چهره خاص سینمای مدرن

از زندگی

خوروش در سال ۱۳۰۸ در کرمانشاه به دنیا آمد. او از همان ابتدای کودکی از هوش بالایی برخوردار بود و توانست تحصیلاتش را در ۱۶سالگی به پایان برساند. پس از پایان تحصیل در دانشسرا، با اینکه هدفش تحصیلات عالیه در رشته پزشکی بود، برای چندین سال به ‌عنوان معلم مشغول به کار بود و توسط انجمن جامعه لیسانسه‌ها برای بازیگری در تئاتر انتخاب شد. او سپس با نمایش «دست‌های آلوده» اثر ژان‌پل سارتر به روی صحنه رفت که برای آن مورد استقبال قرار گرفت.

فخری سینمای ایران از سال ۱۳۳۹ تا ۱۳۵۶ در تله‌تئاترهای بسیاری به ایفای نقش پرداخت. نخستین حضور او در سینما مربوط به «برای تو» (۱۳۳۴) به کارگردانی صادق بهرامی بود. یکی از تماشاگران نمایش‌های خوروش، فرخ غفاری بود که به‌تازگی تحصیلات سینمایی‌اش را در فرانسه به اتمام رسانده بود و برای ساختن فیلم‌های متفاوت در سینمای ایران به دنبال بازیگران مناسب می‌گشت. او در این جست‌وجو، خوروش را انتخاب کرد و در فیلم «جنوب شهر» (۱۳۳۷) از بازی او استفاده کرد. اما این فیلم توقیف شد و در سال ۱۳۴۲ با اعمال سانسور و با نام جدید «رقابت در شهر» به نمایش درآمد.

او سپس به واسطه ماموریت شغلی‌اش، در تلویزیون به مدت ۱۰ سال هر هفته یک نمایشنامه زنده ارائه کرد و در این مسیر در کنار سایر هنرپیشگان و اهالی تئاتر آن زمان نظیر عزت‌الله انتظامی، بهروز وثوقی، محمدعلی کشاورز، جمیله شیخی، جمشید لایق، اسماعیل داورفر، داوود رشیدی، جعفر والی، حسین کسبیان، مهین شهابی، جمشید مشایخی، علی نصیریان و... در خلق آثاری ارزنده مشارکت داشت. فخری خوروش از اواخرِ دهه ۱۳۴۰، با موج نوی سینمای ایران بارِ دیگر به سینما بازگشت و در فیلم‌هایی بازی کرد که برخی از مهم‌ترین فیلم‌های موج نو به ‌شمار می‌آیند؛ از جمله «آقای هالو» ساخته داریوش مهرجویی، «نفرین» ساخته ناصر تقوایی، «شازده احتجاب» ساخته بهمن فرمان‌آرا، «شطرنج باد» ساخته محمدرضا اصلانی و «سوته‌دلان» ساخته علی حاتمی.

فخری خوروش پیش از انقلاب هرگز در سریالی بازی نکرد، اما در مجموعه‌های تلویزیونی متعددی در سال‌های بعد از انقلاب بازی کرد که از آن جمله می‌توان به «امیرکبیر» و بازی در نقش مهدعلیا، مادر ناصرالدین‌شاه، اشاره کرد که از به‌یادماندنی‌ترین نقش‌آفرینی‌های وی است. فخری خوروش در سریال‌های «امام علی» و «پهلوانان نمی‌میرند» نیز بازی کرده‌ است. فخری خوروش از سال ۱۳۸۵ در آمریکا اقامت داشت. در سال ۲۰۱۰ در سومین دوره جشنواره «فیلم‌های ایرانی سانفرانسیسکو» از فخری خوروش برای ۵۰ سال فعالیت هنری تقدیر شد.

واکنش‌ها

پس از وایرال شدن خبر درگذشت فخری خوروش، بسیاری از بازیگران سینما و هنرمندان دیگر به درگذشت او واکنش نشان دادند. حبیب دهقان‌نسب با بیان اینکه هنرمندانی چون خوروش حق بزرگی بر گردن سینما، تئاتر و تلویزیون ما دارند، اظهار کرد: آنچه مشخص و آشکار است اینکه او از دیرباز در نقش‌های مختلفی در سینما، تئاتر و تلویزیون ظاهر شد و هنرمندی او بر همگان ثابت شده است. هر کدام از این پیشکسوتان که از میان ما می‌روند اگرچه یاد و خاطره و کارهایشان در ذهن و قلب هوادارانشان و مردم ماندگار است، اما تاریخ ثابت کرده که جایگزینی نخواهند داشت و جایشان خالی است. نقش مهدعلیا در سریال «امیرکبیر» یکی از ماندگارترین نقش‌هایی بود که خانم خوروش در آن به خوبی و زیبایی ظاهر شد. خوروش زندگی خود را وقف سینما و تئاتر کشور کرد و نقشی نبود که در آن به‌خوبی ظاهر نشود و حق مطلب را به‌خوبی ادا می‌کرد. او سینما و تئاتر را می‌شناخت و برایش زحمت می‌کشید.

پرویز پرستویی هم در اینستاگرامش نوشت: «متاسفانه فخری خوروش، هنرمند پیشکسوت تئاتر و سینما که سال‌ها در غربت زندگی می‌کرد،  ساعت ۸:۳۰ صبح شنبه به وقت لس‌آنجلس درگذشت. روحش شاد و یادش گرامی. تسلیت به بازماندگان این هنرمند تکرار ناشدنی، که آثار بسیار خوبی چه در تئاتر و چه در سینما از خود به جا گذاشت.»

همچنین هوشنگ توکلی که در تله‌تئاتر «غزل غزل‌ها» به عنوان کارگردان با زنده‌یاد خوروش همکاری کرده ‌بود، گفته: خانم خوروش جزو بازیگران نسل اول تئاتر جدید هستند و کارنامه پرباری دارند. ایشان بانوی بسیار محترم و تاثیرگذاری بودند. یکی از ویژگی‌های مثبت خانم خوروش این بود که ادبیات فارسی را به‌خوبی می‌شناخت. روی متن و نمایشنامه‌ای که من به ایشان دادم نظر ادبی و تاریخی داشت. از نوجوانی شیفته تئاترهای ایشان بودم. چند بازیگر معتبر در زمان نوجوانی من تاثیرگذار بودند که تئاتر را انتخاب کنم. یکی از آنها خانم خوروش بود. به نظر من همه کارهای ایشان عالی است و اصلا کار ضعیف در کارنامه ندارند.