سرگیجه، ساخته آلفرد هیچکاک بهترین فیلم تاریخ سینما به انتخاب منتقدان
پایان نیم قرن صدرنشینی همشهری کین
نظرسنجی بهترین فیلم تاریخ سینمای نشریه «سایت اند ساند» هر ۱۰ سال یک بار انجام میشود و ۵۰ سال بود «همشهری کین» بر صدر این فهرست قرار میگرفت، اما امسال «سرگیجه» آلفرد هیچکاک بالاخره موفق شد صدرنشینی را از فیلم جاودانه اورسن ولز برباید. این بار در نظرسنجی مجله معتبر بریتانیایی ۸۴۶ منتقد، استاد دانشگاه و نویسنده سینمایی حضور داشتند و فیلم تریلر تعلیقآمیز سال ۱۹۵۸ هیچکاک با بازی جیمز استیوارت و کیم نوواک را به عنوان بهترین فیلم تاریخ سینما انتخاب کردند.«همشهری کین» اورسن ولز تنها با ۳۴ رای کمتر در رتبه دوم ایستاد. در نظرسنجی قبلی که سال ۲۰۰۲ انجام شد «سرگیجه» با پنج رای کمتر دوم شده بود.«سرگیجه» هم مثل «همشهری کین» (۱۹۴۱) در زمان اکران نقدهای نامهربانانهای دریافت کرد، اما با گذر زمان بر محبوبیت و ارزش آن افزوده شد.
غافلگیریها
فهرست ۱۰ فیلم برتر موسسه فیلم بریتانیا (ناشر «سایت اند ساند» و مسوول نظرسنجی) چند غافلگیری دارد، ۱۰ فیلم اول فهرست بهترینها تقریبا همان ۱۰ فیلم برتر سال ۲۰۰۲ هستند و فقط جایشان عوض شده است، از طرفی از اکران جدیدترین فیلم این فهرست بیش از ۴۰ سال میگذرد. «داستان توکیو» ساخته یاسوجیرو اوزو با دو پله صعود در رتبه سوم ایستاده است در حالی که «قاعده بازی» ژان رنوار با یک پله افت، چهارم شده است.دو فیلم جدید فهرست «مردی با دوربین فیلمبرداری» ساخته ژیگا ورتوف در سال ۱۹۲۹ در رتبه هشتم و «مصائب ژاندارک» ساخته کارل تئودور درایر در سال ۱۹۲۷ در رتبه نهم هستند. جدیدترین فیلم فهرست «۲۰۰۱: یک ادیسه فضایی» استنلی کوبریک است که محصول ۱۹۶۸ است و ششم شده است. بالاترین رتبه یک فیلم بریتانیایی در فهرست رتبه سی و هفتم برای «مرد سوم» کارول رید با بازی اورسن ولز است.درمجموع در این نظرسنجی ۲۰۴۵ فیلم (برخی از فیلمها با یک رای) حضور داشتند. در این نظرسنجی شرکتکنندگان میتوانستند هر برداشتی از واژه «بهترین» فیلم تاریخ سینما داشته باشند؛ بهترین از نظر زیباییشناسی، بهترین در تاریخ سینما یا بهترین از نظر شخصی. جدا از نظرسنجی منتقدان،
نشریه از ۳۵۸ کارگردان سینما نیز نظرسنجی کرده بود و آنها «داستان توکیو» اوزو را به عنوان بهترین فیلم تاریخ سینما انتخاب کردند. در این فهرست نیز «همشهری کین» با «۲۰۰۱: یک ادیسه فضایی» بطور مشترک دوم بودند. «سرگیجه» در این فهرست هفتم است.
و این سرگیجه نازنین!
علیرضا مجمع
بالاخره بعد از نیم قرن صدرنشینی، چارلز فاستر کین، همشهری دوست داشتنی ما جای خود را به فیلم ازلی ابدی اسطوره چاق و تپلمان، آلفرد هیچکاک داد، تا مساله مرگ و جهان پس از آن اصلیترین دغدغه سینمادوستان قرن بیست و یکم شود. سالها قبل- دقیقا ۱۴ سال قبل، در چهل سالگی سرگیجه - درجایی نوشتم: «به زعم من دلیل به وجود آمدن سینما، آمدن آلفرد هیچکاک بود و دلیل وجود آلفرد هیچکاک ساختن سرگیجه.» حالا بعد از ۱۴ سال سرگیجه- یا به قول فرنگیها، ورتیگو- در صدر بهترین فیلمهای تاریخ سینما قرار گرفت و این نگاه قوت بیشتری برایم یافت. سرگیجه؛ اسکاتی (جیمز استیوارت)، مادلین و جودی (کیم نواک) را در ظرفیتی از زمان قرار داد که هر کدام بارقههایی از وجود آن جهانیشان را در اینجا نمود دهند. از همه اینها مهمتر اینکه آلفرد هیچکاک تمام این معنا را در قالب جنایت و یک فیلم جنایی بازتاب میدهد. این یعنی سینما ابزار خودش را میطلبد و معنا هم وسایل خودش را دارد. قصه ابزار اصلی هیچکاک است که در بستر زمان، روی مخاطب کار میکند. امروز ۵۴ سال از ساخت سرگیجه میگذرد و مخاطبش هنوز با فیلم ارتباط میگیرد. معنای این جمله به نظرم مهمترین پیامی است که میتوان از این ردهبندی گرفت.
ارسال نظر