دادهها درباره منشأ آلودگی تهران چه میگویند؟
درجه قصور منابع ثابت آلاینده
به گزارش «دنیایاقتصاد» روز گذشته دوباره شاخصهای کیفیت هوای استان تهران در وضعیت ناسالم قرارگرفتند؛ روندی که از روز سهشنبه آغاز شد و با افزایش غلظت در روز چهارشنبه ادامهیافت و آنطور که پیشبینی میشود تا شنبه وضعیت پایداری خواهدداشت. بر اساس آخرین دادههای ایستگاههای سنجش آلودگی هوا، شهرستان بهارستان با شاخص ۱۹۸ آلودهترین نقطه استان تهران در روز گذشته بود؛عددی که تنها یک گام با وضعیت «بسیار ناسالم» فاصله داشت، پس از آن باغستان شهریار با شاخص ۱۸۰ و شهریار با شاخص ۱۶۹ در صدر مناطق بحرانی قرار دارند. در کمربند جنوبی و جنوبغربی استان نیز شرایط نگرانکننده بود؛ اسلامشهر و قرچک هر دو با شاخص ۱۶۵، ورامین با ۱۶۳، پاکدشت با ۱۵۹، پیشوا با ۱۵۶ و ملارد با ۱۵۳ همگی در وضعیت ناسالم برای عموم شهروندان ثبت شدهاند. شهر تهران نیز با شاخص ۱۵۲ وارد محدوده ناسالم شدهبود.
در مقابل، مناطق مرتفعتر و شرقی– شمالشرقی استان وضعیت بهتری دارند، فیروزکوه با شاخص ۶۷، دماوند با ۸۰، شهرقدس با ۸۴، پردیس با ۹۱ و رباطکریم با ۹۶ در محدوده قابلقبول تا ناسالم برای گروههای حساس قرارگرفتهاند؛ هرچند همین مناطق نیز نسبت به روزهای پاک فاصله محسوسی دارند. در تهران بزرگ هم بر اساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، دیروز میانگین کیفیت هوای پایتخت با شاخص ۱۵۳ در شرایط ناسالم برای همه قرارگرفت و کیفیت هوای ۲۱ ایستگاه در شرایط قرمز و هفت ایستگاه در شرایط نارنجی گزارش شد. در این میان ایستگاه پیروزی(منطقه ۱۳) با شاخص ۱۷۶ آلودهترین ایستگاه سنجش کیفیت هوای تهران بود.
از جنوب به شمال
به گفته کارشناسان افزایش آلایندهها در بهارستان، باغستان شهریار، شهریار، اسلامشهر و تهران، ناشی از تداوم وارونگی دما، کاهش سرعت باد و افزایش منابع آلاینده ثابت و متحرک است. از همینرو سخنگوی شهرداری تهران با اشاره به سوخت بیکیفیت نیروگاهها و کارخانهها، اعلام کرد: بخش قابلتوجهی از آلودگی پایتخت از منابع ثابت خارج از محدوده شهری در جنوب و جنوبشرق نشأت میگیرد.
بهگزارش مهر، عبدالمطهر محمدخانی افزود: نکته مهم این است که اگر نقشه آلودگی را بررسی کنیم، منشأ یا تراکم آلایندگی در روزهایی که آلودگی بسیار بالا است، عمدتا خارج از مرزهای شهر تهران، بهویژه در مناطق جنوبی و جنوبشرق تهران قرار دارد. این نشان میدهد؛ بخش قابلتوجهی از آلودگی پایتخت از منابع ثابت خارج از محدوده شهری نشأت میگیرد.
وی ادامهداد: اگر قرار بود منابع متحرک مانند خودروها بهطور یکبهیک آلودگی ایجاد کنند، باید تراکم آن در اتوبانها، نقاط مرکزی شهر و مناطق پرترافیک دیده میشد، اما واقعیت این است که در همان روزهای بسیار آلوده، بیشترین تراکم آلایندگی در نقشه، خارج از محدوده شهر تهران و بهخصوص در جنوب و جنوبشرق پایتخت مشاهده میشود. محمدخانی با تاکید بر اهمیت شناخت دقیق منشأ آلودگی گفت: این دادهها نشان میدهد؛ در برنامهریزی برای کاهش آلودگی هوا، نمیتوان تنها بر منابع متحرک تمرکز کرد و باید سیاستگذاریها به سمت کنترل منابع ثابت خارج از شهر نیز گسترش یابد.
خطرات آلودگی
کارشناسان محیطزیست تاکید میکنند؛ تداوم این شرایط، بهویژه در مناطق پرجمعیت جنوب و جنوبغرب استان، میتواند خطرات جدی برای سلامت سالمندان، کودکان، بیماران قلبی و ریوی و حتی عموم شهروندان ایجاد کند. افزایش مراجعات تنفسی به مراکز درمانی در روزهای اخیر، موید همین نگرانیهاست.
