خانه ویران شاعرآزادی‌خواه

سعید زارع‌پور، فعال میراث ‌فرهنگی قزوین، در سالمرگ این شاعر به ایسنا گفت: اسناد و مدارک قطعی در تایید اینکه خانه متعلق به «عارف قزوینی» بوده وجود ندارد، اما این خانه را به او نسبت داده‌اند. این شاعر متولد و بزرگ‌شده محله حمدالله مستوفی است که این خانه هم در همین محله قرار دارد. این فعال فرهنگی افزود: در قزوین گذری به نام «صوفیان» وجود دارد که در حال حاضر به نام «حمدالله مستوفی» شناخته می‌شود. این گذر به خیابان‌های «محمدیه» و «سپه» وصل می‌شود که در گذشته کوچه بوده و در سال‌های اخیر به دلیل عقب‌نشینی و تخریب‌ خانه‌های قدیمی، تعریض و تبدیل به خیابان شد. این در حالی است که خانه منتسب به عارف قزوینی به همان شکل در این محله باقی مانده  و از همه خانه‌های جدید محله جلوتر قرار گرفته و اکنون به خرابه تبدیل شده است.

سال ۱۳۹۵ برای نخستین‌بار زنگ خطر درباره تخریب تدریجی این خانه در رسانه‌ها به صدا درآمد و الهام حاجی‌ملکی، دبیر انجمن دوستداران یادمان‌ها و کارشناس مرمت بناها و بافت‌های تاریخی، گفت: در مواجهه با خانه‌ «عارف قزوینی»، با آنچه روبه‌رو شدیم نه یک خانه‌ شاعر، که فقط یک ویرانه‌ کوچک بود. آسیب‌ها و تخریب‌هایی که این خانه با دو اتاق، یک زیرزمین، یک مطبخ و سرویس بهداشتی با آن مواجه بود، به حدی است که امروز دیگر هیچ نشانی از خانه شاعر ملی در خود ندارد. او افزود: در زمان ثبت، این خانه‌ تاریخی تقریبا همه‌ عناصر یک خانه را در خود داشت اما متاسفانه تنها چیزی که امروز از این بنا باقی مانده، تنها یک اتاق و یک زیرزمین است. چند سال پیش شهرداری دیوار اصلی این خانه را برای تعریض معبر تخریب کرد، اما با ممانعت مالک، از عقب‌نشینی آن جلوگیری شد.

در همین رابطه سرپرست وقت سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری قزوین نیز در دی‌ماه سال ۱۳۹۶ از تملک خانه عارف قزوینی و احیای آن در سال ۱۳۹۷ خبر داده و گفته بود: «بی‌توجهی به نگهداری از این اثر تاریخی سبب تخریب تدریجی آن شده و هم‌اکنون به محلی برای نگهداری ضایعات تبدیل شده است. مرمت و احیای خانه‌های مشاهیر نشان‌دهنده توجه به فرهنگ ایرانی است و منجر به حفظ و تقویت هویت فرهنگی ما می‌شود.»

شهردار وقت قزوین در سال ۱۳۹۹ نیز گفته بود: «با توجه به درخواست هنرمندان موسیقی استان، خانه تاریخی عارف قزوینی، شاعر شهیر استان، را به موزه موسیقی قزوین تبدیل کنیم.» با وجود وعده‌ها اما تاکنون هیچ اقدامی برای حفظ، مرمت و تغییر وضعیت این خانه تاریخی صورت نگرفته است. عارف قزوینی درباره خودش گفته بود: «اگر من هیچ خدمتی به موسیقی و ادبیات ایران نکرده باشم، وقتی تصنیف‌های وطنی‌ساخته‌ام که ایرانی از ده‌هزار نفر یک‌نفرش نمی‌دانست وطن یعنی چه؟»