چرا همچنان به ساخت سینما نیازمندیم؟
توسعه نامتوازن بازار اکران در ایران
درباره جزئیات سالن‌های سینماها در ایران گزارش دقیقی منتشر نشده است؛ اما بر اساس برخی گزارش‌های رسمی، ۸۶۲ سالن سینما در کشور وجود دارد. اگر به طور میانگین ظرفیت هر سالن را ۲۰۰ نفر در نظر بگیریم، می‌توانیم بگوییم که در کشور ما حدود ۱۶۰ تا ۱۸۰ هزار صندلی سینما وجود دارد. اگر هر سالن در هر روز به طور میانگین چهار بار فیلم اکران کند، یعنی هر روز امکان سخت‌افزاری فروش حدود ۶۸۰ هزار بلیت وجود دارد. حالا بیایید ظرفیت بازار را حساب کنیم. اگر میانگین قیمت بلیت سینما را ۴۵هزار تومان در نظر بگیریم، بازار سینمای ایران هر سال می‌تواند حدود ۱۰ تا ۱۱هزار میلیارد تومان درآمد داشته باشد. اما رکورد فروش ایران که سال گذشته ثبت شد، کمی بیش از ۱۱۰۰ میلیارد تومان فروش است.
موضوع این است که سالن‌های سینما با ظرفیتی بین ۲۰ تا ۳۰درصد کار می‌کنند. یعنی بیش از نیمی از لجستیک بازار سینمای ایران دست‌کم در این سال‌ها غیرفعال و عملا بی‌مصرف بوده است. با این حساب آیا هنوز لازم است سینما ساخته شود؟
پاسخ مثبت است اما و هزار اما! بررسی سالن‌های سینمایی در ایران نشان می‌دهد که بسیاری از آنها در شهرهای تهران و مشهد و تبریز متمرکز شده‌اند. بیش از نیمی از کل سینماهای ایران در این سه شهر ساخته شده است.
استان‌های ایلام، بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد، سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، آذربایجان غربی، قزوین و زنجان جمعا و روی هم رفته کمتر از ۳۰ سالن سینما دارند.
توزیع نابرابر، ناعادلانه و عجیب سالن‌های سینما در ایران، معادلات بسیار متفاوتی را در بازار هم ایجاد کرده است. با این وضعیت، می‌دانیم که تقریبا ۷۰درصد ظرفیت درآمدی سالن‌های سینما در ایران غیرفعال است. بنابراین هنوز لازم است سینما ساخته شود اما با درک درست از موقعیت ساخت، بازاریابی برای رونق فروش و توزیع عادلانه فرصت‌ها.
مقایسه با دیگر کشورها
کشور ترکیه تقریبا جمعیتی برابر ایران اما وسعتی نصف وسعت ایران دارد. با‌این‌حال تقریبا سه برابر کشور ما سالن سینما دارد. یعنی به ازای هر ۳۵هزار نفر، یک سالن سینما وجود دارد و مجموعا تعداد سالن‌های سینمایی ترکیه حدود ۲۴۰۰ سالن است.
در عربستان هم به ازای هر ۵۰هزار نفر یک سالن سینما وجود دارد. در ایران این رقم نزدیک به نصف عربستان است. یعنی برای هر ۹۴هزار نفر یک سالن سینما وجود دارد. طبق استانداردهای جهانی باید به ازای هر ده‌هزار نفر یک سالن سینما وجود داشته باشد. در فرانسه به ازای هر ۳۲هزار نفر، یک سالن سینما وجود دارد و در آلمان برای هر ۱۹هزار نفر.
جالب‌تر اینکه در آمریکا برای هر ۸هزار نفر یک سالن سینما وجود دارد تا آمریکا رکورددار بیشترین تعداد سینما در جهان باشد. در این کشور بیش از ۴۰هزار سینمای فعال وجود دارد. این در حالی است که چین با ۱.۵میلیارد نفر جمعیت، کمتر از ۱۶هزار سالن سینما دارد.
وضعیت بازار سینمای ایران
در سال ۱۳۹۶ تحقیقاتی انجام گرفت و براساس آمار قابل استناد مشخص شد ۸۱درصد از مردم ایران به طور کلی سینما رفتن اولویتی در انتخابشان محسوب نمی‌شود.
طبق این آمار تنها ۱۹درصد از مردم برای فیلم دیدن به سالن سینما رفته اند. در‌حالی که حدود ۳۰درصد از این تعداد فقط یک بار، ۲۸درصد از آنها فقط ۲ بار و ۴۲درصد از این تعداد هم بیشتر از ۲ بار برای تماشای فیلم، سالن سینما را ترجیح داده‌اند. این آمار نشان‌دهنده این است که از جمعیت هشتاد و چند میلیونی ایران در حدود ۶۴میلیون نفر تماشاگر سینمای ایران نیستند.
این تحقیق دوباره تکرار نشده تا تفاوت‌ها در هفت سال اخیر مشخص شود، اما بررسی میدانی بازار نشان می‌دهد که احتمالا جمعیت سینما افزایش قابل‌توجهی پیدا کرده باشد؛ زیرا با افزایش قابل‌توجه هزینه های زندگی و بالا رفتن قیمت‌ها، بسیاری از تفریح‌های گران‌قیمت ازجمله سفرهای بین‌شهری و ... از سبد تفریحات خانوار بیرون رفته و به جایش تفریحات ارزان‌قیمت چون سینما رفتن، شام خوردن در بیرون و ... جایگزین شده است. در بسیاری از شهرهای ایران خانواده‌ها به سینما به عنوان بخشی از تفریح ماهانه یا هفتگی خود می‌نگرند.
