تزلزل هویت سالن‌های هنری پایتخت
گروه فرهنگ و هنر: چند روزی است که بسیاری از کارشناسان هنری در حوزه‌های مختلف نسبت به عملکرد برخی سالن‌ها و آمفی‌تئاترها انتقادهای متفاوتی را مطرح کرده‌اند. عمده این انتقادها به برگزاری برنامه‌هایی است که بدون داشتن حد نصابی از کیفیت هنری در سالن‌های بزرگ و هویتمند هنری پایتخت روی صحنه می‌رود. در واقع در حالی که تهران را از لحاظ هنری با مکان‌هایی چون تئاتر شهر و تالار وحدت می‌شناسند، نبود برنامه‌ریزی درست برای اجرای آثار هنری و حضور هنرمندان در این مراکز به چالشی برای حفظ هویت آنها بدل شده است. اجرای گروه‌های موسیقی پاپ در تالار وحدت که در چند هفته اخیر پررنگ‌تر شده و همچنین اجرای یک نمایش که اولین تجربه کارگردان جوانش به حساب می‌آید بر حجم انتقادها به عملکرد مدیران بنیاد رودکی و تالار وحدت افزوده است. تالار وحدت علاوه بر تغییر و تحولات صورت گرفته پس از پیروزی انقلاب؛ در یک دهه گذشته با فراز‌و‌نشیب‌های متعددی روبه‌رو شده که عمده دلایل آن به نحوه سیاست‌گذاری دولت‌ها و مدیریت مدیران مجموعه بازمی‌گردد. کمبود سالن‌های نمایشی و فقدان محلی برای اجرای آثار هنرمندان موسیقی درکنار برگزاری همایش‌های مناسبتی و سخنرانی‌ها و اختتامیه جشنواره‌ها شرایطی به‌وجود آورد که این تالار به مرور هویت اصلی خود را از دست رفته دیده و این‌طور به نظر می‌رسید که مسوولان فرهنگی نه تنها از این بابت نگرانی نداشتند، بلکه در دوره‌هایی استقبال هم کردند. کیفیت آثاری که در تالار وحدت اجرا می‌شوند از زمانی به موضوعی بحث برانگیز تبدیل شد که معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسوولیت این مرکز را به بنیاد رودکی واگذار کرد و مساله نیمه خصوصی بودن این بنیاد باعث شد مسائل اقتصادی کم‌کم بر مسائل هنری سیطره پیدا کند و این مساله به جایی رسیده است که این روزها حرف‌هایی چون لزوم تامین شبی ۵ میلیون تومان هزینه اجاره تالار وحدت توسط گروه‌های اجراکننده به گوش می‌رسد و از سوی دیگر گفته می‌شود اولویت اجرای گروه‌های موسیقایی و تئاتری براساس میزان و تضمین فروش تعیین می‌شود.
تالار وحدت به هنرمندان فرهیخته تخفیف دهد
در همین زمینه کیوان ساکت آهنگساز و نوازنده موسیقی کشور نیز با تاکید بر اینکه باید اعتباری که مکان‌های هنری در طول سالیان به دست آورده‌اند حفظ شود، بیان کرد: تالار وحدت بهترین مکانی است که می‌توان موسیقی ناب را که توسط هنرمندان متبحر و با ذوق تولید شده، شنید اما این تالار برای تامین مخارجش ناچار است از پیشنهادهای همه گروه‌ها استقبال کند اما معتقدم برای برون‌رفت از این اتفاق می‌توان راهکاری را که برج میلاد برای حل این مشکل در نظر گرفته است، امتحان کرد. از طریق این راهکار بیش از ۷۰ درصد به گروه‌های معتبری که قصد اجرا دارند تخفیف داده می‌شود و در عوض گروه‌های تازه‌کار و کم‌تجربه باید قیمت بالاتری برای اجرا پرداخت کنند. به این ترتیب ممکن است بسیاری از گروه‌های جوان و کم‌تجربه از اجرا در جایی همچون تالار وحدت منصرف شوند و به این ترتیب جا برای گروه‌های حرفه‌ای باز شود. به هر حال حمایت گروه‌های اصیل و حامی موسیقی ملی ایران در تمام کشورهای دنیا بر عهده شهرداری‌ها است.

