حرف اول - شرح آنچه در جشن چهاردهم رفت

هم بد نقل شده، هم بد تعبیر

اصغر فرهادی
سیروس الوند که می‌خواست جایزه‌ام را بدهد نقل قولی از مرحوم حاتمی کرد و گفت اگر روزی فیلمی را دیدید که آن فیلم در تو شوق فیلم ساختن ایجاد کرد آن فیلم، فیلم خوبی است و گفت این جایزه را به فیلمی می‌دهم که وقتی آن را دیدم احساس کردم که دلم می‌خواهد فیلم بسازم.

اصغر فرهادی

سیروس الوند که می‌خواست جایزه‌ام را بدهد نقل قولی از مرحوم حاتمی کرد و گفت اگر روزی فیلمی را دیدید که آن فیلم در تو شوق فیلم ساختن ایجاد کرد آن فیلم، فیلم خوبی است و گفت این جایزه را به فیلمی می‌دهم که وقتی آن را دیدم احساس کردم که دلم می‌خواهد فیلم بسازم. در حین حرف‌های آقای الوند با خودم این گفته مرحوم حاتمی را مرور می‌کردم و اینکه در طول زندگی‌ام کدام فیلم‌ها در من این احساس را ایجاد کرده‌اند. یاد فیلم دونده‌امیر نادری افتادم، یاد مسافران و باشو غریبه کوچک و همین‌طور نون و گلدون و فیلم‌هایی دیگر. بعد فکر کردم که چه عجیب سه نفر از سازندگان این فیلم‌ها در این لحظه بیرون از مملکت هستند، با اسامی این فیلم‌ها در ذهنم رفتم که جایزه را بگیرم در حین رفتن به روی صحنه صحبت از خانم فراهانی شد با آنکه تصمیمم همان تشکر از گروهم بود، فکر کردم به عنوان کارگردان فیلم حالا که از بازیگر این فیلم صحبتی شده به لحاظ حرفه‌ای و اخلاقی درست نیست از او که معتقدم بازیگر توانایی است، یاد نکنم. گرچه لااقل اهالی سینما از مشکلاتی که دو سال گذشته به خاطر حضور او در فیلمم با آن مواجه شدم با خبرند. خود را موظف دیدم که از او یاد کنم، صحبتم را با آرزوی بازگشت خانم فراهانی شروع کردم و خواستم شرایط به گونه‌ای شود که ایشان بتواند بازگردد.اسامی فیلم‌های کارگردان‌هایی که روزگاری آثارشان در من شوق فیلم ساختن ایجاد کرده بود دوباره به ذهنم آمد و با یاد بهرام بیضایی شروع کردم که همان روز شنیده بودم از ایران رفته است.طبیعی است منظور من از اینکه شرایطی بشود که این سینماگران برگردند تغییر شرایط مطابق با نگرش سیاسی فلان فرد خاص نبود، من آرزو کردم آنهایی که روزگاری نشان داده‌اند اهل ذوق و فرهنگ هستند، بازگردند و همان‌گونه فیلم‌ها را بسازند. سخنان من هم بد نقل قول شده، هم بد تعبیر شده. از صحبت‌ها متوجه شدم تصمیم اتخاذ شده ناشی از یک سوءتعبیر است. تمام تلاشم هم از همان روز این بود که به این ماجرا دامن زده نشود و فیلم قربانی حاشیه‌ها نشود، فکر می‌کنم در این چند سال با کارهایی که ساخته‌ام خودم را از حاشیه‌سازی بی‌نیاز کرده‌ام.جنس فیلم‌هایی که تاکنون ساخته‌ام نشانگر روحیه‌ام است و همیشه تلاش کرده‌ام قضاوتم را حتی در مورد مسائل اجتماعی به فیلمم و در نتیجه به تماشاگرم تحمیل نکنم. اگر قصدم این بود چرا در جشن خانه سینما این را بیان کنم. آن همه فستیوال خارجی آن همه مصاحبه مطبوعاتی در کشورهای مختلف، وقتی آنجا که این‌گونه ابراز نظرهای سیاسی خریدار بیشتری دارد چنین نمی‌کنم، چرا باید در اینجا در جشن خانه سینما بیایم و تبلیغ نظرات کسی را بکنم که شناختم از او به واسطه آثارش در ایران است و نه کنش سیاسی‌اش.بی‌انصافی است واقعا. من این روزها فقط به نجات فیلم فکر می‌کنم، نمی‌خواستم این تعبیر پیش بیاید که در حال پررنگ کردن حاشیه‌ها هستم.