رئیس سازمان هواشناسی کشور:
بارشها، خشکسالی انباشته را جبران نمیکند
وی افزود: طی پنج تا ۶ سالگذشته، کشور بهطور جدی درگیر خشکسالی بوده و تامین بخشی از آب شرب به منابع آبهای زیرزمینی وابسته است. شرایط خشکی در اغلب مناطق کشور حاکم است و در سالآبی جاری از اول مهرماه ۱۴۰۳ تا ۳۱ شهریور ۱۴۰۴ بهجز یکی دو هفته اخیر شرایط بارشی مطلوبی نداشتهایم و بارشها بیش از ۸۰درصد کمتر از حد نرمال بودهاست. رئیس سازمان هواشناسی کشور با اشاره به تغییر الگوهای جوی از نیمه آذرماه گفت: از نیمه آذرماه با ورود سامانهها و الگوهای پاییزی و زمستانی، شرایط تا حدی هموار شد و سامانههای بارشی از بخشهای غربی کشور آغاز به فعالیت کردند. سامانه فعلی نیز بخشهایی از فلات مرکزی و جنوب کشور را تحتتاثیر قرار دادهاست.
تاجبخش ادامهداد: شرایط بارشی نسبتا خوبی در چند استان جنوبی کشور گزارش شدهاست و انتظار میرود این سامانه تا روز جمعه(۲۸ آذرماه) فعال باشد. بیشترین میزان بارش از ایستگاههای جزیره الوان و بندر خمیر گزارش شده و تاکنون در جزیره الوان ۱۵۱میلیمتر بارش ثبت شدهاست.
وی با اشاره به وضعیت جوی مناطق شرقی کشور نیز گفت: همچنین در بخشهایی از خراسانجنوبی بارش و در مناطق مرتفع بارش برف گزارش شدهاست و با تقویت یک چرخند دیگر سمت همسایگان جنوبی ایران، بارشها تا روز جمعه ادامه خواهدداشت. رئیس سازمان هواشناسی کشور با بیان اینکه تا یکشنبه یا دوشنبه هفته آینده کاهش دما در کشور رخ خواهد داد، تصریح کرد: این کاهش دما از منظر تامین حاملهای انرژی اهمیت دارد و در همین رابطه هم در حوزه حاملهای انرژی و هم در بخش کشاورزی هشدار سطح نارنجی صادر شدهاست.
تاجبخش با اشاره به وضعیت دریاچه ارومیه گفت: چالش دریاچه ارومیه را فارغ از بارشها باید در مدیریت آب ورودی درنظر داشت، اگرچه در این منطقه بارشهایی رخداده است اما در صورت تامیننشدن منابع آب ورودی و حقابه، جبران مشکلات دریاچه ارومیه صرفا با بارش امکانپذیر نیست. مساله اصلی به مدیریت منابع آبی بازمیگردد. وی افزود: در استانهای شمالغرب کشور از جمله اردبیل، در سامانه اخیر فعالیت بارشی قابلتوجهی نداشتیم، هرچند در سامانه قبلی در حوضه دریاچه ارومیه بارشهایی ثبت شد، با اینحال چالش اصلی ارومیه مدیریت منابع آب است.
همکاری ایران و قزاقستان در زمینه دریای خزر
رئیس سازمان هواشناسی کشور همچنین به کاهش تراز دریای خزر اشاره کرد و گفت: کاهش تراز دریای خزر نیز شرایط مشابهی دارد. در کنار تغییر اقلیم و کمبارشی، افزایش تبخیر و احتمال تامیننشدن ورودیها در این مساله موثر بودهاست. بررسی کاهش تراز دریای خزر در دستور کار قرار دارد و در همین زمینه تفاهمنامهای با قزاقستان امضا شدهاست تا هواشناسی دو کشور همکاریهای بیشتری در این زمینه داشتهباشند.
