چرا تلویزیون سریال‌های جدید نمی‌سازد؟
ترافیک تکراری‌ها روی آنتن
با آغاز محرم، خبر رسیده که تلویزیون قصد دارد در ایام تاسوعا و عاشورا دو فیلم را که برشی از سریال مختارنامه است روی آنتن شبکه یک ببرد. این موضوع ماجرای تکراری سریال‌های تکراری تلویزیون را دوباره در فضای مجازی و رسانه‌های رسمی داغ کرده است. به طور کلی، بررسی جزئیات پخش سریال‌های جدید ایرانی در شبکه‌های سیما نشان می‌دهد حجم این آثار نسبت به ماه‌های گذشته کاهش یافته و سهم سریال‌های خارجی و بازپخشی بیشتر از گذشته شده است. برخی معتقدند بالا رفتن شدید هزینه‌های ساخت سریال‌های باکیفیت از یک سو و عدم همکاری تلویزیون با برخی از چهره‌های باتجربه و مطرح در سریال‌سازی و بازیگری و نویسندگی و ... علت اصلی کاهش سطح کیفی سریال‌های جدید و عدم استقبال عمومی از آنهاست.
به‌هر‌حال مخاطب رسانه ملی یک دهه قبل در مقاطع قابل‌توجهی عادت داشت که هر شب چهار سریال جدید از شبکه‌های سراسری ۱، ۲، ۳ و ۵ تماشا کند؛ آثاری که فارغ از کیفیت، که عده‌ای معتقدند بالاتر از امروز بود، جدول پخش تلویزیون را برای سلایق مختلف جذاب نگه می‌داشتند. به عبارت دیگر مخاطب با توجه به زمان فراغت خود می‌توانست از حدود ساعت ۲۰ تا نیمه‌شب، هرکدام از چهار سریال تازه ایرانی را برگزیند و حق انتخاب مناسبی برای تماشا داشت. اما به نظر می‌رسد این روند در حال تغییر تدریجی است. در سال‌های قبل پخش سریال‌های تکراری در باکس اصلی سریال شبکه‌های یک، دو و سه سیما اتفاق رایجی نبود و به‌ندرت اتفاق می‌افتاد. این در حالی است که در چهار ماهه نخست سال ۱۴۰۲، شبکه یک سیما مجموعه ۳۷قسمتی «محاکمه» محصول دهه ۷۰ را پخش کرد و شبکه دو نیز به‌تازگی پخش مجموعه «هشت بهشت» محصول دهه ۶۰ را آغاز کرده است.
شبکه دو همچنین در اقدامی کم‌سابقه، در تعطیلات نوروزی ۱۴۰۲ هیچ سریال جدیدی را در جدول پخش نگذاشت و ضمن پخش قسمت‌های تکراری «آقای قاضی»، جای خالی آن را با برنامه طنز «سیدخندان» پر کرد. البته فصل دوم مجموعه اپیزودیک «بچه زرنگ» هم در امتداد نوروز روی آنتن رفت. در روزهای اخیر معاونت سیما برنامه‌های ویژه ماه محرم تلویزیون را معرفی کرد، ولی باز هم نامی از سریال ویژه محرم شبکه دو سیما در آن به چشم نمی‌خورد؛ البته این شبکه از مجموعه نمایشی «ناگهان حسین(ع)» برای پخش در ایام محرم نام برده است که با محوریت نمایش‌نامه‌خوانی محرمی روانه آنتن می‌شود اما گویا سریال جدیدی در کار نیست.