از ابتدای امسال تاکنون کیفیت هوای پایتخت ۶ روز در وضعیت پاک، ۱۳۱ روز قابلقبول، ۱۱۷ روز ناسالم برای گروههای حساس، ۲۰ روز ناسالم، ۲روز بسیار ناسالم و ۲ روز در شرایط خطرناک قرار داشتهاست.
شاخص کیفیت هوا(AQI) به ۶ دسته اصلی تقسیمبندی میشود. بر اساس این تقسیمبندی از عدد صفر تا ۵۰ هوا «پاک»، از ۵۱ تا ۱۰۰ هوا «قابلقبول یا متوسط»، از ۱۰۱ تا ۱۵۰ هوا «ناسالم برای گروههای حساس»، از ۱۵۱ تا ۲۰۰ هوا «ناسالم»، از ۲۰۱ تا ۳۰۰ هوا «بسیار ناسالم» و از ۳۰۱ تا ۵۰۰ شرایط کیفی هوا «خطرناک» است.
بر اساس برآوردها، سال۱۴۰۳ بهطور میانگین حدود ۱۲.۷درصد از مرگهای طبیعی در کشور به ذرات معلق کوچکتر از ۲.۵میکرون نسبت داده میشود البته این عدد در شهر تهران بالاتر و حدود ۱۵.۷درصد است. در طول سال۱۴۰۳ بهطور میانگین حدود ۳۵هزار و ۵۴۰ مورد مرگ در کشور به «مواجهه طولانیمدت با ذرات معلق ریزتر از ۲.۵میکرون» در افراد بالای ۳۰ سالنسبت داده شدهاست. این آمار نشان میدهد آلودگی هوا یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار بر سلامت عمومی در کشور است. تهران روزهای ابتدایی آذرماه را آلوده سپری کرد و به گفته شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت محیطزیست، پایتخت در یکی از اپیزودهای شدید آلودگی هوا قرارگرفت و بر سلامت شهروندان تاثیر محسوسی داشت، بهگونهای که بر اساس اعلام مرکز اورژانس تهران، طی هشت روز ابتدایی آذرماه ۳۵۷فوت ثبت شد که آلودگی هوا در بخشی از آن نقش داشت.
روند افزایشی آلودگی تهران
ادارهکل هواشناسی استان تهران نسبت به بازگشت شرایط پایدار جوی و افزایش غلظت آلایندهها و کاهش کیفیت هوا از امروز(۴ دیماه) هشدار داد. به گزارش «ایسنا» ادارهکل هواشناسی استان تهران با صدور هشدار سطح زرد از پایداری نسبی جو و عدموزش باد قابلملاحظه خبر داد. بر این اساس از پنجشنبه (۴ دیماه) تا شنبه(۶ دیماه) سطح آلایندههای جوی، بهخصوص ذرات معلق کوچکتر از ۲.۵میکرون بهویژه در مناطق مرکزی و جنوبی تهران افزایش مییابد. صدور هشدار زرد رنگ بهمعنای این است که پدیدهای جوی رخ خواهد داد که ممکن است در سفرها و انجام کارهای روزمره اختلالاتی را ایجاد کند.
هشدار زرد رنگ برای آگاهی مردم صادر میشود تا بتوانند آمادگی لازم را برای مواجهه با پدیدههای جوی که از حالت معمول کمی شدت بیشتری دارد، داشتهباشند. از سوی دیگر مسوولان نیز در جریان این هشدارها قرار میگیرند تا اگر لازم باشد تمهیداتی را بیندیشند. این ادارهکل همچنین بر پایه واکاوی الگوهای همدیدی و بررسی نقشههای پیشیابی اعلام کرد؛ با وجود هشدار آلودگی برای پنجشنبه تا شنبه، با گذر سامانه بارشی در سطح استان، افزایش ابر، افزایش وزش باد، کاهش غبار محلی و بهبود نسبی کیفیت هوا، کاهش دما و در برخی مناطق بهویژه ارتفاعات و مناطق غربی گاهی بارش باران و برف موردانتظار است.
اما پیرو هشدار صادرشده امروز تا روز شنبه مجددا پایداری جو و افزایش آلایندهها موردانتظار خواهد بود که سپس از بعدازظهر روز یکشنبه(۷ دیماه) با نفوذ سامانه بارشی دیگری در سطح استان افزایش ابر در برخی مناطق بهویژه نیمه شمالی و غربی گاهی بارش باران و برف پیشبینی شدهاست. بر اساس اعلام هواشناسی استان تهران طی پنج روز آینده آسمان تهران کمی ابری تا نیمهابری، گاهی همراه با وزش باد و یخبندان و مه بهویژه در دامنهها و ارتفاعات موردانتظار است.
