گروه فرهنگ و هنر: پاییز امسال نه برای سینما آش دهن سوزی بود نه برای بازار کتاب. اما به هر حال تئاتر توانست گلیم درآمدهایش را از آب بیرون بکشد و هنرهای تجسمی هم روزگار بدی را سپری نکردند. در بازار پاییزی کتاب اگرچه گاهی اوقات فروش برخی عنوان‌های منتشر شده از سوی ناشران دولتی و حاکمیتی، چشمگیر بود و برای مثال یک عنوان کتاب بیش از ۱۱۰ هزار جلد فروش رفته اما همه داستان بازار کتاب در پاییز امسال به این شیرینی نیست. پرفروش‌ترین کتاب نشرهای خصوصی که بازاری غیر از کتابفروشی‌ها ندارند، ۱۰ هزار جلد بوده است.

کتاب «هنر شفاف اندیشیدن» که پرفروشی‌اش بی تردید به علت حک شدن نام «عادل فردوسی پور» به‌عنوان مترجم در روی جلد است، با ۱۰ هزار جلد فروش در رده نخست پرفروش‌های بازار نشر خصوصی است. پس از آن کتاب‌های «ما ایرانیان» و «سمفونی مردگان» به صورت مشترک در رتبه دوم هستند که فروش هر یک از آنها در سه ماه پاییز تنها پنج هزار جلد بوده. به نظر می‌رسد که این روند در زمستان نیز ادامه داشته باشد و در این صورت باید منتظر دامنه‌دار شدن گلایه‌های ناشران و کتابفروشان بود. گلایه از وضعیت اعطای مجوز تا شرایط توزیع و قیمت کتاب. پرفروش‌ها چقدر فروختند؟اگر به جدول نگاه کنید، اطلاعات جالبی به دست می‌آورید، اما این اطلاعات و اعداد و رقم‌ها را می‌توانیم ضرب و تقسیم کنیم و به درک و دریافت بهتری از وضعیت نشر و فروش در بازار کتاب برسیم. پردرآمدترین ناشر لیستی که در این جدول قرار دارد از محل فروش تنها یک عنوان کتاب، نشر سایان است که با فروش ۲۰ هزار جلد از کتاب «روایتی از زندگی و زمانه خامنه‌ای» که ارزش ریالی هر جلد از این کتاب، ۱۴۰ هزار تومان تعیین شده، ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان درآمد کسب کرده است.

تحلیل آمارهای فروش کتاب

خبرآنلاین در توضیحی درباره این اتفاق نوشته که ‌وقتی برای جویا شدن آمار فروش به سراغ ناشران قدیمی رفتیم، بسیاری از آنها مایل نبودند تا آمار پرفروش‌ترین کتاب پاییزه‌شان رسانه‌ای شود. آمارهایی بعضا دورقمی از فروش یک کتاب برای ناشرانی که روزگاری محفل بزرگان و جایگاه نمو اندیشه بوده‌اند، مصداق فاجعه فرهنگی است. درحالی‌که بسیاری از ناشران خصوصی صورت خود را با سیلی سرخ می‌کنند، کسب‌وکار بعضی دیگر از ناشران، پررونق‌تر از همیشه بوده است. در لیست پرفروش‌ترین کتاب‌های پاییز کتاب «نامیرا» از انتشارات نیستان ۲۴۰ برابر کتاب «باغ همسایه» از انتشارات آگاه چاپ شده است ودر مجموع سه کتاب اول لیست ۵/ ۵ برابر ۱۰ کتاب بعدی به فروش رفته است.البته کتاب اول لیست یعنی « نامیرا» با ۱۱۳ هزار جلد فروخته شده، از کتاب‌های طرح مطالعاتی روشنا است. این طرح با همکاری شش مرکز پخش و نشر کتاب شکل گرفته. بوستان فدک، موسسه شهیدکاظمی، پاتوق کتاب، کتاب فردا، ترنجستان و کتابستان برگزار کننده پویش مطالعاتی روشنا هستند.

به گفته مسوول دبیرخانه طرح مطالعاتی روشنا، این طرح با هدف ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی اجرا می‌شود. کتاب‌های این طرح با جلب نظر نویسنده و ناشر و چاپ ارزان‌تر، ‌با قیمتی ارزان در اختیار شرکت‌کنندگان در طرح قرار می‌گیرند. کتاب نامیرا ۶هزار تومانی، قبل از شرکت در طرح پویش مطالعاتی روشنا با قیمت ۱۷ هزار تومان به بازار عرضه شده است.کتاب دوم لیست پرفروش‌ها «دختر شینا»‌ کتاب مسابقه کتابخوانی کتاب و زندگی است. پایگاه اطلاع‌رسانی مسابقه کتاب و زندگی در توضیح این مسابقه نوشته:«مجمع ناشران انقلاب اسلامی با همکاری مراکز فرهنگی، موسسات مردمی، کتابفروشی‌ها، توزیعی‌ها و دستگاه‌های دولتی و... با طراحی سلسله مسابقاتی تحت عنوان کلی «کتاب و زندگی» در نظر دارد گامی کوچک در جهت ترغیب مردم به مطالعه کتاب بردارد.» البته اطلاعاتی از اینکه چه تعداد از این خریدها از سوی نهادها و ارگان‌های دولتی و شبه دولتی بوده است، در دست نیست.از مجموع ناشران خصوصی این لیست، نشر چشمه با فروشی ۱۰ هزار جلدی کتاب «هنر شفاف اندیشیدن»، ۲ برابر کتاب بعدی لیست، یعنی « ما ایرانیان» از نشر نی، فروش داشته است. یکی از مدیران نشر چشمه در توضیح اختلاف معنادار این کتاب با سایر کتاب‌های لیست گفت: کتاب «هنر شفاف اندیشیدن» را عادل فردوسی‌پور ترجمه کرده است. علاوه‌بر این، در برنامه خندوانه، عادل فردوسی‌پور این کتاب را معرفی کرد و بعد از آن تقاضا برای کتاب افزایش معناداری پیدا کرد و کتاب چند نوبت تجدید چاپ شد.

جزئیات آماری فروش پاییزه بازار کتاب