۵ قسمت هفتگی در شبکه یک
از نیمه خردادماه و با آغاز پخش تلویزیونی «سوران» از شبکه یک سیما، سریال آخر هفته این شبکه که در تجربه قبلی (گیل‌دخت) تنها دو شب در هفته پخش می‌شد، جمعه‌شب‌ها نیز به صورت تجمیع‌شده در یک اپیزود حدود ۹۰دقیقه‌ای (شامل دو قسمت همان هفته) روی آنتن می‌رود. این شبکه همچنین از ۱۰ تیرماه پخش «بازپرس» را به عنوان سریال روتین شبانه آغاز کرد، اما این اثر را برخلاف سریال‌های روتین گذشته که اغلب ۶ شب در هفته پخش می‌کرد، تنها سه شب در هفته (از یکشنبه تا سه‌شنبه) روی آنتن می‌برد و شنبه‌ها نیز خلاصه هفتگی سه قسمت هفته قبل آن را پخش می‌کند.
به این ترتیب شبکه یک سیما در‌حالی‌که در اسفندماه ۱۴۰۱، هر هفته مجموعا هفت قسمت سریال ایرانی جدید (شامل پنج قسمت «شهباز» و دو قسمت «گیل‌دخت») و در تیرماه ۱۴۰۱ هر هفته ۶ قسمت سریال ایرانی جدید (شامل ۵قسمت جدید «مستوران» و یک قسمت خلاصه هفتگی) روی آنتن می‌برد، در این روزها این عدد را به پنج قسمت در هفته کاهش داده است. ضمن اینکه این شبکه برای ایام محرم سریال جدیدی را در نظر نگرفته؛ بنابراین پخش ادامه سریال‌های «بازپرس» و «سوران» را در دستور کار دارد و قسمت‌های باقیمانده این دو سریال در ایام محرم روی آنتن خواهد رفت.
شبکه پنج
شرایط پخش سریال ایرانی در شبکه پنج سیما کمی مبهم است، اما گفته می‌شود این شبکه از چرخه پخش سریال‌های ایرانی جدید کنار رفته است. این شبکه که پیش از شبکه‌های یک، دو و سه تولید سریال را کنار گذاشت، در سال جاری، سریال‌های خارجی چون «دکتر یوهان»، «سرقت پول» و «ضد حمله» را پخش کرد و تنها مجموعه استودیویی «ماهچراغ» را روی آنتن برد. این در حالی است که در گذشته‌ای نه‌چندان دور، شبکه پنج نیز به تولید و پخش سریال‌های جدید می‌پرداخت و گاه آثار خاطره‌سازی را روی آنتن می‌برد.
دست پر شبکه سه
در میان شبکه‌ها، شبکه سه گویا اوضاع بهتری دارد؛ چراکه در نهایت تصمیم بر این گرفته شد که «عشق کوفی» به عنوان تنها مینی‌سریال محرمی تولیدشده تلویزیون در سال ۱۴۰۲، آخر هفته‌ها از این شبکه پخش شود و سایر شبکه‌ها فقط نظاره‌گر باشند. این سریال از پنجشنبه، ۲۹ تیرماه، روی آنتن رفته است. ضمن اینکه پخش سریال جدید «همه‌گیری» هم از ۲۵ تیرماه در شبکه سه سیما آغاز شد و با بازی مهدی فخیم‌زاده و فریبا متخصص هر روز روی آنتن می‌رود.
براساس این گزارش، با پشت سر گذاشتن مناسبت محرم و در شرایطی که گفته شده تلویزیون ۹ سریال جدید قرار است در سال ۱۴۰۲ پخش کند، اما هنوز به‌روشنی مشخص نیست رسانه ملی برای پخش و چیدمان سریال‌های تولیدی جدید چه سیاستی در پیش می‌گیرد، اما به نظر می‌رسد روند فعلی سیما در مسیر کاهش پخش سریال‌های جدید و استفاده بیشتر از آثار بازپخشی قرار دارد. ضمن اینکه معاونت سیما اخیرا با تغییر در چیدمان گروه‌های فیلم و سریال خود و حذف آنها در شبکه‌ها به راهکاری جدید در حوزه سیمافیلم رسیده که هنوز امتحان خود را پس نداده است.
