیمبرلی جانگ تماس گرفت تا در مورد ایده بازاریابی زعفران افغانستان با او صحبت کند. جانگ هم یک افسر مهندس ارتش آمریکا بود که در زمان استقرار نظامی این کشور در افغانستان، بمب‌های جاده‌ای را پیدا می‌کرد. جانگ در آن زمان در مدرسه کسب‌وکار هاروارد با امیلی میلر بود که او هم افسر سابق ارتش بود. شریک چهارم شرکت، کارول وانگ نام داشت که نظامی نبود و قبلا در یک برنامه توسعه روستایی تحت حمایت بانک جهانی در افغانستان کار کرده بود.

جانگ می‌گوید: «کشاورزان در ابتدا نسبت به پیشنهاد ما تردید داشتند. چون قبلا وعده‌های زیادی در این رابطه به آنها داده شده بود که عملی نشده بودند.» اما میلر می‌گوید: «وقتی دیدند ما واقعا محصولات آنها را می‌فروشیم، خودشان به ما روی آوردند.» رومی اسپایس در سال ۲۰۱۵ با ۳۴ کشاورز همکاری می‌کرد. این شرکت قصد دارد تا پایان ماه نوامبر امسال، همزمان با برداشت زعفران با بیش از ۸۰ کشاورز کار کند. مرحله بعدی کار آنها راه‌اندازی کارخانه فرآوری محصول بود. در آوریل ۲۰۱۵، رومی اسپایس یک کمپین جذب سرمایه‌گذار راه‌ انداخت و کمتر از دو ماه توانست حدود ۳۳ هزار دلار سرمایه جذب کند. با توجه به نگرانی‌های موجود در مورد ادامه خشونت‌های طالبان در افغانستان، جذب سرمایه‌گذار کار بسیار سختی به نظر می‌رسید. طالبان هنوز بخش‌های زیادی از این کشور را تحت کنترل دارد. داگلاس دون، موسس گروه سرمایه‌گذاری فرشته Hivers and Strivers می‌گوید: «خارج کردن زعفران از افغانستان خیلی خطرناک به نظر می‌رسید.» شش ماه طول کشید تا این گروه برای سرمایه‌گذاری متقاعد شود.

کارخانه فرآوری واقع در هرات، ۷۵ نفر از زنان افغان را در سال ۲۰۱۵ استخدام کرد. شرکت به جای اقدام رایج پرداخت پول به واسطه‌های مرد، حقوق این زنان را مستقیما به خودشان پرداخت می‌کرد. قرار است تا پایان سال ۲۰۱۶ حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ زن دیگر نیز استخدام شوند. رومی اسپایس در ابتدا تحت عنوان شرکت با مسوولیت محدود تاسیس شد. یک سال بعد، بنیان‌گذارانش، آن را به یک شرکت عام‌المنفعه تغییر دادند. یکی از مباحثی که در رابطه با وارد کردن زعفران افغانستان به بازار بین‌المللی مطرح می‌شود این است که می‌تواند جایگزینی برای کشت خشخاش، به‌عنوان منبع تولید هرویین باشد. پیش‌بینی می‌شود امسال این شرکت بتواند درآمد پیش‌بینی‌ شده ۵۰۰ هزار دلار را محقق کند. بنیان‌گذاران آن می‌گویند شرکت از چند ماه پیش به سودآوری رسیده است. جانگ و میلر به‌صورت تمام وقت در دفتر آمریکا کار می‌کنند و دو شریک دیگر به‌صورت نیمه‌وقت با آنها همکاری می‌کنند. همچنین دو کارمند تمام وقت دیگر در شیکاگو و افغانستان به آنها کمک می‌کنند. رومی اسپایس به دنبال کشف کانال‌های جدید دسترسی به مشتریان است؛ کانال‌هایی مثل سرویس‌های توزیع غذا. میلر می‌گوید: «در کنار اینها می‌توانیم به دنبال ارائه محصولات غنی شده با زعفران باشیم؛ مثلا کره زعفرانی.» به هر حال، به گفته جانگ، فراتر از جنبه کار، ارتباط با مردم افغانستان مهم‌ترین دلیل درآمدزایی آنها بوده است.

منبع: New York Times