تداوم خشکسالی کشاورزی و آبشناسی
تاجبخش درباره پیشبینی وضعیت بارشها اظهار کرد: بر اساس نقشههای فعلی، انتظار میرود بارشهای زمستانه کشور در محدوده نرمال باشد، اما به دلیل خشکسالیهای انباشته شده در هفتهها و ماههای گذشته، همچنان با خشکسالیهای کشاورزی و آبشناسی مواجه هستیم و حتی در صورت وقوع بارشهای مناسب نیز خشکسالیهای آبشناسی بهطور کامل جبران نخواهد شد. رئیس سازمان هواشناسی کشور درخصوص تهیه الگوهایی برای ارائه به سازمانها و اثرگذاری بر مواردی مانند الگوی کشت گفت: اطلاعرسانیها بر اساس اختلاف از نرمال در پیشبینی بارش انجام میشود و این اطلاعات در اختیار شورایعالی آب بهعنوان مرجع تصمیمگیری قرار میگیرد.
بر این اساس میتوان الگوی کشت را تعریف کرد. تاجبخش تاکید کرد: هرچه بازه زمانی پیشبینی بلندتر میشود، میزان پیشبینیپذیری کاهش مییابد، بنابراین در حوزه تصمیمگیری لازم است سناریوهای مختلفی برای شرایط کمبارشی یا پربارشی درنظر گرفته شود. وی افزود: دقت پیشبینیهای بلندمدت هواشناسی تا حدود ۷۰درصد برآورد میشود.
بارورسازی ابرها در مرحله تحقیقاتی است
تاجبخش درخصوص بارورسازی ابرها اظهار کرد: بارورسازی ابرها اساسا کاری علمی است که در دنیا انجام میشود اما پژوهشی درخصوص اینکه کمبود منابع آب را مدیریت یا حل کند، وجود ندارد. بارورسازی ابرها در بسیاری از کشورهای دنیا در مراحل تحقیقاتی است. انجام بارورسازی ابرها تنها در حوزه تحقیقات و پژوهش اشتباه نیست. وی درخصوص تاثیر ذراتی که برای بارورسازی ابرها بهکار گرفتهمیشود نیز گفت: اساسا خاصیت ذراتی که در بارورسازی استفاده میشود، جذب رطوبت و رشد و شکلدادن به قطرات آب است تا موجب ریزش قطرات شود.
رئیس سازمان هواشناسی درباره مضرات بهکارگیری این مواد گفت: اساسا نقره در صورت عبور از سطح مجاز سمی است، بنابراین اگر از حد استاندارد خارج شود موجب ایجاد مشکل زیستمحیطی خواهدشد. تاجبخش در ادامه بر اهمیت مدیریت منابع آب تاکید کرد و افزود: برای رفع کمبود منابع آب، باید استفاده از آبهای خاکستری، مدیریت آب در پاییندست برای جمعآوری آب شیرین و... در دستور کار قرار گیرد چراکه خشکسالیهای آبشناسی حتی با یک تا دو سال بارش رفع نمیشود.
وی با اشاره به مدیریت آب در پاییندست برای جمعآوری آب شیرین گفت: اغلب آب حاصل از بارشهای اخیر وارد دریا شد؛ چراکه نمیتوان این آبها را مدیریت و جمعآوری کرد.
رئیس سازمان هواشناسی درخصوص هماهنگی با ستاد مدیریت بحران درخصوص اندیشیدن تمهیدات لازم در پی فعالیت سامانه جوی اخیر اظهار کرد: با توجه به صدور هشدار سطح قرمز و مدتزمان فعالیت این سامانه، جلسات متعددی در ستاد مدیریت بحران برگزار شد. تمامی دستگاههایی که عضو ستاد هستند یا مسوولیت مستقیم دارند از جمله سازمان هواشناسی، هلالاحمر، اورژانس، سازمان جهادکشاورزی، متولیان مدیریت منابع آب و... در این جلسات حضور داشتند و با توجه به بروز خسارتهای احتمالی هماهنگیهای لازم انجام شد.
تاجبخش در پایان گفت: آمادگیهای پیشگیرانه بهطور کامل انجام گرفت. در مجموع در شرایط فعالیت این سامانه، سطح آمادگی دستگاهها مناسب ارزیابی میشود. با وجود شدت بارشها در برخی مناطق بهویژه در استان فارس و بخشهایی از جنوب کشور، آمادگی و هماهنگی قبلی موجب شد اقدامات لازم بهموقع انجام شده و از بروز خسارتهای گستردهتر جلوگیری شود.
