سفره خالی تلویزیون برای سینما

دست تلویزیون به دامن بیلبوردها

خردادماه برخی تابلوهای تبلیغاتی سطح شهر تهران‌ بنرهای جالبی را نمایش دادند؛ تبلیغات سریال تلویزیونی «مستوران» تازه‌ترین محصول سازمان هنری‌رسانه‌ای اوج.  بیلبوردهای تبلیغاتی این سریال در سطح شهر مردم را دعوت به تماشای سریالی می‌کنند که خود منبع جذب آگهی‌های تبلیغاتی تلویزیونی است. این مساله پارادوکس‌گونه که نوعی نقض غرض در آن مشاهده می‌شود، نشان می‌دهد سیمایی که محل بروز و نمایش بسیاری از آگهی‌های تبلیغاتی است و زمانی حرف اول را در تبلیغات رسانه‌ای می‌زد حال به روزی افتاده که برای دیده شدن سریال خودش دست به دامان تبلیغات محیطی شهری شده است. نتیجه این معضل آن است که سیما توانایی سابق جذب مخاطب را ندارد و خود متوجه کاهش روزافزون مخاطبانش به دلایل مختلفی چون کمبود جذابیت، تکرار، نگاه‌های سنتی به مقوله رسانه و ماندن در وضعیت قبلی بدون توجه به تغییرات لحظه‌ای مؤثر بر مخاطب در رسانه‌های امروزی شده است.

جایگاه تبلیغات تلویزیونی

دکتر علیرضا ربیعی‌راد،‌ نظریه‌پرداز و متخصص تبلیغات محیطی، در این باره به «دنیای اقتصاد» گفت: «اصولا تبلیغات محیطی در سال‌های اخیر بیش از تبلیغات تلویزیونی و تبلیغات دیجیتالی مورد‌توجه عامه مردم قرار گرفته است. جذاب‌ و تعاملی بودن این گونه از تبلیغات در عین نوع خاص مواجهه شهروندان با تبلیغات محیطی و... از مهم‌ترین دلایل محبوبیت این‌گونه است. افزون بر این، تبلیغات تلویزیونی و مجازی عمدتا در زمانی بیشتر نمایش داده می‌شوند که مخاطبان در انتظار تماشای یک برنامه خاص هستند. بنابراین تبلیغات تلویزیونی و دیجیتالی در این شرایط جذابیتی ندارد و مخاطب این تبلیغات را پس می‌زند.» او که به‌تازگی کتاب «تاریخچه تحلیلی تبلیغات تجاری در ایران» را منتشر کرده، افزود: «البته نمی‌توان کتمان کرد که مخاطب تلویزیون کاهش پیدا کرده و دیگر مانند سال‌های اوج این رسانه نیست که تبلیغ تلویزیونی ضامن موفقیت یک برند باشد.» او ادامه داد: «اصولا در تبلیغات بومی و ملی، تبلیغات محیطی با اختلاف بیش از سایر انواع تبلیغات اهمیت دارد. ضمن اینکه این گونه تبلیغات بیش از سایر تبلیغات منجر به تغییر رفتار مصرف‌کننده می‌شود. دیگر انواع تبلیغات از جمله تلویزیونی و دیجیتالی عمدتا در تقویت اعتبار برند و معرفی آن اهمیت دارند.»  

شکست تبلیغات در تلویزیون؟

به هر روی آنچه تا کنون رخ داده، شکست بازار تبلیغات سینما در تلویزیون است. بهروز مفید، تهیه‌کننده فیلم سینمایی «بام‌بالا»، ضمن تایید اجرایی شدن طرح اعطای تیزرهای تلویزیونی رایگان به فیلم‌های در حال اکران، معتقد است بحران اصلی سینما همچنان سالن‌های خالی از مخاطب است.

فیلم سینمایی «بام‌بالا» به کارگردانی سیدجمال سیدحاتمی این روزها در حال اکران در سینماهای کشور است و جزو آثاری است که بنابر توافق سازمان سینمایی و سازمان صداوسیما قرار بود از ظرفیت پخش تیزرهای رایگان از تلویزیون بهره‌مند شود. تهیه‌کننده این فیلم در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، درباره کیفیت اجرایی شدن این وعده توضیح داد: «از آنجایی که ما در شرایط بسیار بحرانی تن به اکران سینمایی فیلم‌های خود دادیم، مدیران سازمان سینمایی اعلام کردند تمام تلاش خود را می‌کنند تا از حمایت‌های لازم برخوردار باشیم. واقعیت هم این است که در بحث تیزرهای تلویزیونی این اتفاق رخ داده است و تلویزیون هم در این زمینه بسیار خوب عمل می‌کند و تیزرهای ما را در سطح بسیار خوبی پخش کرده است.»

وی با تاکید بر تخصیص تیزرهای رایگان وعده‌داده‌شده به این فیلم سینمایی افزود: «به نظرم تلویزیون تا به این‌جا وظیفه خود را به نحو احسن انجام داده است. در‌عین‌حال مشکلی که الان وجود دارد این است که سینماها تقریبا خالی از مخاطب‌اند و از این منظر کمکی به فیلم‌های در حال اکران شده و ما همچنان در وضعیت بحرانی هستیم. در مجموع و به‌رغم حمایتی که صورت می‌گیرد هنوز وضعیت مناسبی در اکران نداریم.» مفید ادامه داد: «شرایط همه فیلم‌ها مناسب نیست اما به‌طور خاص سینمای کودک از سرمایه‌های چندان غنی برخوردار نیست و امیدواریم سازمان سینمایی در مقاطع دیگر به این فیلم‌ها کمک کند تا لااقل هزینه خودشان را بتوانند پاسخگو باشند.»

این تهیه‌کننده در تشریح جزئیات بسته حمایتی سازمان سینمایی برای پخش رایگان تیزرهای تبلیغاتی از تلویزیون هم گفت: «از نظر تعداد تیزرهایی که به هر فیلم تعلق گرفته است، اطلاع دقیقی ندارم و طبیعتا پخش‌کننده بیشتر در جریان این جزئیات است؛ اما تا جایی که اطلاع دارم هم تعداد تیزرها قابل‌قبول است و هم اینکه این تیزرها در باکس‌های پیک مخاطب پخش می‌شوند. این یکی از حسن‌های این بسته حمایتی است. معتقدم در حال حاضر تیزرهای تلویزیونی به اندازه کافی در اختیار فیلم‌ها قرار دارند اما مشکل اساسی همچنان بی‌تماشاگر ماندن سالن‌های سینماست. امیدواریم در این زمینه اتفاقی رخ بدهد.»