نشریه فوربس در گزارشی تحلیلی منتشر کرد

شکست‏های تجاری سینمای جهان در سال ۲۰۱۵

گروه فرهنگ و هنر: سینمای جهان همیشه دو چهره دارد. معمولا رسانه‏ها و مخاطبان سینمایی چهره و روی خوش آن را نشان می‏دهند. روی خوشی که دربردارنده سرمایه‏گذاری‏های میلیون دلاری، حضور برجسته‌ترین بازیگران و کارگردانان سینمای جهان و موفقیت‌های فیلم‌ها در جشنواره‌های مختلف است. در کنار آن، فروش میلیارد دلاری برخی از فیلم‏ها دامنه رویاپردازی درباره اقتصاد صنعت سینمای جهان را گسترش داده است. همه این عوامل باعث شده است تا وسوسه‌انگیزی سینما، نگذارد آن روی دیگر این صنعت چندان که باید و شاید پیدا باشد؛ اما آن روی دیگر سینما که آکنده از شکست‏ها در فروش و تنش‏های ملی و بین‌المللی است.

گروه فرهنگ و هنر: سینمای جهان همیشه دو چهره دارد. معمولا رسانه‏ها و مخاطبان سینمایی چهره و روی خوش آن را نشان می‏دهند. روی خوشی که دربردارنده سرمایه‏گذاری‏های میلیون دلاری، حضور برجسته‌ترین بازیگران و کارگردانان سینمای جهان و موفقیت‌های فیلم‌ها در جشنواره‌های مختلف است. در کنار آن، فروش میلیارد دلاری برخی از فیلم‏ها دامنه رویاپردازی درباره اقتصاد صنعت سینمای جهان را گسترش داده است. همه این عوامل باعث شده است تا وسوسه‌انگیزی سینما، نگذارد آن روی دیگر این صنعت چندان که باید و شاید پیدا باشد؛ اما آن روی دیگر سینما که آکنده از شکست‏ها در فروش و تنش‏های ملی و بین‌المللی است. هر از گاه چنان قدرت می‌گیرد که پنهان کردنش شدنی نیست. گاهی برخی از فیلم‌های با شکست‌های بزرگ در فروش، موجب زیان‏های مالی بسیار گسترده برای سازندگان آن می‌شود. اتفاقی که برخی از بازیگران و کارگردانان جهان را در آستانه بیکاری، ‏فراموشی و بدنامی قرار می‌دهد.

پرداختن به چهره تلخ سینما در چند سال اخیر و از سوی نشریه‌های معتبر سینمایی افزایش یافته و هر از گاهی برخی از رسانه‌های جهان با برجسته کردن این موضوع، مسیر خبرهای سینمایی را جهت دهی می‌کنند. در سال‌جاری میلادی نیز شمار فیلم‌هایی که در اکران بین‌المللی خود نتوانستند انتظارهای فروش را برآورده کنند، کم شمار نیستند. حتی شمار چهره‌های برجسته سینمایی و بازیگران محبوب و توانمندی که پیش از این عامل فروش یک فیلم بودند، در تیتراژ این فیلم‌های شکست‌خورده، کم نیست.نکته قابل توجه آن است که تعداد سینماهای نمایش‌دهنده این فیلم‏ها در سراسر جهان به حداقل دو هزار سالن می‌رسد که به نظر می‌رسد برای فروش فوق‌العاده یک فیلم کافی باشد؛ اما همچنان‌که در این گزارش خواهید خواند، تعداد قابل‌توجهی از فیلم‌های مطرح با بازی بازیگران شناخته شده، نتوانسته‌اند در این اکران گسترده هزینه‌های تولید خود را نیز به تولیدکننده‌هایشان بازگردانند.