نباید با هنر تجارت کرد
امیر دژاکام، نویسنده و کارگردان تئاتر که تاکنون ۹ اثر نمایشی را در تالار وحدت به صحنه برده است نیز با اشاره به اینکه درآمدزایی و خودکفایی یکی از مسوولیت‌های مراکز فرهنگی سراسر کشور است، بیان کرد: نباید با هنر تجارت کرد. البته ایرادی ندارد که هنر تجاری داشته باشیم اما هیچ کس این نسخه را برای تمام مراکز فرهنگی کشور نمی‌پیچد. اگر هر‌طور شده درآمد مراکز فرهنگی تامین شود دیگر هنر ناب و مخاطب فهمیده و متفکر از بین می‌رود. متاسفانه در حال حاضر تالار بااهمیتی همچون تالار وحدت شبیه به چلوکبابی شده است. من این سوال را می‌پرسم که اگر قرار است تالار وحدت به هر طریق درآمدزا شود چرا آن را به یک مجتمع تجاری تبدیل نمی‌کنند. اگر قرار است به هر قیمتی دخل و خرج یک تالار در بیاید چرا آنجا را تبدیل به تالار عروسی نمی‌کنند آن وقت دیگر مشکلی برای تامین مخاطب ندارند اما دیگر شاهد اجرای بزرگان تئاتر و فرهیختگان موسیقی در آنجا نخواهیم بود.

برای وضعیت کنونی تالار وحدت متاسفم
در همین راستا عبدالحسین مختاباد، آهنگساز و خواننده موسیقی کشور نیز اظهار کرد: با سیاستی که این تالار در پیش گرفته طبیعی بود که در آینده‌ای نزدیک مشکلاتی برای تامین مخارجش به وجود بیاید و از طریق جذب هر فرد تازه‌کار و کم‌تجربه که توانایی پرداخت پول سالن را دارد هزینه‌های جاری‌اش را تامین کند. متاسفم که شاهد هستیم مکانی مثل تالار وحدت تبدیل به یک سالن جشن شده چون به هر حال تامین هزینه‌های چنین سالنی بسیار بالا است و در حال حاضر طبق ادعای مدیران نیز تبدیل به تالاری نیمه خصوصی شده است.

تئاتر شهر خون گریه می‌کند
حمیدرضا نعیمی که با اجرای نمایش «سقراط» و برخلاف تصور بعضی مدیران نشان داد آثار نمایشی توان جذب مخاطب در تالار وحدت را دارند؛ وضعیت مجموعه تئاتر شهر طی یک سال گذشته را اسفبار توصیف کرد و گفت: به تئاتر شهر نگاه کنید که چگونه از دست رفت. تئاتر شهر یک سال است خون گریه می‌کند و به گورستانی در حال نابودی شباهت دارد که به بهانه‌هایی مانند بازسازی تعطیل شده است. او افزود: شنیدم دوستان؛ شورایی هم تشکیل داده‌اند تا برای کار کردن یا نکردن دیگران تصمیم‌گیری کنند. آن هم در شرایط امروز تئاتر شهر که اصلا برای افرادی مثل من اهمیت ندارد اجازه اجرا در سالن‌های این مجموعه را به من بدهند یا نه. کارگردان نمایش «سقراط» خاطرنشان کرد: تئاتر شهر امروز به محلی تبدیل شده که هرکس به راحتی می‌تواند وارد آن شود. چون مدیریت تئاتر شهر توان ایستادگی ندارد و به راحتی با داد و بیداد و لابی‌گری می‌توان امکان اجرای کارگردانی را گرفت یا برهم زد. می‌توان برنامه‌ریزی کرد که عده‌ای وارد تئاتر شهر شوند یا نه و همه چیز از نوع حقیر آن در جریان است. نعیمی در انتها به نامگذاری سال توسط وزیر اشاره کرد و گفت: گرچه وضعیت سالن‌ها ناامیدکننده است، اما فقط امیدوارم بنا بر نام‌گذاری سال شاهد اتفاق‌های خوبی باشیم و با یک خوش‌بینی به آینده نزدیک تا پایان سال نگاه می‌کنم.
در حالی‌که مسوولان تالار وحدت و بنیاد رودکی فعلا سکوت اختیار کرده‌اند و تاکنون به دغدغه‌های مطرح شده در مورد صدور مجوز اجرا برای این نمایش پاسخ نداده‌اند؛ تبلیغات و بلیت‌فروشی گروه در فضای مجازی ادامه دارد. درنهایت و با توجه به گلایه‌ها و پیشنهادهای مطرح شده از سوی هنرمندان باید دید آیا مدیران در جهت حفظ شأن تاریخی و هنری برخی اماکن هویتمند در حوزه فرهنگ و هنر توجه خواهند کرد یا همچون این چند سال، کمبود منابع مالی داستان دیگری را در این سالن‌ها روایت خواهد کرد.