با این همه نباید تصور کرد که عدم بازگشت سرمایه صرف شده در فیلم‌ها، یک روال معمولی است. در ایران اما به علت کم بودن تعداد سینماها و سانس‌های اکران فیلم‌ها معمولا برخی از فیلم‏های با شکست مواجه می‌شوند و بیشتر آنها در اکران می‌توانند بیشتر از هزینه تولیدشان بفروشند. با نزیک شدن به روزهای پایانی سال میلادی، نشریه فوربس که طبق سنت هرساله فهرست‏هایی از «ترین»‏های دنیای سینما و سرگرمی را منتشر می‏کند، در تازه‏ترین شماره خود به بزرگ‌ترین شکست‏های تجاری سینما در سال ۲۰۱۵ میلادی پرداخته است؛ فیلم‏هایی که عمدتا با بازی ستاره‏های پر زرق و برق سینمایی و بودجه‏های سنگین حتی هزینه تولید خود را هم جبران نکردند و ضرر و زیان میلیون دلاری به کمپانی‏های هالیوودی تحمیل کردند. معیار این رتبه‏بندی، درصدی از هزینه‏های تولید است که این فیلم‏ها تا تاریخ ۱۸ نوامبر بازگردانده‏اند. همچنین فیلم‏هایی درنظر گرفته شده‏اند که در بیش از ۲ هزار سینما به نمایش درآمده‏اند. در این باره باید یادآوری کرد که فیلم‏های اکران‌شده در ماه نوامبر در این رتبه‏بندی گنجانده نشده‏اند. در فیلم‏های شکست‏خورده ۲۰۱۵ بازیگران مشهوری همچون بردلی کوپر، جانی دپ و جورج کلونی و بسیاری دیگر ایفای نقش کرده‏اند. در صدر این فهرست فیلم «قصبه را بلرزان» با بازی بیل مورای قرار دارد. این فیلم که هزینه تولید آن ۱۵ میلیون دلار برآورد می‏شود، فقط ۹/ ۲ میلیون دلار فروش جهانی داشته است و تنها ۱۹ درصد از هزینه‏های تولید را بازگردانده است.

حتی یک فرد پیشتاز با یک هنرپیشه عالی نمی‏تواند یک فیلم بد را نجات دهد. شان پن که دوبار برنده جایزه اسکار شده است در فیلم تفنگدار بازی کرده است. او همچنین یکی از نویسندگان و دستیار تولیدکننده این فیلم است. هزینه تولید این فیلم ۴۰ میلیون دلار بوده است؛ اما فقط توانسته است ۷/ ۱۰ میلیون دلار فروش کند و درنتیجه ۷۵/ ۲۶ درصد از هزینه‏های تولید را بازگرداند. به این ترتیب پس از قصبه را بلرزان در فهرست شکست‏خورده‏ترین فیلم‏های ۲۰۱۵ در جایگاه دوم قرار گرفته است. هزینه کرد دقیق و سختگیرانه می‏تواند به سوددهی فیلم کمک کند؛ اما این سختگیری به فیلم «ما دوست تو هستیم» با بازی زک افران کمک نکرد. این فیلم با هزینه ۶ میلیون دلار ساخته شد. فروش جهانی این فیلم ۶/ ۳ میلیون دلار بود و موجب شد این فیلم در رتبه هشتم فیلم‏های شکست‏خورده ۲۰۱۵ قرار بگیرد. حتی یک فروش خوب هم نمی‏تواند مانع قرار گرفتن فیلمی در این فهرست شود.

فیلم سرزمین فردا که فروش جهانی ۲۰۹ میلیون دلاری را ثبت کرد، نمونه این مساله است. هزینه تولید این فیلم ۱۹۰ میلیون دلار بود. در نگاه اول، این فیلم عملکرد خوبی داشته است؛ اما تنها نیمی از این فروش یعنی بیش از ۱۰۰ میلیون دلار نصیب شرکت سازنده، یعنی والت‏دیزنی شده است. بنابراین سرزمین فردا در فهرست فیلم‏های شکست‏خورده ۲۰۱۵ جایگاه چهاردهم را به خود اختصاص داده است. فیلم جیم و هولوگرام‏ها ساخته شرکت یونیورسال تنها ۳/ ۲ میلیون دلار فروخت و با بازگشت هزینه ۴۶ درصدی در جایگاه پانزدهم این فهرست قرار گرفت. این درشرایطی است که پیش‏بینی می‏شود شرکت یونیورسال در سال جاری میلادی رکورد سود سالانه را ثبت کند. همچنین موسسه مورگان استلنی پیش‏بینی می‏کند فروش فیلم در آمریکا در سال جاری برای نخستین‏بار به ۱۱ میلیارد دلار خواهد رسید. مخاطبان فیلم‏های هالیوودی این روزها عادت کرده‏اند که شکست‏ها را فراموش کنند؛ چون می‏دانند صنعت سینما آنقدر پرهزینه و نامطمئن است که همیشه نمی‏توان پایان خوشی را برای آن متصور شد.